ابهام در عملیاتی شدن بندِ نفتی طرح ۲۰۳۰ «بن سلمان»

به گزارش حلقه وصل، مقامات عربستان سعودی و متحدان بین‌المللی آن ها ازجمله ایالات متحده آمریکا هنوز از شوک بزرگ حمله استراتژیک یمنی ها به تأسیسات نفتی شرکت «آرامکو» خارج نشده اند. سلسله تحولات اخیر پس از انجام عملیات مذکور، خود به تنهایی مؤید این مدعاست.

ضربه مهلک به آرامکو و شوک شدید به عربستان و آمریکا

ماجرا از آنجا آغاز شد که ارتش یمن بامداد روز شنبه با ۱۰ پهپاد مسلح به دو پالایشگاه شرکت آرامکوی عربستان سعودی حمله کرد که در پی آن روند تولید و صادرات نفت سعودی‌ها با اختلال مواجه شد. این عملیات بزرگ یمنی ها به اندازه ای سعودیها و متحدانشان را در شوک فرو بُرد که موجب شد پس از آن، رایزنی ها دوجانبه و چند جانبه ای میان آنها صورت گیرد. به عنوان نمونه، می توان به تماس تلفنی اخیر «دونالد ترامپ» رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا و «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی اشاره کرد که اخیرا صورت گرفت.

رئیس جمهور آمریکا در جریان این تماس تلفنی ضمن ابراز همبستگی با عربستان سعودی بر تداوم حمایت های واشنگتن از ریاض در برابر تهدیدات، تأکید کرد. ترامپ در سخنانی تأکید کرد: «ما آماده دفاع از عربستان هستیم». ولیعهد عربستان سعودی نیز در این تماس تلفنی مدعی شد که سعودی‌ها اراده و توانایی برای مقابله با انصارالله یمن را دارند.

از سوی دیگر، آمریکایی ها و رسانه های وابسته به آنها درخصوص عملیات بزرگ یمنی ها اتهاماتِ غیرمستند و بی پایه و اساسی را علیه کشورهایی نظیر ایران و عراق مطرح کردند؛ اتهاماتی در وهله اول نشان از عمق ضربه مهلکی دارد که سعودیها در آرامکو متحمل شدند.

تأثیر حملات یمنی‌ها بر عرضه نفت سعودی

این حملات همانطور که گفته شد موجب وارد شدن ضربات شدیدی به تأسیسات نفتی عربستان سعودی شده است. درهمین ارتباط، روزنامه عرب زبان «عربی ۲۱» می نویسد: «این حملات سؤالات قدیمی درباره عملکرد سیستم‌های رصد و پدافند هوایی ریاض، اثربخشی آنها در محافظت از اماکن استراتژیک مهم و مهم‌تر از همه آینده این شرکت نفتی بزرگ را بار دیگر مطرح می‌کند، شرکت نفتی که در نوع خود بزرگترین شرکت نفتی در جهان، ستون فقرات اقتصاد عربستان و محور چشم‌انداز توسعه محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور به شمار می‌رود».

بر اساس آنچه که گفته شد، پُر واضح است که تحولات اخیر و ضربه مهلک بر پیکره آرامکو طرح بلندپروازانه شاهزاده قدرت طلب سعودی را با چالش مواجه ساخته است. در راستای اجرای چشم‌انداز بلندپروازانه ۲۰۳۰ بن سلمان، عربستان سعودی در سال ۲۰۱۷ اعلام کرده بود که به منظور تغییر در ساختار درآمدهای اقتصادی این کشور قصد دارد ۵ درصد از کل سهام آرامکو را که به ادعای ریاض بین ۲۰۰۰ تا ۵۰۰۰ میلیارد دلار ارزش دارد، به عنوان گام اولیه در بازارهای بورس عرضه کند.

«نهاد اسماعیل» کارشناس امور نفت و انرژی معتقد است: «از آنجایی که عربستان نتوانسته در طول پنج سال گذشته مسأله یمن را از نظر نظامی حل و فصل کند، اکنون و در سایه ضد حملات انصارالله راه‌حل این است که با یک روند سیاسی به بحران یمن و ویرانی این جنگ پایان داده شود تا به دنبال آن منافع عربستان و نفت آن در امان بماند».

ابهام در عملیاتی شدن بندِ نفتی طرح ۲۰۳۰ «بن سلمان»

اکنون با حملات گسترده ارتش و کمیته های مردمی یمن به تأسیسات نفتی آرامکو، نوعی نگرانی و هراس در سرمایه گذاران خارجی ایجاد شده است و آن ها نسبت به سرمایه گذاری در ۵ درصد از سهام آرامکو در بازارهای جهانی دچار شک و تردید شده اند. این سرمایه گذاران هرگونه خریداری سهام آرامکو به میزان ۵ درصد را منوط به برقراری ثبات سیاسی در عربستان سعودی کردند؛ ثباتی که این کشور تا زمان عدم توقف جنگ خانمان سوز در یمن، رنگ آن را نخواهد دید.

براساس آنچه که گفته شد، عملیاتی شدن طرح بلندپروازانه محمد بن سلمان برای عرضه ۵ درصد از کل سهام شرکت نفتی آرامکو به بازارهای جهانی در چارچوب طرح ۲۰۳۰ با مخاطره بسیار جدی مواجه شده است. این درحالی است که محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی حساب ویژه ای روی سرمایه گذاری های خارجی در بخشی از سهام شرکت نفتی و غول پیکرِ آرامکو باز کرده است و خود به خوبی می داند اکنون در سایه افزایش نا امنی ها در خاک عربستان، با چه چالش بزرگی مواجه شده است.

از سوی دیگر، وعده ارتش و کمیته های مردمی یمن درخصوص تداوم حملات گسترده به تأسیسات نفتی آرامکو، وضعیت طرح بلندپروازانه بن سلمان را بیش از پیش وخیم ساخته است. «یحیی سریع» سخنگوی نیروهای مسلح یمن امروز دوشنبه اعلام کرده است که هر لحظه امکان انجام عملیات جدید و البته گسترده تری علیه تأسیسات نفتی و حیاتی عربستان سعودی وجود دارد.

بدین ترتیب، بدیهی است که تداوم حملات مذکور موجب خواهد شد تا محمد بن سلمان، علیرغم تلاش های شبانه روزی برای جذب سرمایه گذارهای بین المللی در آرامکو، با ناکامی شدیدی مواجه شود. این مسأله حتی می تواند مشکلات اقتصادی را نیز در داخل عربستان سعودی ایجاد کند، چراکه همزمان شدن این ناکامی با کاهش قیمت جهانی نفت در مقایسه با سنوات گذشته می توان به کسری بودجه در عربستان سعودی منجر شود.

آمریکا و بهره برداری سیاسی از وضع موجود 

همزمان با حملات گسترده یمنی ها به تأسیسات نفتی عربستان سعودی و تحمیل خسارت های فراوان به شرکت نفتی و غول پیکرِ این کشور در شرق خاک سعودی، ایالات متحده آمریکا و در رأس آن «دونالد ترامپ» رئیس جمهور این کشور، بهره برداری سیاسی خود از وضع موجود را کلید زده است. درهمین ارتباط، «دونالد ترامپ» با انتشار توئیتی مدعی شده است: «اگر عربستان سعودی مشخص کند عامل حملات به تأسیسات نفتی آرامکو چه طرفی بوده است، ما آماده انجام اقدام نظامی هستیم». 

درهمین حال، روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» از دیدار «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا و «مارک اسپر» وزیر دفاع این کشور برای بحث پیرامون حادثه آرامکو خبر داد. این رسانه همچنین مدعی شد دولت ترامپ به دنبال پاسخ نظامی جدی در واکنش به این قضیه است حال آنکه برخی از مقامات پنتاگون دولت را به خویشتنداری ترغیب می‌کنند. این بدان معناست که ایالات متحده آمریکا به دنبال ترغیب عربستان سعودی و تهییج آن به اتخاذ تصمیمات حماقت‌بار علیه طرف های منطقه ای ازجمله جمهوری اسلامی ایران است. 

اتهام زنی های غیر مستند و بی پایه و اساس مقامات ارشد ایالات متحده آمریکا به ایران در مسأله حمله به تأسیسات نفتی عربستان سعودی، خود به تنهایی مؤید این مدعاست؛ اتهاماتی که «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا بدون ارائه هیچگونه سند و مدرکی آنها را مطرح کرده است. بنابراین، واضح به نظر می رسد که آمریکایی ها به دنبال تحمیل هزینه نظامی و سیاسیِ اهداف ضد ایرانیِ خود به عربستان سعودی هستند. 

این تلاش های مذبوحانه واشنگتن برای وارد کردن عربستان به فاز تقابل مستقیم با ایران در حالی است که عربستان سعودی پس از قریب به ۵ سال نبرد با گروه های مقاومت یمن متحمل شکست های فراوانی شده است و ضعف مفرط آن در حوزه های امنیتی و پدافندی آن دیگر بر هیچکس پوشیده نیست. از همین روی، خودِ مقامات سعودی نیز مایل به تقابل مستقیم با جمهوری اسلامی ایران به عنوان قدرت نظامی اول در منطقه نیستند و در نتیجه، تلاش های ترامپ نیز به نتیجه نخواهد رسید.