شکست غرب در تحمیل «برجام۲»

به گزارش حلقه وصل، «عباس حاجی نجاری» در یادداشت روزنامه «جوان» نوشت:

اقدام ایران در آغاز گام سوم رفع محدودیت‌های هسته‌ای و آنچه در روزهای اخیر در عرصه تعاملات بین‌المللی و مذاکرات اروپایی‌ها با ایران گذشت را در یک جمله می‌توان شکست تلاش نیابتی اروپا برای تحمیل برجام۲ به ایران دانست؛ مذاکراتی که در عین حال ضعف و ناکارآمدی اروپایی‌ها را در تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی نشان داد. ابعاد این سناریو در جریان مذاکرات ۷ G آشکار شد و نشان داد که امریکا و متحدان اروپایی‌اش در پی مادام‌العمر کردن تعهدات برجامی ایران و وادار کردن ایران به مذاکره پیرامون توان موشکی و نفوذ منطقه‌ای بودند و ماکرون مأموریت یافته بود تا این مهم را بعد از چانه‌زنی‌های مکرر نهایتاً با یک اعتبار ۱۵میلیارد یورویی که همچون اینستکس ابعاد اجرایی آن کاملاً مبهم بود، به نتیجه برساند.

خرداد ماه سال جاری، ماکرون در کنفرانس خبری مشترک با ترامپ گفته بود: «فکر می‌کنم ما قطعاً اهداف یکسانی در قبال ایران داریم. چه کارهایی مدنظرمان است که انجام دهیم؟ اول، می‌خواهیم مطمئن شویم آن‌ها به سلاح هسته‌ای دست پیدا نمی‌کنند، منظورم این است تا سال ۲۰۲۵ ابزاری در اختیار داریم، می‌خواهیم از آن فراتر برویم و به اطمینان کامل در درازمدت دست پیدا کنیم. دوم، ما می‌خواهیم فعالیت آن‌ها در زمینه موشک‌های بالستیک را کاهش دهیم. سوم، می‌خواهیم فعالیت منطقه‌ای آن‌ها را مهار کنیم. رئیس‌جمهور فرانسه برقراری صلح در منطقه را چهارمین هدف مشترک واشنگتن و پاریس خواند و گفت: «بنابراین، ما باید با یکدیگر این چهار هدف را محقق کنیم.» ماکرون در ادامه اذعان کرد: امریکا و کشورهای اروپایی در قبال ایران «وحدت راهبردی» دارند و تنها از لحاظ روش‌های محقق‌کردن اهداف خود در قبال ایران اختلاف دارند. مشابه همین مواضع را ترامپ در اجلاس ۷ G اعلام کرد و با ادعای اینکه ایران حامی تروریسم در جهان است، می‌افزاید: به دنبال دستیابی به تضمینی هستیم که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند و موشک‌های بالستیک نداشته باشد و توافق طولانی مدت‌تری با ایران داشته باشیم.

آنچه در ماه‌های آغازین امسال در قالب تصمیمات و بیانیه‌های شورای عالی امنیت ملی در معرفی «سنتکام» به عنوان سازمان تروریستی و آغاز اقدامات ایران در لغو محدودیت‌های برجام در گام‌های اول و دوم تجلی پیدا کرد و در عرصه میدانی نیز با سقوط پهپاد امریکایی و توقیف کشتی انگلیسی نمود یافت، در واقع ورود ایران به مرحله جدیدی از مقاومت در برابر فزون‌خواهی‌های نظام سلطه بود که در کوتاه‌مدت آثار و پیامدهای گرانقدری را برای نظام در پی داشت که باید تحول در عرصه دفاعی، نظامی و دیپلماسی را محصول آن دانست. تلفیق گام‌های دستگاه سیاستگذاری و دیپلماسی کشور با اقتدار دفاعی همراه با بهره‌گیری از ظرفیت‌های منطقه‌ای مقاومت که در قالب استراتژی مقاومت فعال تجلی یافته است، نه تنها تراز ایران را در سطح منطقه‌ای و جهانی ارتقا داده و در داخل نیز تقویت انسجام و وحدت ملی و دلگرمی مردم به کارآمدی نظام را در پی داشته است، در عین حال تصور دشمنان نسبت به انفعال ایران در برابر فشارها را نیز باطل کرده و سبب شده است که بخشی از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی در مواجهه با جنگ همه‌جانبه دشمن که تاکنون مغفول مانده بود، آشکار گردد.

روندهای اخیر واجد چند پیام مهم است:

۱- گام‌های ایران اگر چه می‌توانست محکم‌تر از این برداشته شود، اما در همین حد نیز اراده ایران را در بر هم زدن تصور دشمنان که ایران به هر قیمتی حاضر به عبور از برجام نیست اثبات و عزم ایران را در پیشبرد اهدافش نشان داد.

۲- مواضع اروپایی‌ها در هفته اخیر نشان داد که اگر چه ممکن است آن‌ها از خروج ایران از برجام و احیای ظرفیت‌های هسته‌ای ایران نگران باشند، اما با امریکا در مهار ظرفیت‌های موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران اشتراک نظر دارند، لذا عدم اعتماد دستگاه دیپلماسی ما به لبخندها و مذاکرات تلفنی و وعده‌های بی‌پایه اروپایی‌ها و آغاز گام سوم، نشان از عبرت‌آموزی از اعتمادهای نابجای گذشته دارد.

۳- به رغم تلاش ماکرون و ترامپ برای ایجاد یک صحنه نمایشی از دیدار رؤسای جمهور امریکا و ایران برای بهره‌برداری داخلی در جریان مذاکرات اخیر و رفت و آمدهای دیپلماتیک ایران و فرانسه، مواضع اخیر پمپئو وزیر خارجه امریکا در گفتگو با ان‌بی‌سی‌نیوز اهداف اصلی این تحرکات را روشن می‌کند. وی در این گفتگو تصریح می‌کند که تا مردم ایران رفتار حاکمان‌شان را عوض نکنند، امریکا مذاکره نخواهد کرد. وزیر خارجه امریکا در ابتدای گفت‌وگوی خود اذعان کرد که موضوع تحریم‌های امریکا در وهله اول، «مردم» ایران است و نه حاکمیت ایران. به گزارش سایت صدای امریکا، پمپئو با این ادعا که ایران بزرگ‌ترین دولت حامی تروریسم در جهان است، افزود: «ما فشار زیادی اعمال کردیم تا ایرانیان قادر شوند رهبرانشان را به تغییر رفتار وادار کنند.» این اذعان پمپئو در حالی است که او آبان سال گذشته و همزمان با بازگشت تحریم‌های نفتی در توئیتی نوشته بود: «برخلاف آنچه رژیم ایران می‌گوید امریکا با ایستادن در کنار مردم ایران، با آن‌ها ابراز همبستگی می‌کند.» مایک پمپئو در ادامه این گفتگو به صراحت می‌گوید: «رسیدن توافق با ایران در آینده نزدیک، در گرو پذیرفتن شروط تعیین شده امریکا از سوی جمهوری اسلامی است.» پمپئو در این مصاحبه تصریح می‌کند: «ترامپ می‌خواهد که ایران مانند یک کشور عادی رفتار کند و مردم ایران در وادار کردن رهبرانشان به تغییر رفتار موفق شوند. ما می‌توانیم با آن‌ها سر میز مذاکره بنشینیم، به شرط آنکه آن‌ها دست از اقدامات انقلابی بردارند.» پمپئو منظورش از اقدامات انقلابی را قبلاً در ۱۲ پیش‌شرط توضیح داده بود؛ شروطی که نابودی قدرت دفاعی ایران و تسلیم شدن ایران در مقابل تحولات منطقه‌ای، بخشی از آنهاست.

۴- برخلاف تصور و برنامه‌ریزی امریکا و کشورهای غربی برای کاهش آستانه تحمل مردم و فشار آن‌ها بر نظام برای تغییر رفتار و ساختار، صبر و بردباری مردم نسبت به مشکلات و همراهی آن‌ها با راهبردهای نظام فرصت لازم را برای دستگاه دیپلماسی و نهادهای تصمیم‌گیر ایجاد کرده است تا بتوانند با اتخاذ سیاست‌های قاطعانه اهداف نظام را به پیش ببرند. هر گونه تعلل و کوتاه آمدن مسئولان و بسنده کردن به مطالبات حداقلی باعث کاهش اعتماد و همراهی مردم در این فرایند خواهد شد

۵- اگرچه مذاکرات با ماکرون و رفت وآمدهای مسئولان دستگاه سیاست خارجی انتظاراتی را ایجاد و برخی را نیز در داخل ذوق‌زده کرده بود، اما مواضع ترامپ در روز گذشته نشان می‌دهد ترامپ ماکرون را در این تحرکات سر کار گذاشته بود. او با تأکید بر اینکه ایالات‌متحده تحریم‌ها علیه ایران را لغو نخواهد کرد، با ادعای اینکه مقام‌های ایران می‌خواهند مسائلشان را حل کنند و وضع آن‌ها خیلی بد است، می‌گوید: تعداد کمی شاهد چنین تورم بی‌سابقه‌ای در ۵۰سال هستند، موقعیت غم‌انگیزی است، می‌توانند مشکلات را سریع حل کنند، ما ظرف ۲۴ساعت می‌توانیم مشکلشان را حل کنیم. باید ببینیم چه پیش خواهد آمد.

۶- ایستادگی و مقاومت مردم ایران به رغم تصور پمپئو سبب شده است که ایران از گردنه فشارها و تحریم‌ها عبور کند و اقتصاد ایران توانسته است مسیر خود را بیابد. در این مسیر اگر چه هنوز مشکل اصلی پالس‌های برخی از مسئولان داخلی است که زمینه‌ساز امیدواری دشمن برای اثرگذاری تحریم‌هاست (نظیر سخنان اخیر آقای نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه که می‌گوید، وضعیت بودجه‌ای کشور بسیار وخیم است و شرایط بد است)، اما چشم‌انداز روشن گام‌هایی که آغاز شده است شاید دلیل اصلی تلاش غرب برای توقف آن‌ها و حفظ وابستگی ایران است.

۷- اعلام آغاز گام سوم توسط رئیس‌جمهور بعد از نشست سران نظام در عین اینکه بیانگر آن است که مسیر طی شده پشتوانه همه قوای نظام را دارد، نماد ایستادگی، مقاومت و پویایی نظام و آمادگی در برابر فشارهای احتمالی آینده است.