تهران: مداحان از کسانی که در وادى سردرگمى شیطانى هستند، الگو نگیرند

به گزارش حلقه وصل، بسیاری از کارشناسان دینی معتقدند هیأت بزرگترین رسانه شیعه به حساب می‌آید و به نظر می رسد مهمترین تریبون شیعه در تبلیغ دین و گسترش اعتقادات دینی عزاداری است. امروز همانگونه که شیعه به پتانسیل موجود در عزاداری پی برده و باید از آن نهایت استفاده را ببرد بی شک دشمن نیز آرام ننشسته و به بررسی نقاط ضربه پذیر این سرمایه بزرگ شیعی می پردازد تا با شناسایی و و ایجاد آسیب در آن حوزه به تخریب و اضمحلال این سرمایه برسد.

با دقت در بیانات مقام معظم رهبری پیرامون عناصر متفاوت موجود در عزاداری می توان پی برد که باید مراقب کدامیک از جنبه های عزاداری بود و از چه زاویه ای باید به آن توجه کرد.

شما به مداح به چشم یک معلم نگاه کنید

مقام معظم رهبری در توصیه به جوانهایی که می خواهند وارد عرصه مداحی بشوند به چند محور اساسی اشاره کردند و فرمودند: «امروز اگر چنانچه بپرسند: «آقا حرفه‌ى مداحى به چى احتیاج دارد؟»، «یکى بخواهد مداح بشود، از امروز شروع کند، چه چیزى نیاز دارد؟»، دو سه چیز را میشمارید دیگر؛ میگوئید باید صدایش خوب باشد، حافظه‌ى خوبى داشته باشد، بتواند شعر یاد بگیرد؛ البته روح هم داشته باشد. یک انسانى با داشتن حافظه‌ى خوب و صداى خوش، میتواند بشود یک مداح. به نظر ما این کافى نیست. شما به مداح به چشم یک معلم نگاه کنید که میخواهد چیزى را به مستمع خود تعلیم بدهد. همه‌ى شماها این صلاحیت را دارید. هیچ کس را از این دائره نباید بیرون کرد. هر که شوق این کار را دارد، بسم‌اللَّه، خیلى خوب است؛ اما صلاحیتش را در خودش به وجود بیاورد.(1)»

به جوانان مداح توصیه میکنم شیوه‌هاى پیشکسوتها را بکلى کنار نگذارند

ایشان در ادامه خطاب به جوان ها به سه نکته اساسی اشاره کردند: «به جوانها توصیه میکنم شیوه‌هاى پیشکسوتها را بکلى کنار نگذارند؛ دست نکشند. من با نوآورى موافقم؛ نوآورى هیچ اشکالى ندارد؛ اما اگر بخواهید در این نوآورى کمال پیدا کنید، بایستى این نوآورى در امتداد شیوه‌ى گذشتگان باشد... محسّنات اساتید، پیشکسوتها و کسانى را که در این کار از شما یک پیراهن بیشتر پاره کرده‌اند، یاد بگیرید و چیزى بر آن اضافه کنید. شیوه‌هاى جدید، این‌جورى درست بشود، خوب است.(2)»

رهبری با تاکید بر تبیین آسیب های مداحی به استفاده از مدح های نابجا اشاره کرده و فرمودند: « گاهى کلمات مدح‌آمیزى از ائمّه علیهم‌السّلام پشت سر هم مى‌آوریم که نه درست مستمع به عمق این کلمات مى‌رسد، نه با فهمیدن آن کلمات چیزى بر معرفت او اضافه مى‌شود. اینها ارزش چندانى ندارد.(3)»

مبادا پانصد نفر در جلسه‌اى جمع شوند، اما چیزى به آنها داده نشود

ایشان با تاکید بر اینکه «اگر ما خطایى انجام دهیم، خطاى ما مثل خطاى مردمِ عادى نیست؛ سنگین‌تر و سخت‌تر است. اگر ما خداى نکرده کسى را به وادى ضلالت و گمراهى انداختیم، با عمل مشابهِ دیگرى تفاوت دارد. مداح‌ها بدانند چه مى‌خوانند و چه مى‌گویند».(4) تاکید کردند که«مبادا پانصد نفر، هزار نفر، گاهى ده هزار نفر در جلسه‌اى جمع شوند و یک ساعت براى آنها نغمه‌سرایى شود؛ اما چیزى به آنها داده نشود.(5)»

نباید مداح از کسانى که در وادى حیرت و سردرگمى شیطانى هستند، الگوگیرى کند

مقام معظمی رهبری ضمن نهی استفاده‌ از مدح‌ها و تمجیدهاى بى‌معنا که گاهى هم مضر است. (6) گفتند: «از برخی تعبیرات درباره ائمه (ع) نباید استفاده کرد ، اینها سبک است.(7)  چنانچه مداح و خواننده ما و ستایش‌گر اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) از کسانى که خودشان غرق در حیرت و بدبختى‌اند - وادى هنرى غرب، بخصوص هنر موسیقى‌شان که به ابتذال کشانده شده - و در وادى حیرت و سردرگمى شیطانى و نه حیرت رحمانى هستند، این کار شریف و پاکیزه و مقدس را الگوگیرى کرد، این کار ناسزاوار است؛ کار ناشایستى است.(8)»

به نیاز امروز جامعه‌ى اسلامى نگاه کنید

رهبر انقلاب با تاکید بر ضرورت پرداختن به مسائل روز در مداحی صراحتا به دو عنصر «توجه به نیاز جامعه» و «توجه به انقلاب» اشاره کردند؛ «به نیاز امروز جامعه‌ى اسلامى نگاه کنید، ببینید چقدر ملت ما، جوانها و جامعه‌ى ما در کشاکش طوفانهاى گوناگونِ تهاجم سیاسى و فرهنگى و انواع و اقسام تلقینات و تبلیغات، به نگاه نو، به روحیه‌ى سرشار از امید، به دل لبالب از اطمینانِ به آینده، فهمیدن راه روشن احتیاج دارد. این را همه باید انجام دهند؛ هر کسى به یک نحوى. و شما میتوانید سهم وافرى در این زمینه داشته باشید. به هر حال، مجموعه‌هاى اساتید و پیشکسوتهاى مداحى میتوانند کارهاى خوبى انجام دهند، امیدواریم ان‌شاءاللَّه انجام دهند.... یک نقطه‌ى اساسى هم این است که ما وضعیت کنونى انقلاب را همواره هم در یاد خودمان داشته باشیم، هم در حوزه‌ى شعاع گفتارى خودمان، تأثیر نفس خودمان را به یاد دیگران بیاوریم....عزیزان من! انقلاب یک حادثه در تاریخ ایران فقط نبود؛ این یک حادثه در تاریخ جهان و در تاریخ بشریت بود. بر روى این نکته من تکیه و تأکید میکنم - این شعار نیست، این تدقیق در یک حقیقت است - که این یک حادثه در تاریخ بشریت است. هر چه زمان بیشتر بگذرد، بیشتر این حقیقت روشن خواهد شد.»(9)

اگر مداحان از لحاظ اخلاق، تدین، عفت، نمود تحسین‌آورى داشتند، به صورت مضاعف در مردم اثر خواهند کرد

ایشان در تبیین ضرورت خودسازی مداحان توجه به اخلاق را به عنوان عنصری مهم معرفی کرده و فرمودند: «عزیزان من! مردم از صداى شما خوششان مى‌آید، از شعر شما لذت میبرند، از اجراى شما - چه در مدحتان، چه در مصیبتتان - دلهایشان تکان میخورد و اشک میریزند؛ اما به خود شما هم نگاه میکنند. اگر شما از لحاظ اخلاق، از لحاظ تدین، از لحاظ عفت، نمود تحسین‌آورى داشتید، همه‌ى آنچه را که عرض کردیم، به صورت مضاعف در مردم اثر خواهد کرد. اما اگر خداى نکرده بعکس شد؛ مردم نشانه‌ى تزلزل اخلاقى، نشانه‌ى عقب‌ماندگى از لحاظ اخلاق و رفتار و خداى نکرده عفت و این چیزها مشاهده کنند، اثر این هنرها و زیبائى‌هائى که در کار شما هست، از بین خواهد رفت؛ این را مراقب باشید.» (10)

براى رشد اخلاق در جامعه محتاج نصیحتیم

رهبری  با بیان اینکه «امروز ما محتاج نصیحتیم. براى رشد اخلاق در جامعه، براى گسترش خلقیات خوب، براى اعتلاى روحیه‌ى همدلى و برادرى و صفا و اخوتى که در جامعه‌ى دینى مطلوب است، احتیاج داریم به نصیحت.»(11) ادامه دادند: «همه‌مان باید مراقب باشیم؛ ما عمامه‌اى‌ها بیشتر از دیگران، گویندگان مذهبى بیشتر از دیگران، نامداران عرصه‌ى دین و تقوا بیشتر از دیگران. همه باید مراقب باشیم؛ شما هم همین طور.... شما کسانى که در عرصه‌ى دین و معرفت و امور الهى دارید کار میکنید، خیلى باید مراقب باشید؛ مراقب اخلاق، مراقب پاکى زبان، پاکى دامان، پاکى دل، پاکى دست. خداى متعال به شما کمک کند.»(12)

نامداران عرصه‌ى دین و تقوا بیشتر از دیگران باید مراقب باشند

رهبر معظم انقلاب اساس و جوهر خودسازی را عبودیّت خواهدند و افزودند: «من و شما هم باید از همین جاده برویم. البته این قلّه‌ها خیلى بالاست. اگر چشم ما بتواند این قلّه‌ها را ببیند، خیلى باید خدا را شکرگزار باشیم؛ چه برسد که به آن‌جاها برسیم؛ لیکن باید برویم؛ راه این است. این دامنه‌ها را باید به قدر قدرت و توانمان طى کنیم؛ که اگر این‌طور شد، به قدر ظرفیتمان بهره خواهیم برد... برادران و خواهران عزیز! من و شما باید دنبال عبودیت خدا باشیم. تمجید از فاطمه‌ى زهرا نتیجه‌اش باید این باشد.»(13)

انسجام اسلامى یعنى عصبیتهاى بین‌المذاهبى مسلمانها نباید تحریک شود.

ایشان در تشریح نقش مداحان در حفظ وحدت و انسجام اسلامی به وظیفه عدم تحریک عصبیت های مذهبی و اختلاف افکنی، اشاره کرده و حفظ و حدت و همدلی را به مداحان توصیه نمودند و فرمودند: « یکى از چیزهائى که من بخصوص میخواهم تکیه کنم، مسئله‌ى «انسجام اسلامى» است که ما گفتیم. انسجام اسلامى یعنى عصبیتهاى بین‌المذاهبى مسلمانها نباید تحریک شود. شما نباید کارى کنید که عصبیت آن مسلمانِ غیرشیعه علیه شما تحریک شود؛ او هم متقابلاً نباید کارى کند که غیرت و عصبیت شما را علیه خودش تحریک کند. آنها همین را میخواهند کارى کنند که عصبیت‌هاى شیعه و سنى را زنده کنند. به آنها تفهیم کنند اینها شیعه‌اند؛ اینها صحابه را سب میکنند؛ اینها مقدسین شما را چنین و چنان میکنند. جدائى بیندازند؛ آنها این را میخواهند. منادى وحدت شیعه و سنى، از اوّلى که این فکرها پیدا شده، این چیزها مورد نظرش بوده است.»(14)

وحدت را حفظ کنید

رهبری با بیان اینکه تفرقه بین مومنان کاری خدایی نبوده و عملی شیطانی است؛ همدلی را عملی خدایی خوانده(15) و مداحان را به حفظ وحدت و همدلی توصیه نمودند؛ « وحدت را حفظ کنید.اگر دیدید در جامعه بین شما کسانى هستند که عکس این رفتار میکنند، آنها را طردشان کنید؛ مخالفت خودتان را به آنها ابراز و اعلام کنید؛ اینها ضرر میزنند؛ ضربه میزنند. ضربه‌اى به اسلام میزنند، ضربه‌اى به تشیع میزنند، ضربه‌اى به جامعه‌ى اسلامى میزنند. این از جمله مسائل بسیار مهم است (16)».

ایشان ضمن توجه ویژه به زوایای مسئله اختلاف افکنی خطاب به مداحان فرمودند: «شما اینجا یک شعرى بخوانید، امروز هم که ویدئو و اینترنت و وسائل گوناگون انتقال پیام وجود دارد؛ عکس و تفصیلات آن برود در فلان نقطه، چهار تا آدم جاهلِ متعصب را تحریک کند، بیندازد به جان یک مشت زن و بچه‌ى بى‌گناه، خون اینها را بریزد. مراقب این چیزها باشید. ... اینکه بنده این همه اصرار میکنم، تأکید میکنم براى اینکه اختلافات مذهبى و طایفه‌اى را کمرنگ کنید، براى این است. کسى خیال نکند که اگر ما بخواهیم نعمت این عشقى که دلهاى مردم ما را بحمداللّه پر کرده و مالامال از محبت اهل‌بیت است، شکرگزارى کنیم و این عواطف را تحریک کنیم، راهش آن است؛ نه، اشتباه است. ... اختلاف‌افکنى یا تحریک عصبیتهاى اختلاف‌افکن، مصلحت نیست؛ نه امروز مصلحت است، نه زمان امام صادق (علیه‌السّلام) مصلحت بود؛ آنها هم جلویش را گرفتند. بعضى از افراد سطحى‌نگر به این مسئله توجه ندارند.»(17)

پی نوشت‌ها:

1. 13/3/89
2.  14/4/86
3. 18/6/1380
4. 5/5/1384
5. 18/6/1380
6. 18/6/1380
7. 18/6/1380
8. 4/4/1387
9. 4/4/1387
10. 11/2/1392
11. 5/5/1384
12. 11/2/1392
13.  5/5/1384
14. 14/4/1386
15. 4/4/87
16. 14/4/86
17. 11/2/1392