یمن، نبرد سرنوشت در جنوب

به گزارش حلقه وصل، «سعدالله زارعی» در یادداشت روزنامه «کیهان» نوشت:

تحولات یمن کماکان در مرکز توجهات منطقه قرار دارد. تلاش‌های عربستان و دیدارهای مقامات ارشد ریاض و ابوظبی مشکل بین این دو در جنوب را حل نکرد. زمزمه‌های مربوط به حل مسایل بین امارات و عربستان از یک سو و ایران از سوی دیگر به جایی نرسید و حملات موشکی و پهپادی انصارالله به مناطق یمنی تحت تصرف سعودی و امارات و نیز حملات به مناطق جنوبی سعودی با شدت بیشتر ادامه پیدا کرد. در این میان حمله موشکی انصارالله به «دمام» واقع در شرق عربستان و انهدام وسیع تصفیه‌خانه «الشیبه» یک رخداد «بسیار مهم» ارزیابی شد و رژیم عربستان را وادار به اعتراف کرد.

تشدید حملات هوایی به دو استان صنعا و صعده که منجر به شهادت ده‌ها نفر از مردم شد، نشان داد عربستان راه حلی برای مشکلات رو به افزایش خود ندارد. دیدار علنی و رسمی یک هیئت یمنی با رهبر معظم انقلاب اسلامی -دامت برکاته- و واگذاری رسمی نمایندگی دیپلماتیک یمن به نیروهای شمال و در همان حال مخالفت جدی مشترک ایران و یمن با تجزیه یمن نشان داد حمایت ایران از یمن در برابر تجاوزات سعودی و امارات قوی‌تر از گذشته ادامه خواهد یافت و برگزاری جلسه میان نمایندگان رسمی دولت‌های اروپایی و ایران و «محمد عبدالسلام» رئیس هیئت اعزامی انصارالله به تهران و تأکید بر فعال‌سازی گفت‌وگوهای یمنی- یمنی از وضعیت جدیدی در عرصه سیاسی به نفع انصارالله حکایت کرد. در خصوص این تحولات نکات زیر قابل توجه می‌باشد:

۱- ادامه درگیری نیروهای «شورای انتقالی جنوب» با نیروهای شبه نظامی تحت فرمان هادی- وابسته به رژیم سعودی- «کشیده شدن دامنه درگیری میان آنان از عدن به دو استان تعز و ابین نشان داد اختلافات امارات و عربستان در مورد اداره یمن جدی است. در این میان امارات با استفاده از مزدوران خود و نیز استفاده از بقایای لشکر ۳۶ زرهی به فرماندهی «طارق محمد عبدالله صالح»- برادرزاده علی عبدالله صالح- بشدت با نیروهای حزب اخوانی- موسوم به التجمع الیمنی ملاصالح- درگیر شده و این در حالی است که این حزب مورد حمایت عربستان می‌باشد. امارات همچنین از نیروهای القاعده موسوم به «گردان‌های سلفی ابوالعباس» در این درگیری‌ها استفاده کرده و این در حالی است که سعودی به دلیل امتداد این گردان‌ها در مناطق مرکزی عربستان از میدان دادن به آنان در یمن بیمناک است. علاوه بر این، سعودی با بدگمانی زیاد، ارتباطات امنیتی هفته‌های اخیر ابوظبی با تهران را دنبال و گمان می‌کند توافقی مهم میان تهران و ابوظبی درباره پایان جنگ یمن و راه حل سیاسی صورت گرفته است.

از این رو عربستان در عین حال که در عرصه رسانه وانمود می‌کند اختلاف آن با امارات در حال پایان یافتن است، با هواپیماهای جنگی به بعضی از مواضع نیروهای «الحزام امنی» حمله کرده و تعداد زیادی از آنان را به قتل رسانده است، حملات جنگنده‌های سعودی به مواضع نیروهای وابسته به امارات در شهرهای باب‌المندب، زریاب، الدازعیه و المخاء طی روزهای گذشته رو به شدت گذاشته و البته از آن طرف نیروهای حزام امنی، محاصره دو شهر زنگبار و ابین را تشدید کرده و مناطق مختلفی از دست نیروهای منصور هادی خارج کرده‌اند. هم اینک شهر ابین که زادگاه منصور هادی می‌باشد و بیشترین نیروهای حامی او را تأمین می‌کند، از شمال، جنوب و شرق در محاصره کامل حزام امنی قرار دارد و پنجشنبه‌ هفته پیش این نیروها که با عنوان «شورای انتقالی جنوب» شناخته می‌شوند، طی بیانیه‌ای اعلام کردند، اداره استان‌های جنوبی، مستقلاً- و نه در چارچوب ائتلاف- توسط این شورا اداره خواهد شد.

اصرار امارات بر سیطره بر استان‌های جنوبی و کنار زدن مشارکت عربستان و منصور هادی در حالی است که این کشور طی حدود یک ماه گذشته ساز خروج نیروهای نظامی‌اش از جنوب را کوک کرد. در این میان سؤالاتی وجود دارد؛ آیا امارات در حال محکم کردن جای پاهای خود در یمن است و ادعاهای مبتنی بر خارج کردن نیروهایش از این کشور جنبه تبلیغاتی دارد؟ و یا اینکه رابطه‌ای وجود دارد بین دست‌اندازی امارات به جنوب و تلاش برای تغییر ریل در یمن؟

۲- تغییر سیاست‌ها در یمن قطعی به نظر می‌رسد. مذاکرات چند روز پیش هیئت‌های دیپلماتیک انگلیس، فرانسه و آلمان با نماینده انصارالله که با موافقت این کشورها جنبه رسانه‌ای پیدا کرد برای درک این موضوع که تغییر در تحولات یمن حتمی است، کفایت می‌کند. این مذاکرات در تهران صورت گرفت و پس از آن بود که هیئت یمنی بطور رسمی و اعلامی با عالی‌ترین مقام جمهوری اسلامی ایران ملاقات کرده بود و در آن دیدار خطوط اصلی و اولویت‌دار شامل اخراج متجاوزان خارجی از یمن و مقابله با تجزیه جنوب مورد تأکید طرفین قرار گرفته بود.

طبعاً در این فضا ماندن یا نماندن در یمن، دو انتخاب فرا روی متجاوزان سعودی و اماراتی نیست. پایان جنگ و ترک یمن- احتمالاً به شکل مرحله‌ای- تنها گزینه پیش روی این دو کشور می‌باشد. بنابراین وقتی به دو سؤال پیشین نگاه می‌کنیم، سؤال دوم پاسخ مثبت می‌گیرد. امارات واقعاً پیش از عربستان، یمن را ترک خواهد کرد اما چگونه امارات گمان می‌کند می‌تواند هم از یمن خارج شود و هم این کشور و بخصوص بخش جنوب آن را از طریق «نیروهای نیابتی» در اختیار داشته باشد.

توقف اقدامات امارات علیه انصارالله طی هفته‌های اخیر و تنها شدن عربستان در این مواجهه و تمرکز نیروهای وابسته به امارات- حزام امنی، عمالقه و بقایای لشکر ۳۶ زرهی- روی عدن، تعز و ابین و متحد ساختن اداره این مناطق در واقع با هدف تثبیت موقعیت آینده خود صورت می‌گیرد و البته اماراتی‌ها انتظار دارند در پاسخ به ترک درگیری با نیروهای شمال، نیروهای انصارالله، اقدامات امارات و نیروهای وابسته به آن در جنوب را نادیده بگیرد که توقع درستی نیست چرا که مبنای دشمنی آنان با رژیم سعودی، تلاش این کشور برای سیطره بر یمن است و برای انصارالله چه تفاوتی می‌کند که رژیم متجاوز سعودی یا امارات باشد؟

پرواضح است که انصار به نفع سیاست کنونی سعودی در تضعیف نیروهای جنوب وارد نمی‌شود و متقابلا دست‌اندازی امارات به استان‌های استراتژیک ساحلی عدن، تعز و ابین را تحمل نخواهد کرد. با این وصف انصارالله برای به هم زدن دست‌اندازی سعودی و امارات بر جنوب و نیز برای خنثی کردن دسیسه امارات که می‌خواهد در صورت شکل گرفتن فرایند سیاسی، یک طرف مهم در مذاکرات باشد، وضعیت ویژه‌ای دارد و باید ملاحظات و اولویت‌هایی را در نظر بگیرد.

۳- انصارالله یمن در کنار عملیات سیاسی، عملیات نظامی موشکی و پهپادی و پیشروی در مناطق جنوبی یمن و جنوب عربستان را با شدت بیشتر دنبال کرده است. اوج عملیات نظامی یمنی‌ها در روزهای اخیر عملیات پهپادی علیه مرکز مهم صادرات نفت الشیبه در شرق عربستان بود که با طی حدود ۱۳۰۰ کیلومتر صورت گرفت. نقاط مورد حمله پهپادهای انصارالله در شرق عربستان فاصله بسیار کمی با ابوظبی داشت و این به آن معناست که انصارالله توانایی تکرار این عملیات علیه مناطق حساس امارات دارد و خویشتنداری فعلی یمنی‌ها از حمله به ابوظبی و دبی یک تصمیم سیاسی است که در صورت لزوم تغییر خواهد کرد.

عملیات ۱۰ پهپاد انصارالله در شرق عربستان سبب خسارات گسترده به تاسیسات نفتی «الشیبه» شد کما اینکه حمله سه هفته پیش انصارالله به پایگاه «العند» -ALanad- واقع در ۷۰ کیلومتری شرق عدن سبب ضربات سنگینی به نیروهای وابسته به امارات شد که کشته شدن دو فرمانده ارشد شامل سرتیپ «منیر الیافعی» و سرلشکر «ابومحمد الفضیلی» از جمله آنها بود. عملیات زمینی انصارالله در جنوب، درگیری نیروهای شمال برای بهم زدن توطئه تجزیه جنوب را به ۷۰ کیلومتری عدن رسانده است. در این دو هفته اخیر، انصارالله سه فرمانداری «دمت»، «الحشاء» و «القحطبه» در جنوب را آزاد کرد و سبب شد نیروهای وابسته به عربستان و امارات از سواحل حدیده و تعز به سمت عدن بازگردند.

هم‌اینک بخش اعظم استان ضالع که خط اول دفاع عدن به حساب می‌آید، در تصرف انصارالله قرار گرفته است. علاوه بر این انصارالله طی هفته‌های اخیر، فشارهای متراکمی را متوجه فرودگاه‌های مدنی و نظامی عربستان واقع در جنوب این کشور کرده است. عملیات‌های پهپادی پی‌درپی علیه پایگاه هوایی ملک خالد در منطقه «خمیس مشیط»، فرودگاه منطقه‌ای ابها و فرودگاه‌های مدنی سه استان عسیر، جیزان و نجران، شرایط سختی را پیش روی عربستان قرار داده است تا جایی که رژیم سعودی در هفته‌های اخیر ناگزیر شد سیستم جدید دفاعی تاد- thad- را با هزینه حدود پنج میلیارد دلار به کمک سیستم دفاعی پاتریوت در مناطق جنوب بفرستد که ادامه اصابت موشک‌های یمنی به این مناطق، بی‌فایده بودن تمهیدات پرهزینه جدید سعودی را آشکار کرد. عملیات سه هفته پیش موشکی انصارالله علیه پایگاه «الجلا» استان ضالع واقع در ۲۰ کیلومتری غرب عدن که در اختیار نیروهای اماراتی قرار داشت، یک ضربه مهلک به امارات به حساب می‌آید. در این عملیات نزدیک به ۵۰ نفر از نیروهای نظامی وابسته به امارات کشته شدند و همین تعداد هم زخمی روی دست این کشور گذاشته شد. انصارالله فاش کرد که هدف‌گیری دقیق محل تجمع فرماندهان نظامی وابسته به امارات با همکاری نیروهایی در پایگاه الجلا صورت گرفته است.

در این عملیات فرمانده نظامی الحزام- کمربند امنیتی- هم کشته شد.

توسعه عملیات تهاجمی موشکی و پهپادی یمنی‌ها در مناطق تحت اشغال امارات و عربستان در یمن و مناطقی در جنوب، غرب و شرق عربستان نشان داد جایی برای امتیازگیری ریاض و ابوظبی در مرحله سیاسی وجود ندارد و این بزرگترین مخمصه متجاوزین می‌باشد. مخمصه مهم دیگر برای این دو کشور، به رسمیت نشناختن اقدامات توسعه‌طلبانه امارات و عربستان در جنوب یمن می‌باشد و این در حالی است که امارات و عربستان در هفته‌های اخیر سرگرم تثبیت نیروهای وابسته به خود در جنوب بوده و به دلیل رقابت‌ بین ریاض و ابوظبی به درگیری‌های گسترده از عدن تا تعز منجر شده است.

درگیری نیروهای وابسته به امارات و عربستان در جنوب یک فرصت طلایی در اختیار انصارالله قرار می‌دهد تا با همکاری نیروهایی در جنوب که مخالف تجزیه کشور خود و یا مخالف ادامه مداخلات امارات و سعودی در مرحله پس از جنگ در کشورشان هستند، طرح تجزیه یمن را بهم بزند.

این در حالی است که در طول سال‌های گذشته، بخصوص امارات به جنوبی‌ها یادآور می‌شد که برای تشکیل دوباره کشور «یمن جنوبی» در کنار نیروهای جنوب خواهد بود. در دو سال گذشته فشار زیادی از سوی نیروهای جنوب روی متجاوزان سعودی و اماراتی از «المحره» در مرز عمان تا عدن وارد شده است و این به دلیل از بین رفتن اعتماد آنان به این دو کشور می‌باشد. الان جنوبی‌ها معتقدند عربستان و امارات به موازات شکست در برابر انصارالله در شمال، تلاش می‌کنند تا بر جنوب سیطره دائمی پیدا کنند و پروژه استقلال جنوب را کنار بگذارند. طبعا در این شرایط جنوبی‌ها بین ادامه سیطره خارجی بر جنوب و همبستگان با برادران خود در شمال، همبستگی را بر انفصال ترجیح می‌دهند.