به گزارش سرویس دفاع و امنیت حلقه وصل، بی اغراق باید ۲۶ مرداد ۱۳۹۸ برابر با ۱۷ آگوست ۲۰۱۹ میلادی را روزی بسیار مهم در تاریخ حمله به یمن و شاید در تاریخ جنگ های بشری ثبت کرد چراکه در این روز ۱۰ فروند پهپاد یمنی موفق شدند با طی یک مسیر بسیار طولانی - چیزی در حدود ۱۲۰۰ کیلومتر - به پالایشگاه الشیبه در شرق عربستان در نزدیکی مرز با امارات حمله کنند. این مسئله از چندین نظر حائز اهمیت فوق العاده ای از منظر نظامی خواهد بود که در این گزارش به آن خواهیم پرداخت.
فاصله تقریبی از محل پرواز پهپادهای یمنی تا هدف
از جنگ های چریکی تا حملات عمقی بر علیه سعودی ها
بعد از گذشت نزدیک به ۵ سال از آغاز حمله به یمن شاهد باز شدن فصلی جدید در این نبرد هستیم. آغاز مقاومت نیروهای یمنی در این جنگ یک سری از حملات چریکی سریع و برق آسا به بخشی از پست های مرزی سعودی ها در مرز دو کشور بود که البته تا به همین امروز نیز ادامه داشته و منبع تلفات گسترده بر ارتش عربستان بوده است. به مرور زمان راکت های توپخانه ای، موشک های بالستیک، موشک های کروز و پهپادها نیز وارد سازمان رزم مقاومت یمن شدند.
در بسیاری از موارد پهپادهای یمنی در فواصلی تقریبا نزدیک به خطوط خودی اقدام به انجام پروازهای شناسایی یا تهاجمی می کردند ولی در ۲۶ مرداد ۱۳۹۸ یمنی ها یک حمله پهپادی بسیار عمقی را اجرا کرده و به پالایشگاه الشیبه را هدف قرار دادند. مشخصا این حمله که سعودی ها نیز به موفق بودن آن اعتراف کرده و البته سعی کردند با اعلام اینکه خسارت ها آنچنان زیاد نیست به نوعی پروی آن سرپوش بگذارند، سوالات بزرگی را درباره ادعاها و توانمندی های واقعی ارتش سعودی ایجاد می کند.
از پاتریوت تا اف ۱۵ و آواکس؛ یکی ناتوان تر از دیگری
باید توجه داشت که دفاع هوایی عربستان سعودی یک شبکه به هم پیچیده از سامانه های زمین پایه مثل پاتریوت یا موشک هاوک و در کنار آن هواپیماهای رادار هوابرد E-۳ با جنگنده هایی مثل اف ۱۵ یا یوروفایتر یا تورنادو است. با شدت گرفتن حملات پهپادی یمنی ها در چند ماه اخیر به درون حریم سعودی ها، اولا مشخص شد که سامانه پاتریوت مرد این میدان نیست.
با توجه به عدم وجود سیستم های کارآمد دفاع هوایی ارتفاع پایین، سعودی ها گشت های هوایی عمدتا به وسیله جنگنده های اف ۱۵ را به راه انداختند که گفته می شود در معدود مواردی هم موفق به سرنگون کردن پهپادهای یمنی شده اند اما در این مورد که یمنی ها اقدام به حمله با ۱۰ فروند پهپاد کردند نه از موشک ها و نه از رهگیرهای سعودی خبری نبوده است.
محل قرارگیری پایگاه های هوایی عربستان سعودی
ارتش سعودی سه مدل از جنگنده های اف ۱۵ را در اختیار دارد که مدل های سی، اس و اس ای را شامل می شود. گونه سی در حقیقت مدل پایه رهگیر و دفاع هوایی از جنگنده های اف ۱۵ است، گونه اس برای عربستان سعودی بر اساس سری E به عنوان یک شکاری بمب افکن توسعه پیدا کرده و مدل SA نیز در حقیقت پیشرفته ترین مدل از جنگنده اف ۱۵ است که در حال حاضر در جهان پرواز می کند و یک شکاری بمب افکن سنگین ضربتی و دور برد به حساب می آید.
جنگنده اف ۱۵ سعودی
برای کشف و شناسایی اهداف هوایی، این جنگنده ها در کنار رادار به غلاف های شناسایی فروسرخ نیز مجهز هستند. اگرچه این پرنده های پیشرفته در ساعتهای متمادی اقدام به پرواز در مناطق مختلف عربستان و یمن می کنند اما مشخص است که در این حمله رهگیرهای سعودی موفق به شناسایی پرنده های یمنی نشده و پهپادهای یمنی به سلامت به سمت هدف خود اعزام شده و یکی از بزرگترین عملیات های خود را ثبت کردند.
رادار هوابرد مدل E-۳ نیروی هوایی عربستان
نیروی هوایی عربستان در ناوگان خود دارای ۵ فروند هواپیمای رادار هوابرد مدل E-۳ ساخت آمریکا و دو مدل ساخت سوئد از مدل Saab ۲۰۰۰ است. رادارهای نصب شده بر روی این دو مدل هواپیما می توانند تا فاصله حدود ۴۰۰ الی ۴۵۰ کیلومتر برد داشته باشند و به کشف اهداف هوایی بپردازند. با توجه به کوچک بودن ابعاد پهپادها می توان این رقم ها را کمتر در نظر گرفت اما در هر صورت به دلیل نبود دشمن هوایی در برابر سعودی ها، قاعدتا آواکس های عربستانی مشکلی برای نزدیک شدن و تجاوز به مناطق به یمن ندارند.
پاتریوت این بار هم ناکام شد
اگر نگاهی به نقشه مربوط به مناطق تحت کنترل مقاومت یمن داشته باشیم و آن را وضعیت چینش اعلامی سایت های دفاع هوایی عربستان سعودی مقایسه کنیم به این نتیجه می رسیم که به تقریبا به صورت حتمی پهپاد های یمنی باید از منطقه تحت نظارت پاتریوت های یمنی عبور کرده باشند. ارتش سعودی از جمله دارندگان قدیمی موشک پاتریوت است که در حال حاضر دو مدل ۲ و ۳ این موشک در اختیار عربستان است.
منطقه قرمز در کنترل انصارالله یمن است
دایره های قرمز سامانه پاتریوت و دایره های نارنجی سامانه هاوک
موشک پاتریوت ۲ عربستان عمدتا از سری GEM-T هستند. این مدل از نظر مشخصات پروازی و سرعت نسبت با سایر پاتریوت های ۲ تغییر نکرده و بیشتر در بحث نرم افزارهای هدایتی و بحث حسگرهای بهتر و عملکرد ارتقاء یافته فیوزها دچار تغییر شده است. برد این موشک بین ۹۰ الی ۱۶۰ کیلومتر است و سرعت آن در حدود ۴ ماخ است. ارتفاع درگیری عمده موشک های سری پاتریوت در حدود ۲۴ کیلومتر است. به احتمال زیاد سعودی ها در نزدیکی مرز یمن پاتریوت های ۲ را مستقر کردند.
پاتریوت ۲ سری GEM-T
سعودی ها نزدیک به ۶۰۰ تیر مدل پاتریوت ۳ را در سالهای اخیر سفارش داده اند و تبدیل به یکی از کاربران بزرگ این موشک شده اند. سامانه پاتریوت ۳ آخرین مدل از سامانه های دفاعی ساخته شرکت ریتهون است که وظیفه اصلی آن دفاع در برابر موشک های بالستیک به حساب می آید. برد این سامانه بر علیه موشک های بالستیک در حدود ۲۰ کیلومتر و ارتفاع درگیری آن در حدود ۲۴ کیلومتر است. سرعت موشک در این مدل حدودا ۴ برابر سرعت صوت است و البته فاقد مواد منفجره در سرجنگی بوده و با انرژی حاصل از برخورد با هدف، آن را نابود می کند.
اگر بخواهیم فرض کنیم که یمنی ها موفق شدند به داخل خاک عربستان سعودی نفوذ کرده، ۱۰ فروند پهپاد را به پرواز درآورده و مشخصا بدون شناسایی شدن ماموریت را انجام داده و بازگردند که مشخصا این بار نه فقط حیثیت دفاع هوایی و نیروی هوایی سعودی بلکه آبروی بخش امنیتی – اطلاعاتی و نیروی زمینی عربستان نیز کاملا خواهد رفت.
مسئله مهمی که در پایان این گزارش باید به آن اشاره کرد این است که این حمله، اولین پاسخ پهپادی یمنی ها ضد سعودی ها نبود لذا عربستانی ها به خوبی می دانستند که یمنی ها مدت هاست به توانایی حملات با سامانه های پرنده بدون سرنشین دست پیدا کرده و مسیر افزایش کیفیت و کمیت در این سامانه را نیز طی کردند و بر همین اساس مسئله غافلگیری ارتش سعودی و یا عدم اطلاع آنها، مشخصا در این ماجرا مطرح نیست.
با این اوصاف، شاید آنهایی که در روزهای ابتدایی تجاوز همه جانبه عربستان و امارات به یمن، تصوری از مقاومت فعال و امکان پاسخگویی چنین مقتدرانه به یکی از مجهزترین ارتش های جهان را نداشتند اما حالا اتفاقاتی رخ داده که کاملا ورق را بازگردانده و حالا متجاوزان، دست به دامان واسطه هایی برای پایان یافتن این افتضاح هستند.
