صدای پای رادیکالیسم اصلاح‌طلبانه در دانشگاه‌ها

حلقه وصل: تشکل‌های دانشجویی اصلاح‌طلب، ابتدای هفته جاری در نامه‌ای به رئیس‌جمهور به نقش خود در موفقیت‌های انتخاباتی حسن روحانی اشاره کردند و نوشتند: «گرچه نقدهای فراوانی به عملکرد دولت جنابعالی وارد است، ولی آنچه برای ما قابل فهم نیست، جفایی است که دولتمردان شما در حق تشکل‌های دانشجویی روا داشته‌اند.» این دانشجویان محورهای مطالبات‌شان از روحانی را در دو مورد اصلی بیان کردند؛ ابتدا صدور مجوز نهایی اتحادیه‌های دانشجویان اصلاح‌طلب و تحول‌خواه را خواستار شدند و پس از آن ایجاد شرایط مناسب برای فعالیت تشکل‌های اصلاح‌طلب به‌وسیله رعایت کامل آیین‌نامه تشکل‌های اسلامی دانشگاهیان، بازگرداندن استقلال دانشگاه و ممانعت از دخالت نهادهای غیرمسئول (اعم از درون یا بیرون از دانشگاه) در امور تشکل‌های دانشجویی، تقویت یا تغییر روسای دانشگاه‌ها، معاونان فرهنگی و نمایندگان وزارتین در هیات نظارت بر تشکل‌های اسلامی دانشگاه‌ها و تعیین و شفاف‌سازی نظام پرداخت به تشکل‌های دانشجویی، کانون‌ها و انجمن‌های علمی را مطالبه کردند. اما نکته قابل توجه این نامه که به امضای 50 دفتر انجمن اسلامی هیات‌موسس اتحادیه‌های تشکل‌های اسلامی دانشجویان متحد (احیا) و تشکل‌های اسلامی دانشجویان ایران (تادا) رسیده،  آن است که دانشجویان ضرب‌الاجل چهارماهه برای برآورده‌شدن مطالبات‌شان تا پایان شهریور تعیین و تلویحا روحانی را نسبت به آغاز اعتراضات گسترده در سال تحصیلی آینده تهدید کردند و نوشته‌اند که تشکل‌ها از نهایت حقوق قانونی و مدنی خود برای اعتراضات گسترده و سراسری حداکثر استفاده را خواهند برد. بدیهی است درصورت بی‌اعتنایی مقامات، تصمیمات لازم جهت اقدامات بعدی اخذ خواهد شد.

نگاهی به تشکل‌های امضاکننده نامه
تشکل‌های امضاکننده این نامه، هیات‌موسس دو طیف از تشکل‌های دانشجویی اصلاح‌طلب هستند که از ابتدای شکل‌گیری دولت یازدهم و با کمک وزارت علوم، فرآیند تاسیس دو اتحادیه دانشجویی در سطح کشور را آغاز کردند اما تاکنون نتوانسته‌اند به نتیجه مطلوب خود دست یابند.

اواخر اردیبهشت‌ماه در مطلبی با عنوان «جریان‌شناسی تشکل‌های دولت‌ساخته» در روزنامه «فرهیختگان» به توضیحات کامل و مفصلی درمورد اعضای این دو جریان دانشجویی اصلاح‌طلب پرداخته شد. تادایی‌ها که بین همه تشکل‌های فعال حال حاضر جنبش دانشجویی، نزدیک‌ترین دانشجویان به بدنه اصلاح‌طلب دولت هستند در زمره اصلاح‌طلبان رادیکال و وابسته به جریان نهضت آزادی شناخته می‌شوند. اعضای این طیف که به‌خاطر چسبندگی ویژه به دولت در منفعلانه‌ترین حالت خود به‌سر می‌برند و در ماه‌های اخیر کمتر نشانه‌ای از حیات خود بروز دادند، حالا برای حفظ خود، سودای عبور از روحانی را در سر می‌پرورانند.

اما تعداد دیگر از امضاکنندگان این نامه، انجمن‌های تشکیل‌دهنده اتحادیه تشکل‌های اسلامی دانشجویان متحد هستند که قرابت فکری بیشتری با جریان چپ کمونیستی فعال در شوراهای صنفی دارند و مواضع رادیکال‌تری نسبت به تادا اتخاذ داشته و دارند. البته فعالان تشکل‌های طیف متحد، نخستین باری نیست که حرف تهدید و عبور را مطرح کرده‌اند و پیش‌ از سایر جریان‌های فعال دانشجویی اصلاح‌طلب عبور از روحانی را کلید زدند.

صدور فرمان عبور دوباره از دانشگاه
نگاهی کوتاه و گذرا به نحوه تعامل اصلاح‌طلبان با دانشجویان علاقه‌مند به این طیف، بیش از هر چیز نشان‌دهنده سوءاستفاده این جریان سیاسی از دغدغه‌ها و پتانسیل این قشر است. بازخوانی پرونده‌های دانشجویی دوم خرداد مانند حادثه کوی دانشگاه و آشوب‌های پیش از شکل‌گیری فتنه 88 در دانشگاه‌های کشور، نشان از آن دارد که اصلاح‌طلبان تندشدن فضای جامعه در دانشگاه‌ها را تمرین می‌کنند. مواضع ضد و نقیض فعالان سیاسی این جریان که حالا تحت ‌تاثیر قتل میترا استاد توسط محمدعلی نجفی، بیش‌ از پیش شکل درون‌گفتمانی به خود گرفته، اندیشه‌های فعالان تندروی این جریان را در گذر از رئیس‌جمهور مورد حمایت‌شان نشان می‌دهد؛ اما آیا عبور از روحانی در شرایط کنونی ممکن و قابل تحقق است؟

تاثیر خیال‌پردازی اصلاح‌طلبان در دانشگاه
حال و روز کنونی دولت دوازدهم و در آستانه دو سالگی، آشفته‌تر از آن است که توان پاسخ به مطالبات دانشجویان حتی با زبانی تند و شکلی رادیکال را داشته باشد و شاید همین نکته هم باعث شده مردم در دومین سالگرد پیروزی حسن روحانی، روزشمار پایان دولت را آغاز کنند. دانشجویان فعال اصلاح‌طلبی هم که به پیروی از لیدرهای جریان مورد علاقه‌شان همه تلاش خود را برای پیروزی روحانی به کار بستند، امروز با انبوهی از مطالبات نامحققی مواجه هستند که تنها راه گرفتن نتیجه را در تند‌ شدن فضا و عبور از رئیس‌جمهور منتخب دنبال می‌کنند. غافل از آنکه توانایی رهایی از چسبندگی به دولت را به‌خاطر خاستگاه تشکیلاتی‌شان در وزارت علوم و حمایت‌های زمان انتخابات ریاست‌جمهوری نخواهند داشت. این مساله را می‌توان در دیدگاه‌های برخی فعالان اصلاح‌طلب مانند محسن رهامی و بهزاد نبوی هم دید که با تحلیل شرایط، چاره‌ای جز حمایت از دولت نمی‌بینند. رهامی، عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان چندی پیش در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌های داخلی گفته بود: «بحث عبور از روحانی به هیچ عنوان در جریان اصلاحات مطرح نیست و اساسا این مباحث را به نفع اصلاح‌طلبی و منافع ملی کشور نمی‌دانیم.» اما نتیجه هدایت جریان دانشجویی اصلاح‌طلب به سمت اتخاذ مواضع رادیکال و اقدامات ساختارشکنانه در صحن دانشگاه، درنهایت سرخوردگی اجتماعی بدنه جوان این جریان سیاسی خواهد بود، سرخوردگی دانشجویانی که به‌دنبال مشورت‌های سیاسی برای رسیدن به انتظارات‌شان دست به هر اقدامی زده‌اند اما جز هیچ، چیزی نصیب‌شان نخواهد شد.