نهادهای فرهنگی تبلیغی حوزه جزیره‌ای عمل نکنند

به گزارش حلقه وصل، حجت الاسلام والمسلمین محمد حسین مختاری از تربیت شدگان توانمند حوزه بعد از انقلاب اسلامی است. او هفت‌سال به عنوان امام‌جمعه نیوکاسل در انگلستان فعالیت و ریاست پژوهشگاه مطالعات تقریبی را نیز بر عهده داشته است.

وی در سال ۱۳۴۴ در قائم شهر متولد شده و از ۱۲ سالگی وارد حوزه علمیه امام صادق(ع) کوتنا-قائم‌شهر شد و دوران مقدماتی را در این حوزه گذراند. در سال ۱۳۵۹ برای ادامه تحصیل وارد حوزه علمیه قم شد و همزمان با تحصیل به تدریس نیز اشتغال داشت.

سال‌های متمادی از محضر آیات عظام فاضل لنکرانی، شیخ جواد تبریزی، وحید خراسانی، شبیری زنجانی، جوادی آملی و احمد فقیه یزدی بهره‌ها برد. در کنار تحصیل و تدریس علوم‌ حوزوی، تحصیلات علوم جدید را نیز ادامه داد، وارد دانشگاه علامه طباطبایی در رشته زبان و ادبیات فارسی شد، مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد را با موفقیت سپری کرد. در سال ۱۳۸۲ برای ادامه تحصیل در دوره دکتری به کشور انگلستان اعزام و در سال ۱۳۸۶ موفق به اخذ درجه دکتری در رشته فلسفه غرب (شاخه هرمنوتیک) از دانشگاه دورهام انگلستان شد.

 وی هم‌ اکنون در کنار تدریس در حوزه و دانشگاه، ریاست دانشگاه مذاهب اسلامی و ریاست بنیاد بین المللی عروةالوثقی را بر عهده دارد.

همه این‌ها سبب سبب شد تا در گفت وگو با این روحانی فعل در عرصه تبلیغ بین الملل به بررسی وضعیت گسترش اسلام در غرب و به ویژه اروپا پرداخته و علل گرایش روز افزون جوانان اروپایی به دین مبین اسلام را مورد واکاوی قرار دهیم.

فلسفه و اهداف تأسیس دانشگاه مذاهب اسلامی چه بوده است؟

 فلسفه تأسیس دانشگاه مذاهب اسلامی، آموزش نیروهای تقریبی، مکانی برای انتقال معلومات و دانش یا آموزش‌های علمی و تربیتی و همچنین تربیت نیروهای نخبه معتدل است.

یعنی به لحاظ تفکر نگاهشان به دور از افراط و خشونت است. این مأموریت دوم بسیار مهم است چون این دانشگاه با توصیه و رهنمود مقام معظم رهبری تأسیس شد ریاست هیات امنای این دانشگاه بر عهده دبیر کل مجمع تقریب مذاهب اسلامی است. در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا دانشجویان مشغول به تحصیل هستند و فارغ التحصیلان این دانشگاه از مذاهب مختلف چه شیعه و چه اهل سنت کادرهای تقریبی هستند که از لحاظ نظری و عملی به شدت با خشونت برخورد می‌کنند.

دانشگاه مذاهب در تبیین گام دوم انقلاب چقدر می‌تواند نقش داشته باشد؟

در بحث گام دوم انقلاب، اگر دانشگاه مذاهب اسلامی مورد حمایت بیشتر مسئولان قرار بگیرد. از ظرفیت عظیمی برخوردار است چون مقام معظم رهبری در گام دوم انقلاب به تربیت نیروهای انسانی کارآمد اشاره کردند بنابراین این دانشگاه در کادرسازی می‌تواند موفق باشد، یعنی ما در کشور پیروان مذاهب مختلفی داریم که با تنوع مذهبی و فرهنگی در یک بافت جمعیتی خاص زندگی می‌کنند بنابراین وجود چنین دانشگاهی می‌تواند در ایجاد تعادل بین فرهنگ‌ها و تفکرات تاثیرگذار و به گونه ای با افراط و اندیشه‌های خشن مقابله کند.

دانشگاه مذاهب اسلامی چند شعبه در کشور دارد؟

فعلاً در 7 استان دانشگاه مذاهب اسلامی تأسیس شده است و اگر در بعضی استان‌های دیگر هم گسترش پیدا کند در تربیت نسل جوان و در تنویر افکار جامعه می‌تواند اثر گذار باشد‌.

در سال ۹۸ چه اهدافی را دنبال می‌کنید؟

راه اندازی شعب این دانشگاه در خارج از کشور از اهداف مهمی است که امسال به دنبال تحقق آن هستیم، از جمله در عراق، لبنان و سوریه و همچنین ارتباط بیشتر با دانشگاه‌های جهان اسلام به ویژه تونس و اندونزی که در پروسه مطالعاتی ما قرار دارد. در داخل کشور نیز در بعضی از استان‌ها به دنبال تاسیس شعب هستیم همانند کرمانشاه، کرمان، آذربایجان غربی و گیلان که نمایندگان مجلس و نمایندگان مقام معظم رهبری در استان‌ها درخواست تأسیس چنین دانشگاهی را دارند.

شما هفت سال امام جمعه نیوکاسل بودید، با کمک خیرین در دانشگاه دورهام انگلیس مرکز شیعه شناسی را تأسیس کردید، فعالیت‌های علمی و فرهنگی در مرکز اسلامی میلان ایتالیا داشتید و هنوز هم به خاطر شرایط کاری به اروپا سفر می‌کنید، شرایط اسلام و ماه مبارک را در اروپا چطور می‌بینید؟

عمل به احکام اسلام و گرایش به اسلام در اروپا رو به رشد فزاینده است، مطالعات نسل جوان به خصوص با بروز و ظهور تفکرات خشن داعشی و امثال آن، موفقیت نظام‌ جمهوری اسلامی و حزب الله در مقابله با داعش در عراق و سوریه که سبب فروپاشی آن شد، به نوعی تبدیل به راهی برای تمایل و گرایش نسل جوان به مطالعه در خصوص شیعه شده است.

در اروپا، کشورهای آفریقای شمالی و آسیا گرایش به اسلام به معنای اعم وجود دارد و به نظر می‌رسد که عمل به احکام اسلام، گرایش به معارف اسلام اهتمام و آشنایی با آیات قرآن و آموزه‌های وحیانی در نسل جوان به صورت بی سابقه ای رو به رشد است حتی در کشورهای اروپایی امروزه با وجود اینکه استکبار جهانی تلاش می‌کند تصویری منفی و خشن از اسلام را به دنیا ارائه دهد اما جوانان با تعمق و تفکر در مفاهیم قرآنی پاسخ بسیاری از شبهات خودشان را پیدا و سبک‌ زندگی‌شان به نحوی به سبک قرآنی و معنوی تغییر کرده است و این نشان دهنده این است که تبلیغات دشمنان کارساز نیست.

 فضای ماه مبارک رمضان در اروپا چگونه است؟

فضای معنوی در ماه مبارک رمضان در اروپا زبانزد است خصوصاً اینکه خود غربی‌ها نسبت به مسلمانان احترام خاصی قائل‌ هستند. این فرهنگ در اروپا جا افتاده که در ماه رمضان در کنار یک مسلمان چیزی نخورند، در دانشگاه و مدارس به همین صورت است حتی در دوره راهنمایی، در دانشگاه‌ها اتاقی را به عنوان نمازخانه برای مسلمانان احداث می‌کنند. نمی‌خواهم بگویم دولت این کارها را می‌کند با دولت کاری نداریم عامه مردم این کار را در مراکز آموزشی، تجاری و ... انجام می‌دهند و فضا برای مسلمان‌ها در غالب کشورهای اروپایی برای انجام اعمال عبادی مساعد است.

از خشونت و افراط صحبت کردید، با اسلام هراسی که داعش با همکاری رسانه‌های غربی به وجود آورد چرا روز به روز شاهد گسترش اسلام در اروپا و حتی آمریکا هستیم؟

دنیا به این حقیقت دست یافت که داعش مولود استکبار جهانی است و مردم اروپا به این نتیجه رسیدند که اسلام با چیزی که داعش و گروهک‌های تکفیری نشان می‌دهند بسیار فاصله دارد. آمار موجود در گسترش شگرف انگیز گرایش به اسلام در اروپا نشان می‌دهد به لحاظ کمی و کیفی نیروهای جوان به اسلام جذب شدند. البته جهل و تعصب همواره منشأ مصائب و بسیاری از گرفتاری‌ها در جهان اسلام است. بخشی از جوان‌هایی که اطلاعات چندانی از اسلام ندارند، فریب تبلیغات کور داعشی ها را خوردند‌ به عنوان مثال ۱۸ هزار نفر از مردم تونس جذب داعش شده و به سوریه رفتند، از این بین ۳ هزار کشته دادند و وقتی وزیر دیانت تونس در مجلس بازخواست می‌شود علت حضور این تعداد تونسی در داعش را تبلیغات گسترده داعش در تونس و جهل جوانان عنوان می‌کند‌.

علما، دانشمندان، اساتید دانشگاه‌ها، اسلام شناس‌ها و نخبگان در این قسمت رسالت عظیمی دارند تا جامعه را آگاه کنند و به جوانان بصیرت دهند، آگاهی بخشی مأموریت بزرگ حوزه‌های علمیه است.

چگونه می‌توان این آگاهی و بصیرت را به نسل جوان انتقال داد یا برای آنها تبیین کرد؟

 به نظرم‌ در این‌ قسمت ضعف داریم باید در داخل کشور پیروان مذاهب اسلامی را با فرهنگ ناب و اصیل اسلام آشنا کنیم، تعصبات را کنار بگذاریم و با چهره ای باز آن‌ها را بپذیریم. اینکه سایر مسلمانان را طرد و یا از آن‌ها فاصله بگیریم مطابق با سیره اهل بیت‌ علیهم‌السلام نیست و این روش بزرگان علمای گذشته اسلام در نجف و ایران نیست. به نظر می‌رسد از بخشی از مسئولیت‌ها شانه خالی کردیم در حالی که باید به دور از خودخواهی‌ها به سراغ نسل جوان برویم.

برای اینکه آگاهی بخشی و روشن‌سازی حقیقت برای نسل جوان صورت بگیرد و نسل جوان از حقیقت اسلام آگاه گردد، آیا دانشگاه مذاهب اسلامی برنامه مشترکی با علمای کشورهای دیگر دارد؟

ما در دانشگاه مذاهب اسلامی دیگران را به رسمیت می‌شناسیم و بر اساس گفتمان و تعامل حرکت می‌کنیم. اگر انعطاف پذیری وجود داشته باشد مشکلی به وجود نمی‌آید؛ اگر علمای ما به سمت جوانان حرکت کنند نه اینکه جوانان به سمت آن‌ها بروند و حصارهایی که بین خود و نسل جوان ایجاد کردند را از بین ببرند می‌توانند رسالت واقعی خود را که همان معرفی حقیقت اسلام است را به خوبی عملی کنند.

فکر می‌کنید قشر روحانیت چقدر می‌توانند در شکل گیری پازل فرهنگ اسلامی به خصوص در نسل جوان و نوجوان نقش داشته باشند؟

نهادهایی که متصدی امور اسلامی هستند خیلی می‌توانند نقش داشته باشند و نیروی کارشناس تاثیرگذار تربیت کنند؛ حوزه می‌تواند با ایجاد یک حلقه مشترک بین همه نهادهای تبلیغی و فرهنگی برنامه‌هایی را به صورت مدون داشته باشد نه اینکه هر کدام یک جزیره جداگانه باشند. مقام معظم رهبری یک‌ پیشنهاد می‌دهند و برای این پیشنهاد انواع همایش‌ها و نشست‌ها برگزار می‌شود ولی عمر مفید این پیگیری ها تا 6 ماه است باید کارهایی که مسئولان انجام می‌دهند ماندگار و دارای زیرساخت باشد.

باید از جنبه شعار بیرون بیاییم، اینکه با الفاظ و چینش واژگان بازی کنیم کاری انجام نمی‌شود.

منبع: فارس