چگونه انقلاب اسلامی به زنان هویت بخشید؟

به گزارش حلقه وصل: بعد از انقلاب اسلامی برخی از مخالفین انقلاب در هر قالبی که توانستند سعی کردند که چنین به نظر برسد که در این ۴ دهه و اندی در حق زنان ظلم شده است و دوران پهلوی حال و روز زنان بهتر بود، اما بد نیست که نگاهی منصفانه به نقش زنان با توجه به شرایط اجتماعی حاکم در زمان پهلوی و شرایط اجتماعی حاکم در زمان کنونی داشته باشیم تا به جایگاه، مقام و منزلت زن ایرانی در این دو دوره پی ببریم.

*دختران شایسته‌ای با معیار صورت و بدن زیبا
دو مجله مشهور و پرخواننده قبل از انقلاب «زن روز» و «تهران مصور» است که از جمله نشریات اصلی کشور در دوران پهلوی بود که سعی داشت برای زنان الگوسازی کند. 

در اغلب مطالب یا آگهی‌های تبلیغاتی، زیبا بودن معیار اصلی برای ارزشمندی و مقبول بودن معرفی می‌شود و به تناسب آن راهکارها و محصولاتی که معرفی می‌شوند، برای رساندن زنان به همین معیار است که در همان نگاه اول مخاطب متوجه می‌شود که خبری از مصاحبه یا معرفی زنان نویسنده، محقق یا نخبه نیست بلکه تمرکز اصلی روی زنان خواننده، هنرپیشه و دختران شایسته است و با وجود اینکه تعداد زیادی از زنان ایرانی باحجاب بودند، اما در هیچ کدام از صفحات این مجلات خبری از زنان محجبه نیست. 

فرهنگ مصرفی در جامعه ایران قبل از انقلاب با خودآرایی، مُد، لباس و آرایش و ابزارهای تبلیغاتی جهت فروش مصنوعات غربی بودند. نگاهی به سینما و هنر در دوران قبل از انقلاب نشان می‌دهد زن ابزار زیبایی و تبلیغاتی در قالب بدن و فرم عریان است.

*زنانی محبوس در یک قلعه با سرابِ آزادی
در حکومت پهلوی به زنان یک آزادی ظاهری داده شد، آزادی که تنها به معنای رهاشدن از قیدوبندهای مذهبی بود، اما آزادی و حضور در مشارکت‌های اجتماعی و سیاسی برای چنین رژیمی قابل قبول نبود. این رژیم به زن به عنوان یک فرد متفکر، سازنده، خلاق و مکمل مرد نگاه نمی‌کرد و او را فقط درحد یک بدن و فرم می‌دید. 

مصداق بارز آن قلعه «شهرنو» بود. قلعه‌ای که محل تجمع زنان بدکاره تحت سلطنت پهلوی بود، پهلوی هیچ فیلمی از آنجا منتشر نکرد و مستندهایی که به سختی درباره زندگی این زنان ساخته شده بود، هرگز اجازه اکران نیافت. نمونه آن زمانی که ذکریا هاشمی در سال ۱۳۴۷ رمان «طوطی» را نوشت و بر اساس آن فیلمی ساخت، پهلوی اجازه انتشار آن را نداد. 

به روایت منابع تاریخی در سال‌های ۱۳۴۶ و ۴۷، هزار و پانصد زن تن فروش در شهرنو حضور داشتند؛ تعداد این زنان، باید روز به روز بیشتر می‌شد. به این دلیل که زنان تن فروش بعد از چند سال در اوج جوانی تبدیل به زنانی فرسوده و فرتوت می‌شدند، کاسبی این قلعه از رونق نیفتاد. به همین خاطر بود که تعداد زنان تن فروش شهرنو در زمان پیروزی انقلاب، براساس آمار اعلامی کمیته انقلاب اسلامی جنوب غرب تهران ۲ هزار و ۴۰۰ زن تن فروش بود.

*انقلابی که زنان را از اسارت بیرون آورد
اما انقلاب اسلامی ۵۷ به زن ایرانی یادآور شد که حرمت دارد. حالا نه تنها زیبایی ملاک نیست، بلکه دانش و مهارت است که حرف اول را می‌زند. تصویر زنان ایرانی گاهی در مقام نخبه و دانشمند، گاهی وزرشکار و مدال‌آور و گاهی زن موفق ایرانی و... در صفحات اول روزنامه‌ها و مجلات به چشم می‌خورد. 

انقلاب اسلامی هویت گمشده بانوان ایرانی را به آن‌ها بازگرداند. این را ما نمی‌گوییم آمار و اعداد و ارقام می‌گویند. از «باسواد» شدن ۸۰ درصد بانوان بعد از انقلاب تا ورود بیش از ۶۱ درصد دختران به «دانشگاه‌ها» و حضور بیش از ۷۰ زن در مناصب کلیدی دولت کنونی.

*زنان در فصل درخشش
نقش زنان در پیروزی انقلاب اسلامی بسیار مهم بود و پس از آن، فصل جدیدی در حضور اجتماعی آنان آغاز شد. در ۴۶ سال گذشته، زنان ایرانی در کنار مردان، به پیشرفت‌های علمی و شغلی دست یافته‌اند، چراکه امام خمینی (ره) معتقد بودند که زنان باید در مقدرات اساسی کشور دخالت داشته باشند و می‌فرمودند: «ما نمی‌توانیم و اسلام نمی‌خواهد که زن به‌عنوان یک شی‌ء و عروسک در دست ما باشد. اسلام می‌خواهد شخصیت زن را حفظ کند و از او انسانی جدی و کارآمد بسازد. ما هرگز اجازه نمی‌دهیم که زنان فقط شی‌ء برای مردان و آلت هوسرانی باشند.» 

رهبر انقلاب هم در این باره می‌گویند: «در کشور ما در هیچ مقطعی از تاریخ، نه در گذشته، نه در دوران غربزدگی، این همه زن تحصیل‌کرده نداشتیم؛ این همه زن فعال در  اجتماع، در فعالیّت‌های فرهنگی، در فعّالیّتهای علمی نداشتیم؛ این همه بانوی مؤثّر در سرنوشت اجتماعی نداشتیم؛ این همه بانوان دارای فهم سیاسی و تحلیل سیاسی نداشتیم».

پس از انقلاب اسلامی، زنان ایران در عرصه‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حضور فعال‌تری پیدا کردند و توانستند در مشاغل مختلف و نهادهای اجتماعی، بر اساس شایستگی‌های خود و در چارچوب قوانین اسلامی، نقش مؤثری ایفا کنند. حالا بیش از نیمی از اعضای سازمان‌های مردم‌نهاد «سمن‌ها» و نهادهای خیریه کشور در اختیار زنان است. به عنوان مثال، در سال ۱۳۹۷ بیش از ۲۷۰۰ سمن مربوط به زنان در کشور فعال بودند. 

حالا زنان بعنوان نیمی از جمعیت کشور با پیروزی انقلاب اسلامی، در مجامع علمی، ورزشی و فرهنگی با حفظ ارزش‌های دینی و اسلامی در مجامع بین‌المللی افتخارآفرین شدند و توانستند عزت و شکوه ایران اسلامی را به جهانیان عرضه کنند.