مسئله غدیر مورد اتفاق تمام مسلمانان است

به گزارش حلقه وصل: همایش «غدیر در گستره تمدن و فرهنگ اسلامی با تاکید بر تاریخ و مذاهب اسلامی» در دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار خواهد شد. در همین راستا حجت الاسلام مهدی فرمانیان عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ضمن تبریک ایام ذی‌الحجه گفت: ماه ذی الحجه ماه مبارکی است و در آن، روز عرفه، عید قربان و عید غدیر فرا می‌رسد و عید اختصاصی شیعیان است که برخی سنی‌های صوفی هم نسبت به این عید (البته با دیدگاه و تفکرات خودشان) اهتمام ویژه‌ای دارند.

معاون علمی و فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت (علیهم السلام) ادامه داد: مسئله غدیر مسئله‌ای است که مورد اتفاق تمام مسلمانان است. مسلمانان در طول تاریخِ واقعه غدیر، سخنان پیامبر (ص) درباره حضرت امیرمؤمنان (ع) در روز غدیر را قبول داشته و اختلاف و دعوای آنها در باب محتوا و برداشت و تفسیر شیعیان و اهل سنت نسبت به حدیث غدیر است.

در اصل، اختلاف درباره کلماتی است که پیامبر (ص) به کار برده و صراحتاً حضرت علی (ع) را به عنوان جانشین خود اعلام کرده و گفته است که: علی جانشین من است. متأسفانه بسیاری از صوفیان این را تفسیر به جانشینی باطنی می‌کنند. یعنی می‌گویند که پیامبر (ص) امامت باطنی را به علی داد نه امامت ظاهری. اما ما معتقدیم که هم امامت باطنی و هم امامت ظاهری در این واقعه به حضرت علی (ع) واگذار شد.

وی گفت: همایشی که در دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار می‌شود بر همین اساس بوده و قرار بر این است که نشان بدهیم غدیر در مذاهب اسلامی یک حدیث متواتر و مورد پذیرش است.

حجت الاسلام مهدی فرمانیان گفت: این همایش در ۱۵ تیرماه ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد و برنامه‌ریزی آن به قبل از کرونا و در حدود ۴ سال پیش برمی‌گردد. این همایش قرار بود که در سال ۹۸ برگزار شود که با آمدن کرونا به تعویق افتاد. به همین جهت دکتر غفوری نژاد دوباره این مسئله را احیا کردند.

در حال حاضر می‌توان گفت که مسئله کرونا کاملاً از بین رفته و اثر اجتماعی خاصی ندارد، به همین جهت مناسب دیدیم هر چه زودتر این همایش را در پانزدهم تیرماه و روز قبل از عید غدیر برگزار کنیم. این همایش ۴ ساعته از ساعت ۸ صبح آغاز و تا ساعت ۱۲ ادامه خواهد داشت.

دکتر فرمانیان افزود؛ این همایش شامل سه محور یا کمیسیون خواهد بود. اولین آنها، کمیسیون تاریخ است. کمیسیون تاریخ در غدیر، درباره این است که غدیر چطور خودش را ظهور و بروز داده است. درباره این موضوع تاریخی روایات متعددی داریم و آن این است که مسئله حدیث غدیر باعث یک واقعه‌ای شده است. کتاب‌ها و آثاری که در این باره نوشته شده بسیار بوده و در این همایش حدود پنج مقاله به این موضوع پرداخته‌اند.

محور دوم درباره غدیر در فرق شیعه است. اینکه شیعه چگونه با غدیر برخورد کرده و مکاتب و فرقه‌هایی که در شیعه به وجود آمده چگونه این واقعه را درک کرده و آن را نقل و تفسیر کرده‌اند.

کمیسیون یا محور سوم که بنده ریاست آن را برعهده دارم کمیسیون غدیر در مذاهب اهل سنت است. در این کمیسیون نیز ۶ مقاله با موضوعات غدیر از دیدگاه معتزله، غدیر از دیدگاه اهل حدیث، غدیر از دیدگاه سلفیه، غدیر از دیدگاه اشاعره، ماتریدیه و صوفیان بررسی خواهد شد. اینها مقالاتی است که نوشته شده و نویسندگان و محققان در روز همایش ان‌شاالله ارائه خواهند کرد.

البته مقالات دیگری نیز داریم که این مقالات ادیانی هستند. مانند بازتاب جانشینی در دین یهود، یا بازتاب جانشینی در دین مسیحیت، که در اینها سعی شده است مسئله جانشینی را در ادیان دیگر نیز بررسی کند. زیرا مسئله جانشینی یک مسئله مورد پذیرش در تمام ادیان است و یک مسئله جدید در دین اسلام نیست. چون تعداد این مقالات کمتر است در یک کمیسیون جداگانه قرار نخواهد گرفت و به صورت مجزا بررسی خواهند شد.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد؛ دو مسئله باعث شده که هدف ما بسیار شفاف باشد. مسئله اول این است که همیشه به دانشگاه ادیان و مذاهب اتهام می‌زدند که شیعه نیست و تقریب را افراطی معنا می‌کند و به شیعه توجهی ندارد. در دانشکده شیعه شناسی، دکتر غفوری نژاد و دیگر دوستان قدم برداشتند و این همایش را از این باب پیشنهاد دادند که بگویند نه! اینطور نیست و دانشگاه ادیان و مذاهب در عقاید خود مصمم است و اعتقاد جدی به گفت‌وگوی ادیان و تقریب مذاهب دارد.

دومین مسئله یا هدفی که این همایش دارد این است که نشان بدهیم که حتی به اختلافی‌ترین مسائل نیز می‌توان به‌صورت یک مسئله وحدت‌آفرین و تقریبی نگاه کرد. مسئله غدیر یکی از احادیثی است که تفاسیر گوناگونی از آن ارائه شده و درباره آن اختلاف بسیاری وجود دارد. اما همین مطلب می‌تواند مبنای وحدت باشد. چون همه مسلمانان اصل غدیر را قبول دارند و می‌دانند که این واقعه رخ داده است و این اتفاق افتاده و واقعیت‌ها گفته شده است. پس ما می‌توانیم این وجهه تقریبی را نیز پر رنگ کنیم تا با اهداف دانشگاه ادیان نیز مرتبط باشد.

مهدی فرمانیان گفت:میل بر این بود که مراکز بیشتری با ما همکاری داشته باشند که این اتفاق نیفتاد. در حال حاضر سه مجموعه در این همایش همراه ما خواهند بود. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و پژوهشگاه تاریخ وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی، مجمع جهانی اهل بیت (علیهم السلام) که به عنوان حامی این همایش با ما همکاری خواهند داشت. به غیر از خود دانشگاه ادیان و مذاهب،برای پایگاه اطلاع‌رسانی isc نیز نامه‌نگاری شده است تا همکاری داشته باشد و مقالات این همایش رتبه isc پیدا کند و بتوانیم یک همایش خوب و قابل قبولی را برگزار کنیم.

معاون علمی و فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت (علیهم السلام) در پایان این گفت‌وگو افزود؛ به نظرم بسیار خوب است که خود دانشگاه ادیان و مذاهب بحث‌های اختلافی را برعهده بگیرد تا آن رویکرد وحدتی و تقریبی و آن رویکردی که همیشه در طول تاریخ به آن کم توجهی و وجه اختلاف آن برجسته شده است مورد بررسی قرار بگیرد و تک تک مسائل اختلافی بین شیعه و سنی توسط این دانشگاه تحلیل و بررسی شود. زیرا با این کار آن بخش مغفول‌مانده که همان وحدت و همگرایی جهان اسلام است نیز پررنگ می‌شود. همچنین باید نشان داده شود تا همگان بدانند که در بین مسائل اختلافی وجوهی از وحدت نیز وجود دارد. بنده معتقدم در بسیاری از مسائلی که مورد اختلاف میان شیعه و سنی است اشتراک فراوانی نیز وجود دارد. واقعه غدیر و حدیث غدیر خود منشأ وحدت است و منشأ تقریب میان مذاهب اسلامی است.