قم: بی‌خیالی در قبال کشف حجاب، زنجیره‌ای از عقب نشینی‌ها را در پی دارد

حلقه وصل: مهدی جمشیدی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی طی سخنانی در چهارمین محفل گفت‌وگو محور فکرت که با موضوع «گره حجاب، بازفهمی و بازطراحی» در مؤسسه شناخت برگزار شد، با اشاره به این که بحث حجاب مساله دیرینه و وامانده‌ای است که همچنان محل تأمل است، اظهار داشت: هر چند گفت‌وگوهایی در طول ماه‌های اخیر در این زمینه مجدداً شکل گرفته اما نسبت به پرسش‌های متعددی که همچنان مطرح شده نیاز به بیان نقطه نظرات و گفت‌وگو در این باره احساس می‌شود.

وی افزود: بخشی از بحث در این زمینه ناظر به بازفهمی و حکمت نظری مساله است و البته بخش دیگر راهکارهای معطوف به این قضیه است که باید به هر دو ساحت توجه داشت.

پژوهشگر مسایل فرهنگی و اجتماعی همچنین گفت: مسأله حجاب حداقل در دهه شصت هیچ‌گاه نامسأله نبوده است، ضمن آن که به طور خاص بعد از ارتحال حضرت امام(ره)، همزمان با تهاجم فرهنگی اولین موج در این زمینه آغاز شد.

وی با اشاره به این که بی‌شک یکی از نمودهای بارز تهاجم فرهنگی ناظر به رواج بی‌حجابی است، افزود: در دوره اصلاحات این مساله شتاب فراوانی پیدا کرد و البته در همان زمان نظریه‌هایی مطرح شد برای تئوریزه کردن آن چه مقام معظم رهبری آن را معطوف به سبک زندگی، اباحه‌گرایی عملی توصیف می‌نمودند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: در دوره‌های بعد، بحث حجاب و بی‌حجابی وارد بازی‌های انتخاباتی شد مثل مخالفت با گشت ارشاد یا طرح بحث دیوارکشی در خیابان و ... تا به این وسیله گروه‌ها و جناح‌ها و افرادی به اهداف سیاسی و انتخاباتی خود دست پیدا کنند و جالب و تأسف بار این که در آغاز دور دوم دولت قبل و بعد از انتخابات دور دوم ایشان، کشف حجاب‌ها به تدریج شروع شد.

وی تأکید کرد: از سوی دیگر بحث حجاب با مقوله حمکرانی در کشور ما مرتبط بوده و در عین حال به دلیل حواشی متعدد و این که موضوعی عملاً رهاشده بوده و در مواجهه سلبی متوقف شده، لذا مسایلی را پدید آورده است به نحوی که این قدر این گره ناگشوده مانده و به کلاف سردرگم تبدیل شده که برخی افراد در مواجهه با آن دچار انفعال شده و گفته‌اند راه حلی برای مقابله با بی‌حجابی و بدحجابی اصلاً متصور نیست.

وی گفت: همچنین در دهه‌های اخیر از سوی نهادها حتی شورای عالی انقلاب فرهنگی شاهد طرح‌های مبنایی و اثباتی نبوده‌ایم و صرفاً در این باره نظاره‌گر یک سری ضابطه‌گذاری‌های رسمیِ ظاهری بوده‌ایم. این در حالی است که درد با مسکّن علاج نمی‌شود بلکه زیرپوستی می‌ماند و ناگهان حالت انفجاری پیدا می‌کند. در واقع این دمل چرکین سال‌ها و دهه‌ها معلق نگه داشته شده تا این که در نهایت در سال 1401 سر باز کرد. ما سه دهه زمان را باختیم و تحولات زیرپوستی را ندیدیم.

جمشیدی ابراز داشت: نکته حائز اهمیت دیگر این که اساساً با مساله فرهنگی نسبت غیرفرهنگی پیدا کردیم و همیشه هم نگران تابستان‌های برهنگی بوده‌ایم و این‌ها نشان می‌دهد که کارنامه ما در بحث حجاب قابل دفاع نبوده و نیست.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این که در مساله حجاب و بی‌حجابی، قرائت‌ها و خوانش‌های متعدد و گاه متضادی وجود داشته است، گفت: یک بحثی که مطرح کرده‌اند این که حجاب یک مساله حکومتی است با این توضیح که افرادی در داخل قدرت برای انحراف اذهان عمومی از مسایل دیگر همچون اقتصاد و معیشت، سخن از بحث حجاب کرده و می‌کنند و جالب این که همین‌ها به امثال ما می‌گویند شما در این رابطه یا مزدبگیر حاکمیت هستید یا این که ناآگاهانه و سفیهانه در زمین آن ها بازی می کنید.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان داشت: دم‌دستی‌ترین پاسخ به این طیف افراد آن است که بدانیم اساساً فلسفه وجودی دولت اسلامی چیست، به خصوص ناظر به این که به هر حال اساسی‌ترین وظیفه دولت اسلامی تلاش در جهت تحقق ارزش‌هاست و مساله عفاف و حجاب هم یکی از مهم‌ترین ارزش‌های دینی و فرهنگی ماست.

وی افزود: اتفاقاً اگر دولت اسلامی دنبال این قبیل مسایل نباشد، ما باید از او مطالبه کنیم.

وی گفت: خوانش دیگر این است که می‌گویند اصلاً حجاب، مساله حکومتی نیست و باید در بستر جامعه و در بستر عرف مطرح شود و درباره‌اش تصمیم‌گیری شود و حال آن که در این رابطه باید گفت که اینجا دیگر حاکمیت خط مشی را مشخص نمی‌کند و شاهد سیاست‌گذاری نیستیم بلکه این عرف‌گذاری است و حال آن که رسالت جامعه و حاکمیت اسلامی، سیاست‌گذاری درست در مسیر هدایت افراد است.

پژوهشگر مسایل فرهنگی و اجتماعی خاطرنشان کرد: تأکید رهبر معظم انقلاب هم این است که دولت و حاکمیت اسلامی باید به دنبال هدایت افکار جامعه باشد و بی‌تفاوتی در این زمینه قابل قبول نیست، کما این که این طور نیست که بگوییم این مساله را واگذار به عرف کند و خودش بی‌خیال گوشه‌ای بنشیند و نظاره‌گر باشد.

وی با اشاره به این که حکومت دینی، حکومت قانون الهی و مجری قانون الهی است، گفت: مقام معظم رهبری به صراحت فرمودند که بی حجابی، حرام اجتماعی است و اتفاقاً رهبر انقلاب تأکید کردند که فرهنگ مساله اصلی و اقتصاد مساله فوری و اولویت‌دار ماست.

وی افزود: قرائت و خوانش دیگر هم این است که بی‌حجابی اصلاً مساله و مرض اجتماعی نیست چرا که جامعه خصوصیت موزاییکی و متکثر و چندپاره دارد و البته این ها به این وسیله می‌خواهند توجیه کنند که نباید نسبت به بحث بی‌حجابی و بدحجابی حساسیت و واکنش جدی نشان داد و اساساً مساله مهمی نیست.

جمشیدی ابراز داشت: اتفاقاً این مساله یک امر اجتماعی مهم است که جامعه و حاکمیت اسلامی نمی‌تواند نسبت به آن بی تفاوت باشد. به تعبیر شهید مطهری، یکی از عوامل انحطاط جامعه، فساد اخلاقی است و بی حجابی و بدحجابی زمینه ساز تحقق همین فساد به شمار می رود.

وی افزود: مقام معظم رهبری گفتند که حجاب، نماد هویتی زن مسلمان است و اهمیت و ضرورت آن غیرقابل انکار است، کما این که ایشان برهنگی و بی‌حجابی را نماد تمدن غرب توصیف کرده‌اند.

وی گفت: ما در جنگ روایت‌ها بسر می‌بریم و حجاب به تعبیر رهبر انقلاب به امر نمادین و هویتی تبدیل شده و از این حیث بسیار حائز اهمیت است و طبعاً در چنین فضایی اهمیت حجاب به این خاطر است که ریشه در اصالت تمدنی دارد.

این نویسنده و پژوهشگر فرهنگی تصریح کرد: از سوی دیگر باید توجه داشت که حجاب نقطه آغاز است و لذا فقط بحث کشف حجاب مطرح نیست بلکه یک بسته فرهنگی طراحی شده که در این بسته اگر تسلیم نقطه آغازین شویم اتفاقات تلخی می‌افتد مثل شکستن هیبت نظام، ضمن آن که بی‌تفاوتی در این زمینه به منزله زدودن حیا، عادی‌سازی گناه و ریخته شدن قبح این مسأله است و این موضوع، خودش زنجیره‌ای از عقب نشینی‌ها را در آینده در پی خواهد داشت.

وی گفت: برخلاف نظر عده‌ای، قانون حجاب به هیچ وجه امنیت و وحدت را مختل نکرده بلکه بی‌عرضگی ما باعث این امر بوده است، کما این که لال بودن یا بی‌زبانی و ضعف در تبیین و اقناع سرآغاز بسیاری از مشکلات بوده است.

جمشیدی اظهار داشت: دین به ما اجازه نمی‌دهد که حتی بی‌خیال حرام‌های کوچک شویم، چرا که اساساً دین فقط توحید یا اصول دین نیست بلکه همه دین را باید در نظر گرفت و آموزه‌های آن را پاس داشت.

وی گفت: آموزش و پرورش و نهادهای فرهنگی ما در این زمینه کم کاری داشته‌اند و جوان و نوجوان ما از فلسفه حجاب، حد حجاب و نگاه دین به این مساله ناآگاه است و لذا باید در بحث تفهیم مباحث و ابلاغ دیدگاه دین خیلی کار کنیم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: از سوی دیگر دشمن در این زمینه به دنبال مشروعیت‌زدایی خبری از جبهه انقلاب است و حقایق را وارونه نشان می‌دهد. همچنین تکرار روایت باعث زنجیره‌ای از مسایل و شکل‌گیری این حس جمعی شده که حجاب اگر فلان نتیجه را دارد پس باید بی خیال آن شویم

وی تأکید کرد: به راستی ما در زمینه ها و عرصه‌های تبینی و رسانه‌ای و فضای مجازی چقدر کار درست انجام داده‌ایم که حالا بنابر مصلحت یا هر موضوع دیگری می‌خواهیم بی‌خیال حکم خدا شویم. گویا در جامعه ما شرایط طوری شده که به نظر می‌رسد دیواری کوتاه‌تر از دیوار حکم خدا نیست.

وی افزود: ما درگیر قلب واقعیت‌ها و برساخت‌های رسانه‌ای دشمن هستیم و این سوال واقعاً مطرح است که بر اساس کدام پیمایش و موضوع شناسی به راحتی نظر می‌دهیم که باید بی‌خیال مساله حجاب در جامعه شد.

جمشیدی با بیان این که مشکل ما بی‌زبانی و ضعف در تبیین‌گری صحیح مسایل است، گفت: در همه زمینه‌ها از جمله همین مساله ما باید به تأسی از بیان و شیوه رهبری به جای انفعال، اتفاقاً شیوه تهاجمی نسبت به دشمن به خود بگیریم و در جنگ روایت‌ها، تبیین را اولویت قرار دهیم.

وی بیان داشت: در کل تهران 15 ون گشت ارشاد آن هم به شکل نصفه نیمه به فعالیت می‌پرداخته و حال آن که بر اساس روایت‌های غلطی که شکل گرفته و به آن دامن زده شده، ماه‌ها کشور را به خاطر فوت یک خانمی که مرگش هم طبیعی بوده و پدرش هم دروغ گفته، به هم ریخته‌اند.

وی با اشاره به این که بنده بارها و بارها نسبت به فساد اقتصادی هشدار داده و اعتراضم را بیان داشته‌ام، افزود: صحبت ما این است که ای کاش به اندازه‌ای که به فساد اقتصادی رسیدگی شده اجازه بدهیم که به فساد فرهنگی و اخلاقی هم رسیدگی شود و این طور نباشد که سلبریتی‌ها در این کشور پادشاهی کنند و به هیچ جا هم پاسخگو نباشند.