رسانه ملی جای گفت‌وگوی کتابخور‌هاست؛ نه کتابخوان‌ها/ پویش‌های کتابخوانی آمارسازی می‌کنند!

حلقه وصل: برنامه‌سازی تلویزیونی با محوریت کتاب در کشورمان هنوز پخته نشده است. البته برنامه «کتاب باز» را می‌توان یکی از موفق‌ترین برنامه‌های تلویزیونی نام برد؛ چرا که هنوز برش‌هایی از این برنامه با مهمان‌هایی چون مرحوم حجت الاسلام علی صفوی شاملو، احسان رضایی، رشید کاکاوند، یاسین حجازی و... در فضای مجازی پخش می‌شود و تماشاگران بسیاری را هم در بر می‌گیرد. این برنامه از خردادماه امسال بنا به حواشی و دلایلی دیگر اجرا نشد و در فصل پنجم به کار خود پایان داد.

«دیدی‌نو» با اجرای شهرام شکیبا برنامه شبکه نسیم با محوریت کتاب

مدتی است که شبکه نسیم برنامه‌ای با عنوان «دیدی‌نو» به تهیه کنندگی مهران میرصالحی و با اجرای شهرام شکیبا به صورت مسابقه طراحی کرده و خانواده‌ها در گروه‌های مختلف با توجه به آیتم‌های طراحی شده در این مسابقه شرکت می‌کنند. این فصل از برنامه در قالب ۳۸ قسمت ۵۵ دقیقه‌ای به صورت آیتم­‌های مسابقه­‌ای و رقابتی طراحی شده است. سه قسمت به طور ویژه برای گروه سنی کودک، سه قسمت گروه سنی نوجوان و ۳۲ قسمت برای گروه سنی بزرگسال طراحی شده است. بیشتر شرکت­‌کنندگان، افراد و اشخاصی هستند که از فضای مطالعه و کتاب تقریباً دور بوده و یا به زبان ساده، اهل کتاب نیستند.

قسمت اول برنامه «دیدی‌نو» سه شنبه ۲۴ آبان مصادف با روز کتاب و کتابخوانی روی آنتن رفت. این برنامه روزهای فرد ساعت ۲۱ از این شبکه روی آنتن می‌رود و برنامه‌ای است مسابقه محور در حوزه کتاب.

مسابقه و پویش در حوزه کتاب از مدت‌ها قبل در کشور ما رونق یافته است

مسابقه و پویش در حوزه کتاب مدتی است که در کشور ما رونق خاصی پیدا کرده است و مجموعه‌هایی با طرح‌نامه‌ای از سازمان‌ها و مراکز مرتبط برای برگزاری این موضوع که بودجه فرهنگی دارند، کمک می‌گیرند. برگزاری مسابقه و کتابخوانی در فضای مجازی و رسانه ملی یکی از روش‌های تحریک‌آمیز برای سوق دادن مخاطبان به کتابخوانی است اما مدتی است که فقط در همین پله ایست کرده‌ایم و پا فراتر از این مرحله نگذاشته‌ایم.

تفاوت برنامه «کتاب‌باز» ایجاد گفت‌وگو میان کتاب‌خوان‌ها بود

تفاوتی که برنامه «کتاب‌باز» با سایر برنامه‌ها در این حوزه داشت، فقط یک نکته است و آن هم ایجاد گفت‌وگو با افرادی که هم کتابخوان و هم می‌توان گفت که کتابخور بودند. همین ایجاد گفت‌وگو، بیان نکات و خاطره‌های نابی که از میان کتاب‌ها گفته می‌شد بهتر می‌توانست بر دل و جان مخاطب بنشیند، اما با پرداخت هدیه و جوایز مادی نمی‌توان علقه کتاب و کتابخوانی را در مخاطب نشاند و فقط مخاطب را بَدعادت تربیت می‌کنیم. بَد تربیت کردن هم به این معناست که مخاطب را فقط در یک تعداد کتاب جایزه‌دار مشخص شده محدود می‌کنیم و نمی‌گذاریم به سراغ آثا دیگر برود.

موفقیت جذب مخاطب در حوزه کتاب فقط آمار جایزه و پویش‌ها نیست 

جذب مخاطب در حوزه کتاب فقط با برگزاری مسابقات و پویش‌ در قالب‌های مختلف برای گروه سنی گوناگون اتفاق نمی‌افتد؛ بلکه فقط می‌تواند حکم کاتالیزور را داشته باشد. حوزه کتاب و ادبیات میدان گفت‌وگو و بیان ایده‌هاست. اما در همه برنامه‌های کتاب‌محوری که تولید می‌شود، گفت‌وگو و تبادل نظر جایگاهی ندارد و فقط بحث کتابخوانی است که اعداد و ارقام خوبی را هم در کشور نشان می‌دهد.

نکته دیگری هم که وجود دارد، این است که چون در فضای کتاب، کلمه و مخاطب پذیری‌اش معیاری جز معیار فروش و یا همین آماری که در پویش‌ها به دست می‌آید وجود ندارد به ناچار غرق در این آمارهای ناصحیحی شده‌ایم که اثرگذاریش کوتاه‌مدت است و نه بلندمدت.