چرا ایران از توافق آمریکایی در وین عبور کرد؟ / دست‌ رد وزارت‌ امورخارجه به تئوری «بدهیم برود» بایدن!

سرویس سیاست حلقه وصل- سال ۱۳۸۳ درست در روزهایی که ارتش تروریستی آمریکا در بدترین وضعیت ممکن در باتلاق عراق گیر افتاده و تلفات آن به شکل وحشتناکی بالا رفته بود؛ سفر یک مقام لبنانی به تهران توجه همگان را به خود جلب کرد.  

ژان عبید وزیر امور خارجه لبنان در رأس یک هیئت مهم به تهران سفر کرد تا آخرین وضعیت منطقه را با مقامات ایران به بحث و تبادل‌نظر بنشیند. در آن دیدار درحالی‌که طرف لبنانی آماده بود تا با گرفتن چند پالس مثبت پشتش گرم‌تر شده و میدان را برای رقیب تنگ‌تر کند؛ به ناگهان رئیس‌جمهور وقت ایران سخنانی را مطرح کرد که تعجب همه حاضران را برانگیخت!

در آن جلسه خاتمی به‌طرف لبنانی گفته بود که حاضر است طرح خاورمیانه بزرگ آمریکایی‌ها را بپذیرد. طرف لبنانی که گمان می‌کرد، رئیس‌جمهور ایران با او شوخی می‌کند کمی روی صندلی خود جابه‌جاشده و گوش‌هایش را تیز کرده بود تا بداند در ذهن ایرانی‌ها چه می‌گذرد، اما خاتمی ادامه داده بود که اگرچه واشنگتن با ارائه آن طرح سوءنیت داشته اما تهران می‌تواند با تکیه‌بر ارزش‌های خود آن را بپذیرد. در جلسه ژان عیبد از رئیس‌جمهور وقت پرسیده بود که منظورش از «ارزش‌های جدید» چیست؟

خاتمی پاسخ داده بود که باید حکومت‌های جدید مبتنی بر دموکراسی در خاورمیانه شکل بگیرد. فردای آن روز روزنامه لبنانی السفیر نوشت که طرح بوش برای زایمان سیاسی حتی در ایران نیز طرفدارانی دارد.

خاتمی دو سال بعدازآن ماجرا در میزگردی با عنوان «آینده خاورمیانه» در اجلاس امنیتی داووس در سوئیس بار دیگر همین مواضع را تکرار کرده و به جان کری گفته بود که درها همچنان برای مذاکره باز است! آن روزها برخی گروه‌های سیاسی در داخل ایران سعی داشتند «پیش‌نویس آمریکایی» برای ایجاد نظم جدید و هارمونیک در منطقه را به نظام تحمیل کنند.

آمریکا از مذاکره با ایران چه می‌خواهد؟

روزگار در حال تغییر است، اما آمریکایی‌ها نشان داده‌اند که هیچ‌گاه عوض نمی‌شوند! ۱۸ سال پس از مقاومت مردمی در برابر پذیرش یک پیش‌نویس آمریکایی برای اجرای طرح خاورمیانه بزرگ ایستادگی کرد؛ حالا در آستانه نظم جدید بین‌المللی بار دیگر غرب پیش‌نویس طرحی جدید را روی میز گفتگو با ایران به بهانه پرونده هسته‌ای قرار داده است.

نزدیک به پنج ماه پس از توقف مذاکرات هسته‌ای در وین، بار دیگر  دیپلمات‌ها در این شهر دورهم جمع شده تا آخرین جمع‌بندی‌های شفاهی صورت گرفته را با هم مرور کنند. در این دور از گفتگوها دامنه لغو تحریم‌ها و تضمین آمریکا برای عدم تکرار خروج از برجام روی میز قرار دارد.

برخی منابع اطلاع داده‌اند که نمایندگان جمهوری اسلامی ایران در محل برگزاری گفتگوها عزم جدی برای رسیدن به نتیجه داشته و این آمریکا است که باید به جای نقشه کشیدن برای توطئه آفرینی با گرفتن یک تصمیم سیاسی مشخص برجام را زنده کند. از محل مذاکرات خبر رسیده است که شیوه برخورد تهران با آژانس ازجمله مواردی است که روز گذشته روی آن بحث و تبادل‌نظر شده است؛ یکی از مهم‌ترین شروط ایران برای ادامه مذاکرات آن است که مسائل پادمانی به‌صورت کامل حل‌شده و ادعاهای فراتر از آن از سوی کشورهای غربی کنار گذاشته شود.

پیش‌ازاین جوزپ بورل مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا در مقاله‌ای در روزنامه فایننشال تایمز پیش‌نویس متنی را برای احیای برنامهٔ جامع اقدام مشترک (برجام) آماده کرده است. این دیپلمات ارشد اروپایی ادعا کرده بود که متن تهیه‌شده از سوی او «بهترین توافق ممکن» بوده و تأکید کرده بود که تصمیمات باید همین حالا اتخاذ شود!

 پنج روز پس‌ازاین مقاله علی باقری مذاکره‌کننده ارشد کشورمان در واکنش به این مقاله اعلام کرد که تیمش به بورل ایده‌های پیشنهادی شکلی و محتوایی خود را به‌منظور هموار ساختن مسیر برای جمع‌بندی سریع مذاکرات ارائه داده است. این جمله به معنای آن بود که طرف ایرانی زیر بار پیش‌نویس ارائه‌شده از سوی کشورهای غربی نرفته و تنها توافقی را امضا می‌کند که انتفاع اقتصادی ایران از برجام را ضمانت کند.

باقری کنی نوشته بود که ایران با سایر امضاکنندگان برجام و همچنین اتحادیهٔ اروپا به‌منظور ارائهٔ فرصتی دیگر به آمریکا برای نشان‌دادن حسن نیت و مسئولیت‌پذیری خود به‌صورت نزدیک کار می‌کند، معاون وزیر امور خارجه گفته بود که ایران آمادهٔ جمع‌بندی مذاکرات در مدت‌زمان کوتاهی است و اگر آمریکا نیز آمادهٔ اقدام مشابه باشد.

درحالی‌که ایران حسن نیت خود برای ادامه مذاکرات پس از قطع ارتباط در دوحه را به‌وضوح نشان داده بود، بورل بار دیگر در وبلاگ خود مواضع مطرح‌شده در روزنامه آمریکایی را تکرار کرده و نوشت که توافق در کوتاه‌مدت برای همه طرف‌ها سودمند است. این جمله به معنای آن بود که اروپایی‌ها به‌خوبی می‌دانستند که توافق جدید پایدار نبوده و با دادن برخی امتیازات کوتاه‌مدت به ایران، منافع آمریکایی‌ها در بلندمدت را تضمین خواهد کرد، ازجمله آن‌که توافق جدید علاوه بر اثرات مستقیم بر بازار انرژی در میانه جنگ در اروپا، موقعیت ارتش تروریستی آمریکا را در منطقه تحکیم کرده و سرپوشی بر شکست راهبردی آن‌ها در خاورمیانه و شمال آفریقا خواهد گذاشت.

 روزنامه العربی الجدید چاپ لندن پیش از آغاز دور جدید از گفتگوها فاش کرده بود که آمریکایی‌ها با درخواست‌های سیاسی بار دیگر عازم وین شده‌اند و آنچه در پیش‌نویس جدید ارائه شده است، به اندازهٔ کافی خواسته‌های تهران را برآورده نمی‌کند. این خبر به معنای آن است که پیش‌نویس طراحی شده از سوی بورل با نظارت آمریکایی‌ها و تائید شده از جانب رژیم صهیونیستی بیش از آنکه انتفاع ایران از برجام را محقق سازد، تنها طرحی است که با ایجاد تردید در برخی سنگرهای مقاومت در داخل، منطقه را به دست بایدن خواهد سپرد. این طرح در صورت اجرا به‌مراتب بدتر از طرح زایمان بزرگ خاورمیانه در پروژه «خاورمیانه بزرگ» است.

در حالی که آمریکایی‌ها در هشت دوره مذاکره در وین و یک دوره مذاکره غیر مستقیم در دوحه سعی دارند توافق بد را تحمیل کنند، تهران در برابر این نقشه مقاومت کرده و با تکیه بر استیفای منافع مردم به دنبال شکل‌گیری میزی برای گفتگوست که اثربخشی و پایداری لازم را در برابر لغو تحریم‌ها داشته باشد.

اگر سایه تحریم‌ها به صورت مداوم روی سر ایران باشد هیچ‌گاه اثربخشی اقتصادی شکل نخواهد گرفت. در طی گفتگوهای گذشته واشنگتن به دنبال اثربخشی تحریم در دوران لغو آن بوده است! ایران مدت‌هاست که از اثر تحریم عبور کرده است؛ مجموع میزان واریزی درآمد فروش نفت به خزانه دولت نشانی بر همین ادعاست. آمریکایی‌ها در وین به دنبال آن هستند که بار دیگر دولت را وابسته به فاکتورهای تحریمی کنند.

آمریکایی‌ها در صورتی پا به وین گذاشته‌اند که ارمغان آن‌ها برای این نشست اعمال تحریم‌های جدید بوده است، این نشان از برخورد سیاسی آمریکا و کشورهای تابعه او در تروئیکای اروپایی دارد؛ در این وضعیت چند نکته اهمیت دارد:

۱- رفع تحریم‌ها و دامنه آن‌ وقتی معنا دارد که تضمین طرف مقابل قابل‌ لمس باشد.

۲-نقش آژانس به‌عنوان ابزار سیاسی غرب و اهرم فشار باید تغییر کند؛ هر اقدام علیه ایران با محوریت آژانس فرصت‌ها برای توافق را بر باد خواهد داد.

۳-همان‌قدر که ایران در برخورد با اقدامات ضد ایرانی غرب از خود صبر استراتژیک به خرج داده، بی‌صبری استراتژیک نیز خواهد داشت.

۴- منطق ایران در مذاکرات روشن است طرف غربی باید میان آینده و گذشته یکی را انتخاب کند؛ رویکرد ایران رو به آینده است.

پس از سفر نانسی پلوسی به منطقه ممنوعه در تایوان، چینی‌ها ۵ موشک به منطقه اقتصادی آمریکا در ژاپن شلیک کردند؛ این وضعیت نشان از آن دارد که در دوران «نظم جدید جهانی» اهداف برخورد با دشمن متغیر است.

در شرایطی که شبکه پدافندی و موشکی مقاومت چون ابری سیاه و آماده غرش روی سر دشمن را فراگرفته و هرلحظه امکان باریدن دارد، بازگشت به عقب تا سطح توافقات در وین ۶ امکان‌پذیر نیست، تاریخ انقضای فرضیه «بدهیم برود» مدت‌هاست تمام‌شده است، این روزها هتل کوبورگ کارت برنده آمریکایی‌ها در انتخابات و قایق نجات صهیونیست‌ها در غزه نیست!