به گزارش حلقه وصل، ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری فدراسیون روسیه عصر سه شنبه (دقایقی پیش) و بنا دعوت رسمی جمهوری اسلامی ایران وارد تهران شد. وی در این سفر علاوه بر دیدار دوجانبه با آیت الله سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران و نیز شرکت در نشست سه جانبه سران ایران، روسیه و ترکیه در قالب نشست آستانه برای کمک به حل مسائل سوریه، به دیدار حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی خواهد رفت.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه نیز شب گذشته وارد تهران شد.
پیش از انجام سفر جاری پوتین به تهران، «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین اعلام کرد پوتین در تهران دیداری سه جانبه با «سیدابراهیم رئیسی» و «رجب طیب اردوغان» همتایان ایرانی و ترکیه ای خود خواهد داشت و در این دیدار سه جانبه در ادامه روند نشست های سران سه کشور در قالب فرمت آستانه برای کمک به حل مسائل سوریه انجام خواهد شد، سران سه کشور در باره این موضوع گفت و گو و تبادل نظر خواهند کرد.
پس از سفر به تاجیکستان در پایان ماه ژوئن، سفر جاری رئیس فدراسیون روسیه به تهران، دومین سفر خارجی وی از زمان آغاز عملیات ویژه در اوکراین(از اسفند ماه سال ۱۴۰۰) محسوب می شود.
وی همچنین گفت که دیدارهای دوجانبه‌ای بین پوتین و مقام‌های جمهوری اسلامی ایران نیز در دستورکار قرار دارد. پسکوف تصریح کرد که موضوع اجلاس سه جانبه تهران، مذاکرات صلح سوریه به عنوان بخشی از روند موسوم به صلح آستانه است. محمد پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز هفته پیش گزارش داد که رایزنی های پوتین و رئیسی به احتمال زیاد بر توسعه همکاری های اقتصادی ایران و روسیه متمرکز خواهد بود.
سالی بی سابقه در ترافیک دیدارها مقامات ایران و روسیه
سایت شورای بین الملل فدراسیون روسیه در مطلبی در خصوص سفر پوتین به تهران و تعداد بالای دیدارها و تماس های مقامات دو کشور در یک سال اخیر نوشت: امسال از نظر فراوانی دیدارها و تماس های مقامات ایران و روسیه، سالی بی سابقه بوده است. در ماه ژانویه، رئیس جمهور ایران به مسکو سفر کرد و پس از آن، در ماه مارس، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران وارد پایتخت روسیه شد. سپس در ماه می و ژوئن به ترتیب الکساندر نواک معاون نخست وزیر روسیه و سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه از تهران بازدید کردند و اکنون نیز پویتن به تهران سفر کرده است. مناسبات رو به گسترش جمهوری اسلامی ایران و روسیه در دوره دولت کنونی جمهوری اسلامی ایران به ریاست آیت الله رئیسی، به گفته مقامات و کارشناسان عالی دو کشور، روابطی نوین و ناگسستنی است بطوری که سالهای گذشته هیچ گاه در سطح و کیفیت شرایط کنونی نبوده است هرچند دو طرف همکاری های تجاری طرفین را ناکافی و تقویت آن را امری ضروری می دانند. پوتین نخستین رئیس‌جمهوری روسیه است که از زمان سفر «ژوزف استالین» رهبر وقت اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۴۳ میلادی به ایران سفر کرده است. از سال ۲۰۰۷ میلادی، پوتین دو بار برای شرکت در اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر به تهران سفر کرده و در هر سفر، علاوه بر دیدار با رئیس جمهوری ایران، به دیدار رهبر معظم انقلاب نیز رفته است که این امر حکایت از سطح بالای روابط راهبردی و دوستانه دو کشور دارد. در سال ۲۰۰۷ میلادی، پوتین در دیدار با حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی گفته بود : «منافع ملت روسیه در گرو یک ایران قدرتمند و تاثیرگذار در صحنه بین‌المللی است.»
آیت الله سیدابراهیم رئیس جمهوری ایران نیز بنا به دعوت رسمی همتای روس خود و در راستای گسترش تعاملات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، ۱۹ ژانویه سال میلادی جاری (بهمن ماه پارسال) در پایتخت روسیه حضور یافت و با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور فدراسیون روسیه در مسکو دیدار و گفت و گو کرد.
سران دو کشور در آن دیدار در کرملین در باره مجموعه ای از موضوعات همکاری های دوجانبه، مسائل جاری بین المللی و منطقه ای و اجرای برنامه اقدام جامع مشترک برای برنامه هسته ای ایران (برجام) گفت و گو کردند. رئیس جمهوری با اشاره به نقش تاثیرگذار دو قدرت ایران و روسیه در منطقه و جهان گفت: هیچ محدودیتی برای توسعه روابط با روسیه نداریم و روابط ممتاز تهران-مسکو در تراز مناسبات راهبردی است و ارتقا نیز خواهد یافت.
ایران، شریکی بسیار مهم برای روسیه
یوری اوشاکوف، مشاور رئیس جمهوری فدراسیون روسیه در مسائل سیاسی اعلام کرد که مقامات مسکو و تهران قصد دارند روابط دوجانبه را به سطح جدیدی از مشارکت راهبردی برسانند.
این مقام بلندپایه کرملین شب گذشته در یک نشست خبری گفت: «ایران شریک بسیار مهمی برای روسیه است، روابط ما کاملاً دوستانه بوده و سابقه بسیار طولانی دارد و به طور موثر در طیف گسترده‌ای در حال توسعه است. هر دو کشور برنامه‌های مشخصی برای ارتقای همکاری‌های دوجانبه به سطحی جدید و توسعه مشارکت راهبردی دارند.»
وی همچنین یادآور شد که یک توافقنامه جدید بین دولتی در این زمینه در حال آماده شدن است که جزییات آن متعاقباً اعلام خواهد شد.
مشاور سیاسی پوتین تاکید کرد که روسیه همچنان طرفدار احیای کامل برنامه جامع اقدام مشترک درباره برنامه هسته‌ای ایران (برجام) به صورت پیکربندی اصلی توافق هسته‌ای است که در سال 2015 با قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد مورد تایید قرار گرفته است.
حوزه های متعدد و مشترک همکاری ایران و روسیه
به گفته تحلیلگران مسائل بین المللی حوزه‌های متعددی وجود دارد که ایران و روسیه می‌توانند در آن نقاط مشترکی برای همکاری پیدا کنند. هر دو کشور به ریاکاری ایالات متحده درباره حقوق بشر، تروریسم و یکجانبه‌گرایی تاکید کرده‌اند. هر دو کشور با تحریم‌های ایالات‌متحده دست و پنجه نرم می‌کنند و امیدوار هستند سلطه دلار بر امور مالی و تجارت جهانی را خنثی سازند. در بخش اقتصادی نیز، مجاورت جغرافیایی و ارتباطات ترانزیتی بخصوص با احیای کریدور تجاری شمال - جنوب که از شهرهای تاریخی قفقاز و از خلیج فارس و هند می‌گذرد باعث تقویت تجارت میان دو کشور خواهد شد.
روابط ایران و روسیه مستحکم می شود
کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه می گوید: پیامهای مبادله شده در سال میلادی گذشته و جاری بین رهبران دو کشور، سفر رئیسی به مسکو و متقابلا سفر آتی پوتین به تهران نشانگر تاکید دو طرف برای توسعه روابط هست و خوشبخانه در حوزه های مختف روابط ما روز به روز در عرصه های سیاسی، نظامی، فنی، فرهنگی و اقتصادی گسترش یافته و هم اکنون با شتاب در حال پیش رفتن است و در دولت جدید ایران نیز با توجه به اراده و عزم جدی دو طرف امیدواریم تعاملات مستحکم تر شود.
وی تصریح کرد: دو ملت ایران و روسیه از سابقه تمدنی بالا و از روابط دیرینه خوبی با هم برخوردارند و این روابط در وضعیت کنونی در بهترین وضعیت خود قرار دارد و در مقطع کنونی نیز، اشتراک نظر بین رهبران دو کشور باعث روابط بهتر دو کشور شده است. جلالی با بیان اینکه هر دو کشور در موضوع مدیریت جهانی در تقابل با یکجانبه گرایی نظرات مشترکی دارند، افزود: تهران و مسکو در عرصه بین الملی قدرتمند و از توانمندهای بالفعل و بالقوه زیادی برخوردار هستند.
اوراسیا دیلی در باره این سفر نوشت: همانطور که ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران به درستی اشاره کرد، تهران اخیرا به پایتخت دیپلماتیک منطقه تبدیل شده است. بزودی ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه و رجب طیب اردوغان، همتای ترکیه ای وی از پایتخت ایران دیدار خواهند کرد. امروز جمهوری اسلامی به طور عینی به عنوان یکی از کشورهای مرکزی سیاست منطقه ای عمل می کند. برای مسکو، همکاری با تهران، به ویژه در شرایط تحریم غرب و تضاد روابط با غرب جمعی، به یکی از وظایف کلیدی تبدیل شده است.
اوراسیای باز مایس قوربانوف کارشناس روس معتقد است که سفر ولادیمیر پوتین به ایران، جایی که وی با همتای ترک خود رجب طیب اردوغان دیدار خواهد کرد، سیگنالی را از طرف سه کشور به جامعه جهانی ارسال خواهد کرد با عنوان: به اوراسیا بپیوندید.
این کارشناس معتقد است در نشست در تهران، این موضوعات مورد توجه قرار خواهند گرفت: لغو روادید، همکاری های دفاعی و نظامی، پروژه های اقتصادی از جمله بررسی یک ارز رایج قابل تبدیل و یک سیستم بانکی مشترک. مایس قوربانوف گفت: دیدار سه جانبه رئیسی، پوتین و اردوغان در تهران به کل جامعه جهانی این سیگنال را می دهد: آغوش اوراسیا برای پیوستن کشورها باز است.
کریدور حمل و نقل شمال-جنوب در کانون توجه مایس قوربانوف به روزنامه روسی «پروادارو» گفت: : از جمله پروژه های که می تواند موضوعی مهم درگفت وگوهای رئیسی و پوتین باشد، کریدور حمل و نقل شمال به جنوب از طریق ایران به هند جنوب آسیا است.
هفته گذشته کریدور ریلی روسیه - هند از مسیر ایستگاه راه‌آهن سرخس با عبور نخستین قطار ترانزیتی، فعال شد. این قطار پس از طی تشریفات گمرکی عازم بندرعباس شد و در ادامه مسیر، محموله این قطار از طریق خط دریایی وارد هند خواهد شد.
لذا ایران به عنوان مسیر ترانزیت طلایی میان روسیه و جنوب آسیا، اهمیتی ویژه برای روس ها دارد و این موضوع، بخش مهمی از روابط دو کشور را در بر می گیرد.
قرارداد کریدور شمال-جنوب در سال ۲۰۰۲ بین روسیه، ایران و هند امضا شد، اما اکنون این مسیر استراتژیک به مهم ترین مسیر تبدیل شده است، زیرا محاصره اتحادیه اروپا، ایالات متحده و انگلیس علیه روسیه را می شکند.
دمیتری سولونیکوف، کارشناس علوم سیاسی، استراتژیست سیاسی و مدیر مؤسسه معاصر نیز به اوراسیا دیلی گفت: فرصت های همکاری بین ایران و روسیه بسیار زیاد است. سران کشورهای ما(روسیه و ایران) در نشست تهران موضوع های مهمی برای بحث و گفت و گو خواهند داشت. .
ماهیت نقش خزر در روابط عمیق ایران و روسیه از نگاه پوتین و رئیسی
پوتین در ۲۹ ژوئن ( ۸ تیر) در چارچوب اجلاس سران خزر ماهیت عمیق روابط روسیه و ایران را نام برد. وی همچنین بهترین آرزوهای خود را برای مقام معظم رهبری ابلاغ کرد.
رئیس جمهور روسیه در همان روز خواستار تعمیق همکاری میان «پنج کشور حاشیه دریای خزر» (روسیه، جمهوری اسلامی ایران؛ جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان) از جمله در زمینه های سیاسی و امنیتی شد. پوتین تاکید کرد که پایبندی به کنوانسیون وضعیت دریای خزر رمز رونق این منطقه است.
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران به پوتین پیشنهاد همکاری در منطقه خزر داد. رئیسی تاکید کرد: ما به ویژه در مورد دریای خزر - حمل و نقل، ترانزیت، ماهیگیری، گردشگری صحبت می کنیم. پوتین و رئیسی در پایان ماه ژوئن در جریان اجلاس سران خزر در عشق آباد با یکدیگر دیدار کردند.
اوراسیا دیلی نوشت: ولادیمیر پوتین در ۸ ژوئن ( ۱۸ خرداد) با ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران گفت و گوی تلفنی داشت، «موضوعات موضوعی همکاری دوجانبه مورد بحث و بررسی قرار گرفت. ارزیابی بالایی از سطح به دست آمده روابط روسیه و ایران داده شد. کرملین در آن زمان اعلام کرد که تمایل متقابل برای تقویت مداوم آنها از جمله اجرای پروژه های مشترک در زمینه تجاری و اقتصادی ابراز شده است. اوراسیا دیلی ادامه داد: شاهدیم که چگونه ایران به طور فعال در یکسان سازی فرصت های سیاسی و اقتصادی در فضای اوراسیا مشارکت دارد، به تازگی یک اجلاس سران خزر برگزار شدکه ایران فعالانه در آن شرکت کرده است. عزم تهران-مسکو آماده برای نهایی شدن سند جامع همکاری‌های بلندمدت دو کشور
۲۲ اسفند ۱۳۹۹ مطابق با ۱۲ مارس ۲۰۲۱، معاهده «اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه» ۲۰ ساله شد؛ معاهده ای که دستگاه‌های دیپلماسی دو طرف در بیانیه های جداگانه و همزمان آن را نقطه عطفی در روابط دو کشور برشمردند.
به گزارش حلقه وصل، معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در مسکو در تاریخ بیست و دوم اسفند ماه سال ۱۳۷۹ هجری شمسی برابر با دوازدهم مارس ۲۰۰۱ میلادی در دوره رئیس جمهوری وقت و در جریان سفر وی به روسیه امضا شد. آیت‌الله سید ابراهیم رییسی روز ۲۶ آبان ماه با قدردانی از تماس تلفنی «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه، اراده جمهوری اسلامی ایران را توسعه روابط تجاری و اقتصادی با روسیه عنوان کرد و افزود: آمادگی داریم سند جامع همکاری‌های بلندمدت دو کشور را نهایی کنیم تا روند ارتقای هر چه بیشتر روابط و همکاری‌های دو کشور با سرعت، اجرایی شود. «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه هم در تماس تلفنی خود با تأکید بر اینکه تهران و مسکو از مواضع و همگرایی مشترکی در بسیاری از موضوعات برخوردار هستند، گفت: مسکو از پیشنهادات تهران در تدوین سند جدید همکاری بلندمدت دو کشور حمایت می‌کند و مصمم هستیم هر چه سریع‌تر نهایی و اجرایی شود.
آیت الله رئیسی بهمن پارسال در دیدار با فعالان اقتصادی روسیه مواضع روسای جمهور ایران و روسیه را نزدیک و دارای اشتراکات فراوان توصیف کرد و گفت: مقدمات نهایی شدن سند جامع همکاری‌های ایران و روسیه فراهم شده است. کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه پیشتر خاطر نشان کرد: مقرر شده بود معاهده «اساس روابط متقابل و اصول همکاری ایران و روسیه» پس از پایان مهلت ۲۰ ساله، اگر دو کشور ایران و روسیه، یکسال قبل از خاتمه دوره معاهده به طرف مقابل ملاحظه و نکته ای را اعلام نکردند به شکل خودکار برای پنج سال قابل تمدید هست و هر پنچ سال به همین نحو می تواند تمدید شود.
سفیر جمهوری اسلامی ایران گفت: مقامات عالی رتبه دو کشور با توجه به افق همکاری‌های آینده، برای به روز نمودن و تمدید این معاهده تاکید کرده اند و هر دو طرف برای انعقاد قرارداد بلندمدت همکاری های مشترک و همه جانبه ایران و روسیه عزم جدی دارند.
جلالی ادامه داد: سطح مناسبات و حوزه همکاری‌های فعلی ایران و روسیه بسیار فراتر از دهه‌های گذشته است، ضمن اینکه همکاری های طرفین عمیق تر و معنادار تر شده و ظرفیت های زیادی در روابط دو کشور وجود دارد که باید در قالب برنامه جامع همکاری‌ها به آنها پرداخته شود.
بازتاب گسترده رسانه ها از سفرآتی پوتین به تهران
سفر قریب الوقوع ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه به تهران در رسانه های بین المللی بازتاب زیادی داشته است و با توجه به اهمیت این سفر بسیاری از رسانه های بین المللی به این خبر پرداخته اند. بیشتر این رسانه ها نوشته اند که ایران و روسیه در دو قرن گذشته فراز و نشیب هایی را در روابط خود تجربه کرده اند اما در سالهای اخیر به سمت تقویت روابط پیش رفته اند. این رسانه ها ضمن انعکاس خبر سفر آتی پوتین به تهران تحلیل های متفاوتی را ارائه کرده اند اما بیشتر آنها به این نکته اذعان داشته اند که سفر ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران به روسیه و متقابلا سفر پوتین به تهران فرصتی برای گسترش و تعمیق روابط دو کشور در زمینه های مختلف به ویژه در حوزه اقتصادی است. به نوشت رسانه ها مسکو و تهران دارای روابط قوی سیاسی، اقتصادی و نظامی، منافع مشترک در افغانستان و متحدان کلیدی بشار اسد، رئیس جمهور سوریه هستند.
این رسانه ها نوشتند: نشست روسای جمهور سه گانه آستانه - روسیه، ایران و ترکیه - در تهران برگزار می شود. حل و فصل سوریه موضوع این نشست اعلام شد، اما مذاکرات - رئیسی، پوتین و اردوغان البته طیف وسیع تری از موضوعات را در بر می گیرد.
لاوروف : روابط تهران و مسکو در حوزه‌های مختلف از جمله سیاسی، تجاری و اقتصادی در حال تحکیم
سرگئی لاوروف، وزیرامور خارجه فدراسیون روسیه سال گذشته درگفت وگوی، با بیان اینکه روابط تهران و مسکو در حوزه‌های مختلف از جمله سیاسی، تجاری و اقتصادی در حال تحکیم است، گفت که توسعه روابط با ایران از اولویت‌های سیاست خارجی روسیه است.
لاوروف سیاستمدار و دیپلمات کارکشته روس که سالهای طولانی سکاندار سیاست خارجی این کشور است، با بیان اینکه روابط تهران و مسکو در حوزه‌های مختلف از جمله سیاسی، تجاری و اقتصادی در حال تحکیم است، گفت که توسعه روابط با ایران از اولویت‌های سیاست خارجی روسیه است.
افزایش ۸۰ درصدی تجارت ایران و روسیه
وزیر خارجه روسیه همچنین اوایل ماه جاری پس از دیدار با سین امیرعبداللهیان همتای ایرانی خود در تهران گفت که : تجارت ما (ایران و روسیه) سال گذشته ۸۰ درصد افزایش یافت و به حدود ۴ میلیارد دلار رسید.
سرگئی لاوروف تصریح کرد: روسیه و ایران تصمیم دارند روابط را گسترش دهند. با این هدف روی دستیابی به یک توافق بزرگ دیگر کار می‌کنیم که ابتکار آن توسط رئیس جمهور ایران مطرح شده است. وزیر خارجه روسیه همچنین گفت: در حالی که تحریم‌های آمریکا و کشورهای اقماری مانع توسعه روابط شده است، وظیفه ما است که روابط را گسترش دهیم. در بخش‌های انرژی، حمل و نقل، کشاورزی، اقتصاد و گمرک لازم است راه‌هایی پیدا کنیم. در نیروگاه بوشهر هم در فاز دوم و سوم کار می‌کنیم.