نگاهی به زندگی نادرترین یار انقلاب

به گزارش حلقه وصل: نادر طالب‌زاده را اگر از زاویه دید آمریکایی‌ها بنگری نه تنها یک انسان که پدیده‌ای به شدت تهدیدزاست که باید شبانه روز جدی گرفته می‌شد. نادر انقلاب ما استاد بیرون کشیدن بحران‌های ریز و درشت آمریکا بود، کارش رو کردن دست استعمار بزرگ بود تا نگذارد خواب راحت به چشم سیاستمداران روی کار ینگه دنیا بیافتد. نمی‌دانم نامش را سماجت بگذارم یا پشتکار یا عشق و علاقه به کار و انقلاب یا چه واژه‌ای که یک فرد را با یک سیستم به وسعت آمریکا دست به یقه می‌کند و آخر سر ایالاتِ متحدهِ آمریکا را مجاب می‌کند تحریمش کند. و این چقدر افتخارآمیز و اعجاب‌انگیز است که یک انسان به جایی برسد که به اصطلاح، ابرقدرتِ دنیای کنونی را به ستوه آوَرَد، با او کل کل کند، او را به مبارزه بطلبد، از مرگ نهراسد و برعکس برود دست بگذارد روی منتقدترین‌های اپوزیسیون داخل خاک آمریکا و طی این همه سال مدام حقایق تلخ، دروغ، تظاهر، استثمار، کودک‌کشی، تجاوز، سوءاستفاده، دست‌درازی، دخالت، ظلم، ستم، و جور آمریکا را هر روز با پشت دست بر صورتش زند!

نادر طالب‌زاده اردوبادی چهارم دیماه سال ۱۳۳۲ در تهران به دنیا آمد. وی تهیه‌کننده، کارگردان و مجری برنامه های متعدد تلویزیونی بود که تمام برنامه‌ها و مباحثی که مطرح می‌کرد همواره با بازتاب و جریان‌سازی همراه بود. طالب‌زاده دارای مدارک تحصیلی کارشناسی ادبیات انگلیسی از دانشگاه راندولف میکن و کارشناسی ارشد کارگردانی سینما از دانشگاه کلمبیا است. او فعالیت هنری خود را از سال ۱۳۵۹ در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران با ساخت فیلم‌های مستند آغاز کرد. تدریس در مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی و مدیریت مرکز تحقیقات و مطالعات سینمایی معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از دیگر فعالیت‌های وی محسوب می‌شود. وی همچنین دبیر جشنواره فیلم عمار، دبیر کنفرانس بین‌المللی افق نو و از افراد مؤثر در تأسیس شبکه افق و عضو هیئت اندیشه‌ورز این شبکه بود. 

طالب‌زاده که در سال ۱۳۳۲ در تهران متولد شد، از ۱۶ به آمریکا رفت و تا ۲۶ سالگی در این کشور برای تحصیل اقامت گزید. او تحصیلات آکادمیک را در آمریکا ادامه داد و در رشته سینما در دانشگاه کلمبیا با مدرک کارشناسی ارشد فارغ‌التحصیل شد.

*طالب‌زاده و شروع مستندسازی با ماجرای تسخیر لانه جاسوسی
طالب‌زاده خودش می‌گوید ابتدا دانشجوی پزشکی بود، بعد به ادبیات علاقه‌مند شد و در نهایت در رشته سینما تحصیل کرد. او دانشجوی تحصیلات تکمیلی فیلم دانشگاه کلمبیا بود که پس از انقلاب به ایران آمده بود تا از آن فیلمبرداری کند. او فیلمی ۳۵ دقیقه‌ای به نام «واقعیت دربارهٔ گروگانگیری سفارت آمریکا» ساخت. او در سال‌های اول انقلاب در ایران برای شبکه سی‌بی‌اس کار می‌کرد و به دلیل تسلطش به انگلیسی به هماهنگ‌کردن امور برای آن شبکه در ایران می‌پرداخت. بعد از مدتی در اعتراض به نحوه پوشش رسانه‌های غربی از ایران از این شبکه جدا شد.

*از تاسیس «تهران تایمز» تا اعزام به جبهه
وقتی طالب‌زاده در سال ۱۳۵۷ به ایران بازگشت، به گفته خودش ده روز پس از پیروزی انقلاب مجوز روزنامه‌انگلیسی زبان «تهران تایمز» را گرفت. امتیاز این نشریه بعدا به سازمان تبلیغات اسلامی واگذار شد و هنوز هم منتشر می‌شود. او از سال ۱۳۵۹ در سیمای جمهوری اسلامی مشغول به کار شد و به عنوان مستندساز به جبهه رفت و بعد از بازگشت، در مرکز تولید فیلم تلویزیون کارش را ادامه داد. او سابقه همکاری با مرتضی آوینی را هم داشت که به گفته خودش بعد از پایان جنگ بوده است.

*پایان جنگ و آغاز یقه‌گیری آمریکا
وی در سال ۱۳۶۰ بعنوان مامور صدا و سیما به جبهه‌های جنگ اعزام شد و آنجا مستند «شوش، شهر شهیدان گمنام» را ساخت و به تهران بازگشت. سپس بعنوان فیلمساز در مرکز تولید فیلم در تهران مشغول به کار شد تا جنگ به پایان برسد.

طالب زاده بعد از جنگ به مدیریت مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی رسید و کم کم بعنوان منتقد سیاست‌های رسانه‌ای آمریکا در تلویزیون در قامت کارشناس حضور پیدا کرد.

طالب‌زاده در مورد زندگی خانوادگی و ازدواجش با خانم «اعظم باقری» می‌گوید: من در فاصله آمدن از آمریکا تا ایران ازدواج کردم و ۴ فرزند، ۱ پسر و ۳ دختر دارم که یکی در ابتدای دانشگاه، یکی دانشگاهی و دوتای دیگر در بازار کار هستند.

نادر طالب‌زاده برای بار دوم با خانم «زینب مهنا» ازدواج کرد که این زوج هر دو در لیست تحریم‌های وزارت دارایی آمریکا قرار دارند. زینب مهنا پژوهشگر و فعال حقوق بشر اهل لبنان است و دوست نزدیکی با مرضیه هاشمی گوینده آمریکایی تبار شبکه پرس تی وی دارد. خانم مهنا در کنفرانس افق نو که با تلاش آقای طالب‌زاده همه ساله در نقد سیاست آمریکا و رژیم صهیونیستی برگزار می شود با یکدیگر آشنا شدند.   

*آمریکا برای اولین بار با عدم صدور ویزا با طالب‌زاده سرشاخ می‌شود
طالب‌زاده در سال ۱۳۷۱ به عنوان مستندساز در جنگ بوسنی حضور یافت و مستندهایی از جنگ در این کشور و آنچه بر مسلمانان بوسنیایی می‌گذرد را به تصویر کشید. وی از منتقدان دائمی سیاست‌های رسانه‌ای آمریکا بود و در برنامه‌های تلویزیون ایران به عنوان کارشناس سینمایی حضور داشت.

آمریکایی‌ها برای وی جهت همراهی ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد در سفر به آمریکا ویزا صادر نکردند. طالب‌زاده تأکید کرد که آمریکایی‌ها تنها به خاطر آثارش به او اجازه سفر به آمریکا را نداده‌اند. توماس اردبرینک خبرنگار روزنامه نیویورک تایمز طی یادداشتی در ۱۸ فوریه ۲۰۱۳ میلادی از او با عنوان «فیلم‌ساز ایرانی-آمریکایی» یاد کرد. طالب‌زاده در مصاحبه‌ای با باشگاه خبرنگاران جوان در ۱۵ فروردین ۱۳۹۴ با ردکردن این مطلب گفت: «من حتی گرین کارت هم ندارم. من با اینکه تحصیلاتم را آنجا گذرانده بودم، تابعیت آمریکایی ندارم بعد از انقلاب هم امکان گرفتنش برایم بود، اما هیچ‌گاه نخواستم.»

*موضع طالب‌زاده در فتنه ۸۸ و انتقاد از رسانه ملی!
نادر طالب‌زاده در نشستی با نام «نقد و بررسی عملکرد دستگاه‌های فرهنگی در فتنه ۸۸» با انتقاد از عملکرد دستگاه‌های فرهنگی کشور گفت: کاری که دستگاه فرهنگی انجام دادند در حد این ویروس و مریضی و شایسته مقابله با فتنه نبود. وی در برنامهٔ زنده‌ای که در رسانه ملی و در شبکه سوم سیما داشت این‌گونه در رابطه با تبادل اطلاعات و انجام مناظره‌ها بین موافقان و مخالفان بیان داشت: «چه اشکالی دارد که حرف‌های مخالفان را هم در رسانه ملی پخش کنید و مانند مناظره‌های ابتدای انقلاب که شهید بهشتی و شهید مطهری با حضور مخالفان و منتقدین حرف‌ها و استدلالات خود را بیان می‌کردند، مناظره‌هایی را برگزار کنید… این خیلی خوب و مؤثر است و مردم هم به خوبی استقبال می‌کنند. وی قبل از این سخن دلیل بر پررنگ بودن اتفاقات سال ۱۳۸۸ خورشیدی را در رسانه‌های خارجی و پررنگ نبودن آن در رسانه‌های داخلی ایران را این‌گونه قلمداد کرد.

*موسسه افق نو مهمترین اتفاق اندیشه‌‌ای ضد امپریالیستی طالب‌زاده
نادر طالب‌زاده دلیل این پررنگی اتفاقات سال ۸۸ در رسانه‌های خارج از ایران را نبود اطلاع‌رسانی کافی در داخل و مبارزه نکردن با عدم برگزاری مناظره دانست.

طالب‌زاده که مسئولیت مؤسسه افق نو را بر عهده داشت، کنفرانس معروف «هالیوودیسم و بیداری اسلامی» را برگزار کرد و مهمان‌هایی چون الکساندر دوگین را از اروپا و آمریکا و چهره‌های دیگری از کشورهای غیرغربی را برای شرکت در این کنفرانس به ایران دعوت کرد.  

طالب‌زاده همواره از جایگاه و اعتبار خود برای دعوت چهره‌های سیاسی و فرهنگی آمریکایی که به گفتهٔ او «منتقد آمریکا» بودند استفاده می‌کرد که به ایران بیایند. او در کنفرانس سالانه «افق نو» چند چهره فرهنگی سیاسی آمریکا را به ایران آورد و در برنامه زنده تلویزیونی «راز» شبکه چهار سیما نیز با برخی از این افراد مصاحبه می‌کرد. 

*موضع طالب‌زاده در مورد کاترین شکدم
طالب‌زاده در مصاحبه‌ای در مورد اتهام باز کردن پای کاترین شکدم به ایران گفت: «کاترین شکدم را من به ایران دعوت نکردم. «او میهمان کنفرانس فلسطین بود و جزو ششصد میهمانی بود که از آنجا دعوت شده بودند و با تایید سیستم دعوتی آنها و چک و بازرسی آنجا به ایران آمد و ما پیش از این او را نمی‌شناختیم. خانم شکدم نامه‌ای از شبکه روسی آرتی داشت که در آن درخواست کرده بود تا با رئیسی صحبت کند من نیز بر اساس وظیفه و از آنجایی که در تیم حمایت از رئیسی بودم با مشورتی که با دوستان انجام دادم، اجازه گفت‌وگو برای او گرفتم… گفت‌وگوی او با رئیسی در زمان خودش یک گفت‌وگوی خوب بود چرا که بر مبنای این موضوع بود که چرا آقای رئیسی بهترین کاندیدای ریاست جمهوری در آن زمان است.»

*طالب‌زاده و گفتگوی ادیان با ساخت سریال «بشارت منجی»
طالب‌زاده در راه اندازی «جشنواره فیلم عمار» نقش داشت و دبیر این جشنواره بود. این جشنواره محل نمایش فیلم‌های کوتاه، مستند و بلندی بود که به موضوعاتی چون «مقاومت»، «مبارزه با استکبار و صهیونیسم» و تحولات خاورمیانه مانند جنگ سوریه می‌پرداخت.

«بشارت منجی» نام سریالی است که به کارگردانی نادر طالب‌زاده ساخته شد. این سریال بر اساس زمینه‌های مشترک بین اسلام و مسیحیت ساخته و پرداخته شده‌ است.

از وی در سی و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر به عنوان پیشکسوت سینما تجلیل شد.

*ماجرای طرح فرضیه ترور بیولوژیکی
در خرداد ۱۳۹۵ نادر طالب‌زاده در مصاحبه با رسانه‌ها گفت که هدف ترور بیولوژیکی قرار گرفته‌ است. او گفت: «یک سال و نیم پیش به گروهی از لبنان برای راهپیمایی اربعین به عراق رفتم که چمدان من را از هتلی که در نجف بودم از میان صدها چمدان برداشتند و ۵ الی ۶ روز بعد در کربلا نصفه شب تحویلم دادند. لپ تاپ من را خالی و بررسی‌های کامل را انجام داده بودند. از همان روز که چمدان را تحویل گرفتم حالم بد شد اما متوجه این ماجرا نبودم.»

طالب‌زاده در مورد محتوای داخل لپ‌تاپ‌ مذکور گفت: «لیست مهمان‌های افق نو بود، کنفرانسی که یک سال و نیم پیش در تهران برگزار شد. کنفرانسی که انجمن «ADL» آمریکا با آن مخالفت می‌کرد که متخصصین و متفکرین‌شان به ایران نیایند و صحبت نکنند. درست بعد از آن بود که این اتفاقات افتاد اما فکر می‌کردم آن‌ها محتویات لپ‌تاپ را می‌خواهند و گمان نمی‌کردم با خودم کاری داشته باشند. از همان روز به بعد سرفه‌های خونی داشتم.»

بعدها اعلام شد که «هیچکدام» از گزارش‌ها درباره ترور بیولوژیک علی دادمان، بیژن نوباوه و نادر طالب‌زاده اثبات نشده است. علی شمخانی، دبیر شورایعالی امنیت ملی ایران نیز ترور بیولوژیک این افراد را نیازمند تحقیقات بیشتر دانسته و گفت «اصل بر این است که چنین ترورهایی را بعید بدانیم».

*ماجرای بستری شدن در بیمارستان
به تاریخ ۱۸ دی‌ماه ۱۴۰۰ در مراسم افتتاحیه جشنواره عمار عنوان شد که نادر طالب‌زاده به دلیل نارسایی قلبی به سی‌سی‌یو منتقل شده است. او پس از چند روز مراقبت و رسیدگی بهبود یافت و از بیمارستان مرخص شد اما هفته پیش از درگذشتش به دلیل عود کردن مجدد علایم بیماری، دوباره در بیمارستان بستری شد.

نادر طالب‌زاده اما پس از چهار دهه همراهی با انقلاب و برگزاری صدها نشست و برنامه، عصر روز نهم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان درگذشت. پزشکان علت درگذشت وی را عوارض ناشی از عارضه قلبی و لختگی خون اعلام کردند.

رهبر انقلاب بعد از درگذشت طالب‌زاده برای وی پیام تسلیت نوشت. سیدابراهیم رئیسی، محمد باقر قالیباف، محسن رضایی، حسین امیرعبداللهیان، ابراهیم حاتمی‌کیا و مسعود ده‌نمکی ازجمله مقامات و شخصیت‌های سیاسی، فرهنگی و رسانه‌ای هستند که برای درگذشت نادر طالب‌زاده پیام تسلیت دادند.

مراسم تشییع پیکر مرحوم نادر طالب‌زاده، مجری و از برنامه‌سازان پیشکسوت سینما و تلویزیون در مسجد بلال صدا و سیما و با نوای صادق آهنگران برگزار شد. صابر خراسانی اجرای مراسم را بر عهده داشت که در ابتدا به قرائت پیام رهبر معظم انقلاب به مناسبت درگذشت نادر طالب‌زاده پرداخت و در ادامه علیرضا قزوه به شعرخوانی پرداخت. 

حسن رحیم‌پور ازغدی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی که یکی از چند سخنران این مراسم بود، با اشاره به اینکه ما عادت کردیم مردان بزرگ را تا هستند اذیت و بعد از درگذشت تجلیل کنیم، گفت: روحانیت و معنویت او زیبا بود. عده زیادی در حوزه سیاست و رسانه مشغول هستند اما شغل‌شان است و نه هدفشان. او تا لحظه آخر هدف معنوی داشت. اهل نماز شب بود. در هر فرصتی مشغول نماز قضا می‌شد. ریاکاری را بلد نبود. هدف و مسیر را گم نمی‌کرد. از دل جبهه دشمن به خط مقدم جبهه انقلاب آمد. در ترافیک انقلاب گیر نکرد. هر چه جلوتر آمد انقلابی‌تر شد. 

در پایان این مراسم با امامت حجت‌الاسلام سیدمحمد قائم مقامی بر پیکر زنده یاد طالب‌زاده نماز میت خوانده شد. پیکر این هنرمند پس از تشییع مقابل مسجد بلال به بهشت زهرا(س) انتقال یافت و در کنار مزار شهیداهل قلم سیدمرتضی آوینی به خاک سپرده شد. 

نادر طالب‌زاده فیلمساز انقلابی و از تهیه‌کنندگان، کارگردانان و مجریان سینما و تلویزیون بود که جمعه نهم اردیبهشت ماه در بیمارستان خاتم‌الانبیاء تهران بر اثر نارسایی قلبی درگذشت.