به گزارش حلقه وصل، یکی از موضوعات مهم دنیای امروز که مایه نگرانی جامعه بشری در دهه اول قرن بیست ویکم است نقض فراگیر حقوق بشر در سراسر جهان توسط دولت‌های مختلف،نسبت به اتباع خود یا دیگر ملت‌ها و اقلیت‌هاست. در این میان هرگاه که صحبت از نقض حقوق بشر در مجامع جهانی به میان می‌آید نام عربستان سعودی در صدر قرار دارد.
کارنامه سیاه آل سعود در زمینه حقوق بشر
همانطور که گفته شد عربستان از ابتدا کارنامه درخشانی در زمینه حقوق بشر نداشت، اما از زمان روی کار آمدن «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی این کارنامه به مراتب سیاه‌تر شد. طی ۴ سال ولیعهدی بن سلمان، عربستان همواره صحنه بازداشت و سرکوب‌گری علیه مخالفان نظام سعودی بود.
مقامات سعودی در اواسط سال ۲۰۱۷ و هم‌زمان با به قدرت رسیدن محمد بن سلمان ، بی سر و صدا، دادسرای عمومی و سرویس‌های امنیتی این کشور که ابزار اصلی سرکوب‌گری آل سعود هستند را دوباره سازماندهی کردند و آنها را مستقیماً تحت نظارت دربار سلطنتی قرار دادند.
پس از آن کمپین دستگیری توسط مقامات سعودی آغاز شد که این کمپین روحانیون برجسته، روشنفکران ، دانشگاهیان و فعالان حقوق بشر را در سپتامبر ۲۰۱۷ هدف قرار داد ، سپس بازرگانان برجسته و اعضای خانواده سلطنتی در نوامبر ۲۰۱۷ به فساد متهم شدند. موج دستگیری مخالفان اغلب با افترا و اتهام علیه بازداشت شدگان در رسانه‌های حامی دولت این کشور همراه بود.
این دستگیری‌ها عمدتا شامل فرهنگیان٬ روشنفکران٬ افراد تحصیل‌کرده٬ روحانیون و فعالان حقوق بشر و... بود که به سیاست‌های نظام عربستان در عرصه‌های مختلف و به ویژه پس از روی کار آمدن محمد بن سلمان اعتراض داشتند. باید اشاره کنیم که زنان نیز گروه بزرگی از این بازداشت‌شدگان را شامل می‌شدند. اغلب این دستگیری‌ها نیز به صورت خودسرانه و بدون مجوز قانونی صورت گرفته است.
نقض سیستماتیک حقوق زنان در عربستان
با وجود تبلیغ گسترده حکومت سعودی درباره برداشته شدن ممنوعیت رانندگی زنان و اعطای آزادی‌های مختلف به آنها، اما حقوق زنان در عربستان همچنان با وخامت بی سابقه‌ای روبرو است. دستگاه ریاست امنیت کشور عربستان از چند سال گذشته گام‌های سرکوبگرانه ناگهانی را علیه فعالان زن به راه انداخت و در مه ۲۰۱۸ شماری از آنها از جمله لجین الهذلول، عزیزه الیوسف، ایمان النفجان، نوف بنت عبد العزیز، میاء الزهرانی، سمر بدوی، نسیمه الساده و هنرمند نور المسلم را بازداشت کرد.همه اینها در کنار قوانینی است که هنوز برخوردی تبعیض آمیز با زنان در جامعه عربستان دارد.
بعد از روی کار آمدن «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا در کاخ سفید و بنا به فشارهای ظاهری دولت جدید این کشور علیه عربستان، رژیم آل سعود ناچار شد در فوریه ۲۰۲۱ شماری از این فعالان از جمله «لجین الهذلول» را آزاد کند، اما آنها پس از آزادی نیز همچنان تحت نظارت و سرکوب قرار داشته و ممنوع‌السفر هستند.
سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی اعلام کرد که فعالان حقوق زن در عربستان سعودی مورد تجاوز، شکنجه با شوک الکتریکی و تازیانه بسیار سخت که از طاقت آنها خارج است قرار می‌گیرند.
خانم «سحر الفیفی» فعال سعودی نیز در این باره می گوید: زنان بازداشتی در عربستان در حالی که در غل و زنجیر هستند، مورد آزار جنسی قرار می‌گیرند. مقامات زندان‌ها با فیلم برداری از زنان، آنها را وادار به اعتراف می‌کنند.حتی یکی از زنان بازداشتی را با زور برهنه کردند و از او عکس و فیلم گرفتند و عکسش را روی میز بازجویی مقابل چشمانش قرار دادند تا او را وادار به پاسخگویی کنند.
البته اغلب پرونده‌های مربوط به بازداشت‌های خودسرانه و نقض حقوق بشر در زندان‌های سعودی٬ مخفی بوده و بیشتر اوقات بدون هیچ گونه رسیدگی و دادگاهی بسته می‌شوند.
جنگ آشکار رژیم سعودی علیه شیعیان
همانطور که گفته شد رویکرد ضد بشری و جنایات سیستمایتک عربستان همه مولفه‌های این کشور از هر طیفی را هدف قرار می‌دهد؛ اما در این میان شیعیان در سایه سیاست استبدادی و تبعیض‌آمیز آل سعود به مراتب وضعیت وخیم‌تری دارند.
با توجه به سیطره وهابیت بر خاندان حاکم آل سعود و تلاش این خاندان برای حاکم کردن این دیدگاه بر گستره عربستان، سعودی‌ها شیعیان را به صورت قانونی و رسمی به رسمیت نمی‌شناسند و شهروند قانونی و رسمی این کشور تلقی نمی‌کنند. همچنین علیرغم داشتن لیاقت‌های علمی و تخصصی، شیعیان در طول هشتاد سال حکومت آل سعود هیچ گاه این اجازه را پیدا نکردند تا در ساختار حاکمیت رشد کنند و جایگاهی بیابند. حکومت آل سعود حتی با شیعیانی که گرایش‌ها و رفتار مذهبی ندارند، به صرف این که از خانواده شیعه و محله شیعه نشین به دنیا آمده‌اند، رفتار نامناسبی دارد.
هم‌زمان با آغاز تحولات جهان عرب در سال ۲۰۱۱ میلادی شیعیان عربستان هم مطالباتی داشتند و در همین زمینه دست به برگزاری اعتراضات مسالمت‌آمیز زدند، اما این اعتراضات توسط آل سعود سرکوب شد تا از گسترش این حرکت به سایر مناطق عربستان جلوگیری شود. در جریان این اعتراضات سرویس‌های امنیتی رژیم سعودی بسیاری از شیعیان از جمله کودکان و نوجوانان را به اتهامات واهی بازداشت و اعدام کردند.
همچنین، از دهم ماه مه ۲۰۱۷ میلادی و با تخریب منازل شیعیان و کشتار آنها به بهانه‌هایی مانند نوسازی بافت فرسوده، مبارزه با تروریسم و دیگر موارد مطرح شده از سوی آل سعود، سرکوب اقلیت شیعه عربستان شکل تازه‌تری به خود گرفت و جنایات عربستان ابعاد وسیع‌تری پیدا کرد.
رکورد شکنی آل سعود در اعدام‌های غیرقانونی
اما عربستان علاوه بر سرکوب و بازداشت و شکنجه، در اعدام‌های غیرقانونی نیز رکوردشکنی کرده است.
از جمله بارزترین جنایات سعودی‌ها طی چند سال گذشته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رژیم آل سعود در ۲ ژانویه ۲۰۱۶ دست به جنایت اعدام شیخ «نمر باقر النمر» روحانی برجسته شیعه در این کشور زد. شیخ نمر برای اولین بار در سال ۲۰۰۶ در بازگشت از بحرین و به‌دلیل مشارکت در همایش بین‌المللی قرآن کریم از سوی نیروهای امنیتی رژیم سعودی بازداشت شده بود. او در نهایت به‌سبب حمایت از حقوق مشروع و پایمال شده شیعیان در عربستان محکوم به اعدام شد.
-اکتبر ۲۰۱۸ «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول به دستور مستقیم محمد بن سلمان به طرز وحشیانه‌ای به قتل رسید.
-در آوریل ۲۰۱۹، دولت عربستان ۳۷ نفر از بازداشت‌شدگان این کشور را از جمله ۶ نوجوان که در تظاهرات‌های مسالمت آمیز این کشور در ۲۰۱۱ شرکت داشتند٬ به اتهام «تروریسم» اعدام کرد.
- ۲۴سپتامبر۲۰۱۹، ۴۷ تن از بازداشت‌شدگان سعودی و از جمله ۱۲ کودک در معرض اعدام قرار گرفتند.
-۱۲ اکتبر۲۰۱۹ سازمان اروپایی - سعودی حقوق بشر اعدام ۱۶۴ نفر در عربستان را در این سال تخمین زد.
-۱۲ اکتبر ۲۰۱۹ «حسین عبدالعزیز آل ربح» زندانی شیعه اهل قطیف بر اثر شکنجه در زندان «مباحث» در غرب عربستان سعودی به شهادت رسید.
-اواخر اکتبر ۲۰۲۰ سازمان جهانی دیده بان حقوق بشر در بیانیه‌ای اعلام کرد: دادستان عمومی عربستان خواستار اعدام هشت نوجوان شیعه شد. تنها جرم این نوجوانان حضور در اعتراض‌های مردمی است، اما دادستان عمومی جرم‌هایی را به آنها نسبت داده است که شباهتی به جرم واقعی آنها ندارد.
عربستان در این کیفرخواست مدعی شد که این نوجوانان که سنشان بین ۱۴ سال تا ۱۷ سال بوده است، مرتکب جنایت شده‌اند. یکی از این نوجوانان که در حال حاضر سنش ۱۸ سال است، متهم به جنایت بدون خشونت است. وی در زمان اتهام به ارتکاب این جرم ۹ ساله بوده است.
اعدام کودکان و نوجوانان شیعه در عربستان
همانطور که اشاره شد شیعیان بیش از سایر مولفه‌های عربستان هدف جنایات رژیم حاکم بر این کشور قرار گرفته‌اند. در این میان کودکان و نوجوانان شیعه نیز از سرکوبگری‌های عربستان در امان نیستند و به ویژه شمار زیادی از کودکان ۱۳ تا ۱۷ سال در جریان اعتراضات مسالمت‌آمیز سال ۲۰۱۱ در مناطق شیعه‌نشین سعودی بازداشت شدند. تعداد زیادی از این کودکان در سال‌های گذشته اعدام شدند یا هم‌اکنون محکوم به اعدام هستند. چند ماه قبل بود که «مصطفی آل درویش» که در هنگام بازداشت در سال ۲۰۱۷ تنها ۱۷ سال داشت توسط رژیم سعودی گردن زده شد.
طبق گزارش سازمان اروپایی- سعودی حقوق بشر میزان اعدام‌ها در عربستان در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۴۸ درصد نسبت به سال ۲۰۲۰ افزایش داشته است؛ به طوری که ۶۷ نفر در این سال اعدام شدند. در سال ۲۰۱۹ نیز ۱۸۶ مورد اعدام در عربستان اجرا شد.
فجیع‌ترین جنایت تاریخ معاصر سعودی در اعدام دسته‌جمعی ۸۱ نفر
رژیم سعودی در سال ۱۹۸۰، یک سال پس از تصرف مسجد الحرام در مکه از سوی اعضای یک فرقه ضددولتی ، ۶۳ نفر را در یک روز اعدام کرده بود.
اما فجیع‌ترین جنایت آل سعود در کشتار غیرقانونی افراد به عمل ضد بشری این رژیم در اعدام دسته جمعی ۸۱ نفر برمی‌گردد که چند روز قبل اتفاق افتاد. نیمی از قربانیان این جنایت رژیم عربستان یعنی ۴۱ نفر از اعدام‌شدگان از شیعیان این کشور بودند که در میان آنها افرادی دیده می‌شود که هنگام بازداشت زیر سن قانونی بودند. با وجود ادعاهای رژیم آل سعود در زمینه انجام اصلاحات قضایی و لغو اعدام افراد زیر سن قانونی اما نقض سیستماتیک این قانون و اعدام کودکان و نوجوانان شیعه در عربستان همچنان ادامه دارد.
این افراد همچنین درحالی اعدام شدند که هیچ دادگاه رسمی برای آنها تشکیل و جرمشان اثبات نشده بود. آنها همچنین از داشتن وکیل نیز محروم بودند.
«سیفاک کشیشیان»، پژوهشگر امور عربستان در سازمان عفو بین الملل درباره اعدام‌های خودسرانه در عربستان می‌گوید: «اعدام‌ها نه تنها بیانگر نگرانی از وضعیت حقوق بشر در عربستان است بلکه به خوبی نشان می‌دهد که حمله‌ای سازماندهی شده برای برخورد با مخالفان مسالمت‌جوی عربستانی که به طور مسالمت آمیز اعتراض خود را بیان می‌کنند به ویژه فعالان اینترنتی در جریان است».
قابل توجه است که این کارنامه سیاه عربستان در زمینه حقوق بشر صرفا مربوط به عرصه داخلی این کشور بوده و جنایت‌هایی که این کشور در خارج به ویژه علیه ملت بی دفاع یمن مرتکب می‌شود، لحاظ نشده است.
سکوت معنادار سازمان‌های غربی مقابل جنایات عربستان
اما همه این جنایات آل سعود درحالی اتفاق می‌افتد که سازمان ملل و سازمان‌های غربی که مدعی دفاع از حقوق بشر هستند همچنان سکوت کرده و اگر تلاشی برای توجیه این جنایات نکنند حتی در اغلب موارد از محکوم کردن آن نیز امتناع ورزیده و صرفا به استفاده از عبارات انتقادی در واکنش به این رفتارهای ضد بشری اکتفا می‌کنند.
همین مسئله معیارهای و رفتارهای دوگانه غرب و آمریکا در برابر تحولات جهان و منفعت‌طلبی آنها را اثبات می‌کند.
در مرحله فعلی نیز عربستان و به ویژه شخص محمد بن سلمان که هزینه زیادی برای بهبود چهره خود به ویژه در غرب صرف کرده بود، با سوءاستفاده از مشغله دنیا به بحران جاری میان اوکراین و روسیه دست به یک جنایت تازه و اعدام غیرقانونی ۸۱ نفر زد تا بار دیگر ثابت کند که ماهیت جنایتکار عربستان و رژیم حاکم بر آن تغییرپذیر نیست.
با وجود کوتاهی نهادهای بین‌المللی در مقابله با رفتارهای ناقض حقوق بشری عربستان، اما ناظران بر این باورند که به ویژه جنایت اخیر آل سعود در اعدام دسته جمعی ۸۱ نفر پیامدهای متعددی برای این رژیم و شخص بن سلمان در داخل و خارج این کشور خواهد داشت و این بار شهروندان سعودی به ویژه شیعیان این کشور نمی‌توانند سکوت کنند.