مسیر جدید تجارت ایران از اوراسیا می‌گذرد

به گزارش حلقه وصل، خیلی از تجار به آینده همکاری‌های اقتصادی با اوراسیا خوشبین هستند و این امر را یک فرصت ویژه برای توسعه صادرات غیرنفتی می‌دانند. فعالان اقتصادی از رشد تجارت با روسیه صحبت می‌کنند و این امر در واردات به کشورهای عضو اوراسیا مشهود است. سال ۹۵ تراز تجاری ایران و اوراسیا بیش از ۱۲۰۷ درصد منفی بود ولی با عضویت ایران در این اتحادیه تراز تجاری با کشورهای عضو اوراسیا به منفی ۵۶ درصد رسیده است. این نشان می‌دهد که از سال ۹۸ صادرات ایران به کشورهای عضو اوراسیا روند افزایشی به خود گرفته است.

اتحادیه اقتصادی اوراسیا متشکل از پنج کشور روسیه، قزاقستان، ارمنستان، قرقیزستان و بلاروس است که از سال ۲۰۱۵ فعالیت خود را آغاز کرده است؛ ایران بلافاصله پس از تشکیل این اتحادیه مذاکرات خود را برای عقد موافقتنامه تجاری شروع کرد؛ و در نهایت موافقتنامه تجارت ترجیحی بین ایران و این اتحادیه در ۲۷ اردیبهشت سال ۹۷ امضا شد. این موافقتنامه پس از طی مراحل تصویب ملی از ۵ آبان سال ۹۸ به مورد اجرا گذاشته شده است.

از زمانی که ایران به موافقتنامه تجارت ترجیحی با اتحادیه اقتصادی اوراسیا پیوسته، اتفاق‌های بسیار خوبی در حوزه تجارت رخ داده است و اکثر فعالان اقتصادی این حوزه از جهش تجارت و بهبود روابط بخصوص با روسیه صحبت می‌کنند.

تحلیل وضعیت آمار تجارت ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا پس از اجرای این موافقتنامه، نشان می‌دهد که رشد ۸۲ درصدی صادرات ایران در اقلام تحت پوشش موافقتنامه بوده است و این روند افزایشی در سال‌جاری نیز حفظ شده است. علاوه‌بر این حجم کل تجارت فیمابین در حال افزایش است. با توجه به اینکه در حال حاضر دو طرف ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در حال انجام مذاکره برای تبدیل موافقتنامه تجارت ترجیحی فعلی به موافقتنامه تجارت آزاد هستند، بررسی آماری دقیق کارکرد موافقتنامه فعلی حایز اهمیت فراوانی است.

بر اساس آمارهای گمرک، ارزش کل تجارت کشورمان با مجموع ۵ کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا طی ۸ ماهه سال‌جاری ۳ میلیارد و ۶۲۶ میلیون دلار بوده که نسبت بمدت مشابه سال قبل(۲۰۹۶,۸۹) رشد ۷۲.۹ درصدی داشته است. همچنین صادرات ایران به اتحادیه یاد شده رشد ۱۷.۶ درصدی را از لحاظ ارزش ثبت کرده است. کالاهای عمده وارداتی را طی مدت مورد بررسی اقلام کشاورزی و غذایی تشکیل می‌دهند که اغلب با رشد قابل توجه واردات در مقایسه با مدت مشابه سال قبل مواجه شده‌اند. طی ۸ ماهه نخست امسال گندم خوراکی، روغن خام آفتابگردان، بذر جو، محلول نیترات پالادیوم، نخ نایلون و کاتالیزور توری پلاتین اقلامی بودند که بیشترین میزان واردات را در مقایسه با سال قبل داشتند.

طبق گزارش میز اوراسیا و بر اساس آمارهای گمرک، کل صادرات ایران به مجموع ۵ کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا طی ۸ ماهه اول سال‌جاری، ۷۶۳,۶۴ میلیون دلار بوده است که از این میزان بیشترین صادرات با رقمی معادل۳۷۵.۲۳ میلیون دلار به کشور روسیه و کمترین صادرات با رقمی معادل ۱۱.۸ میلیون دلار به کشور بلاروس انجام شده است. همچنین مقایسه میزان کل صادرات کشورمان به اوراسیا با میزان صادرات در اقلام ترجیحی نشان می‌دهد (۳۲۲.۱۵ میلیون دلار) تقریباً ۴۲ درصد کل صادرات را به خود اختصاص داده است.

در مورد اقلام عمده وارداتی ایران از اوراسیا در فهرست ترجیحات اعطایی ایران در ۸ ماهه اول سال ۱۴۰۰ باید گفت که از ۱۵ قلم عمده وارداتی ایران از اوراسیا ۱۰ ردیف تعرفه از جمله سایر بذر جو، ذرت دامی، چوب اره شده، نخ پلی آمید، کاتالیزورها از پلاتین، سایر نخود رسمی، نخود معمولی، کاغذ روزنامه به شکل رول یا ورق، نخ آکریلیک یا مدآکریلیک، سایر دانه کلزا تراریخته مشمول هیچ تخفیف تعرفه‌ای به اوراسیا نشده‌اند و تنها ۵ ردیف تعرفه (روغن خام دانه آفتابگردان، سایر داروها، روغن خام کلزا یا کانولا، سایر چوب که دارای دو لایه بیرونی از چوب سوزنی برگ‌ها باشد، سایر محصولات تخت نورد شده از آهن یا فولادهای غیرممزوج) مشمول کاهش تعرفه شده‌اند.

همچنین بر اساس آمارهای اعلامی گمرک ایران و بررسی‌های انجام شده در میز اوراسیای سازمان توسعه تجارت، میزان کل واردات ایران از اتحادیه اقتصادی اوراسیا در اقلام ترجیحی طی ۸ ماهه اول سال‌جاری، ۱۴۰۰,۳۰ میلیون دلار بوده است که بیشترین واردات از کشور روسیه به میزان ۱۲۳۸.۷۵ میلیون دلار (معادل ۸۸ درصد) و کمترین میزان واردات از کشور ارمنستان به میزان ۹۴ هزار دلار انجام شده است.

بر اساس محاسبات صورت گرفته، صادرات ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا در اقلام ترجیحی طی ۸ ماهه اول سال‌جاری نسبت به دوره مشابه از نظر ارزشی ۱۷ درصد و از نظر وزنی ۳۴ درصد رشد نشان می‌دهد. میزان رشد ارزش اقلام مشمول تخفیف، ۱۸ درصد و در اقلام مشمول تثبیت تعرفه، ۱۳ درصد بوده است. از مجموع ۳۲۲,۱۵ میلیون دلار صادرات ایران به اوراسیا در اقلام ترجیحی در مدت یاد شده ۲۵.۶۹ میلیون دلار معادل ۸ درصد صادرات کشورمان به اتحادیه اوراسیا در اقلام ترجیحی مشمول تثبیت تعرفه شده است (۳۷ قلم) و ۲۹۶.۴۵ میلیون دلار یعنی معادل ۹۲ درصد صادرات در اقلامی بوده که مشمول کاهش تعرفه شده‌اند؛ تعداد این کالا در حدود ۳۵۴ قلم است.

میزان واردات ایران از اوراسیا در فهرست اقلام ترجیحی ایران به اوراسیا طی ۸ ماهه اول سال‌جاری یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بوده که نسبت بمدت مشابه سال گذشته ۴۷ درصد افزایش داشته است. همچنین درخصوص کالاهای مشمول تثبیت تعرفه افزایش ۵ درصدی در میزان واردات ایران از اوراسیا و کالاهای مشمول تخفیف تعرفه، افزایش ۱۴۰ درصدی را نشان می‌دهد. لازم به ذکر است طی دوره مورد بررسی، روغن خام دانه آفتابگردان، سایر بذر ج، نخ پلی آمید، کاتالیزورها به شکل تور یا شبکه از پلاتین، سایر داروها جزو اقلام ترجیحی بودند که بیشترین میزان افزایش واردات را در مقایسه با مدت مشابه سال قبل داشته‌اند. همچنین از یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار کل واردات ایران از اوراسیا در اقلام ترجیحی مطابق آمار گمرک به میزان ۷۰۹,۳۵ میلیون دلار یعنی معادل ۵۱ درصد واردات از اتحادیه اقتصادی اوراسیا در اقلام ترجیحی مشمول تخفیف تعرفه‌ای به آن اتحادیه شده‌اند.