نیروی انسانی آموزش و پرورش ساماندهی می‌شود

به گزارش حلقه وصل، بالاخره بعد از سه ماه بلاتکلیفی در وزارت آموزش و پرورش، یوسف نوری توانست رأی اعتماد نمایندگان مجلس را به دست آورد و سکانداری دستگاه تعلیم و تربیت را به عهده گیرد.

یوسف نوری، دانش‌آموخته مرکز تربیت معلم است و فعالیت خود را در آموزش و پرورش از مدارس ایلام آغاز کرده است؛ او در این وزارتخانه سلسله مراتب اداری را طی کرده و سمت‌های مختلفی از جمله مربی پرورشی، معاون پرورشی منطقه آموزش و پرورش ایلام، معاون پشتیبانی اداره‌کل آموزش و پرورش ایلام و تهران، مدیر هسته گزینش ایلام، رئیس آموزش و پرورش استان ایلام، مدیرکل برنامه و بودجه وزارت آموزش و پرورش و رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش را داشته است.

اکنون که نوری مسؤولیت وزارت آموزش و پرورش را به عهده دارد، درباره برخی موارد به گفت‌وگو نشستیم تا ببینیم وی چه برنامه‌هایی برای وزارت آموزش و پرورش دارد.

در این گفت‌وگو وی درباره برنامه‌اش برای سازمان تعلیم و تربیت کودک صحبت کرد و عنوان کرد که «ساختار سازمانی تعلیم و تربیت کودک نباید تکراری باشد بلکه باید ساختار سازمان، نوین باشد» همچنین درباره وضعیت نیروی انسانی آموزش و پرورش گفت: «اسناد بالادستی و قوانین آموزش و پرورش، اجازه ورود نیرو را تنها از مبادی دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی داده است.

وزیر آموزش و پرورش درباره استخدام در آموزش و پرورش نیز بیان کرد: « در جایی که ما به اضطرار نیاز به جذب نیرو هستیم باید بهترین نیروها جذب شوند و در دانشگاه فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی آموزش ببینند و همچنین در صورت داشتن صلاحیت وارد چرخه تدریس شوند».

**ساختار سازمانی تعلیم و تربیت کودک نباید تکراری باشد

* آقای نوری، اولین پرسش‌مان درباره کودکان است؛ سازمان تعلیم و تربیت کودک در چندین ماه گذشته روند شکل‌گیری را آغاز کرده است. برنامه شما برای این سازمان چیست؟

دغدغه‌ای در نظام تعلیم و تربیت نسبت به وضعیت کودکان وجود داشت که با ایجاد سازمان تعلیم و تربیت کودک، برطرف شد. ایجاد این سازمان حاصل مطالعات زیاد بود که نشان می‌داد، برای تعلیم و تربیت کودکان پیش‌دبستانی برنامه‌ای نداریم و برنامه‌های آنها عمدتا تقلیدی بوده یا بر اساس نظریات علمای تعلیم و تربیت و فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی نبود.

ساختار سازمانی تعلیم و تربیت کودک نباید تکراری باشد که باز بگوییم دچار روزمرگی و تقلیدی شد. باید ساختار سازمان، نوین باشد و در این مسیر عجله نکنیم و حواسمان باشد که این سازمان مردمی باشد یعنی با مشارکت مردم باشد؛ مردمی که می‌گوییم منظور آحاد مردم نیست بلکه مثلا نهادها، گروه‌ها، خیریه‌ها و انجمن‌های واجد صلاحیت، حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌های دارای رشته‌های تعلیم و تربیت است.

به عنوان مثال مجتمع‌های آموزشی پیش‌دبستانی زیر نظر یک دانشگاه تشکیل شود و برنامه درسی، اهداف، محتوا، روش‌های آموزش و ارزشیابی مبتنی بر فلسفه تربیت اسلامی ارئه شود و اینگونه می‌توانیم نتیجه بگیریم.

نباید پیش‌دبستانی‌ها را به کلاس‌های پرجمعیت و کتاب‌های پرحجم تبدیل کنیم و همچنین باید روش‌های جذاب و متنوع برای آموزش را در نظر بگیریم؛ بچه‌ها را آموزش نمی‌دهیم که نمره بگیرند و از این روش‌های ابتدایی، قدیمی و منسوخ استفاده نمی‌کنیم. از سوی دیگر مربی باید توانمند باشد و برایش برنامه داشته باشیم.

* در حال حاضر سازمان‌ها و نهادهای مختلف مهدکودک دارند، آیا آنها باز هم می‌توانند ورود کنند؟

بله، همه می‌توانند وارد شوند. اما نه با روشی که در حال حاضر ارائه می‌شود؛ روش‌هایی که نیاز کودک است و برای آینده کودک بسیار مهم است، باید ارائه شود.

* شما در برنامه‌تان در توصیف وضع موجود، به ضعف دسترسی به آموزش رایگان و باکیفیت، بازماندگی از تحصیل ۱۷ درصد از افراد مشمول دوره متوسطه دوم، عدم دسترسی ۱.۲ میلیون دانش‌آموز به خدمات آموزش و پرورش مجازی در دوره کرونا، تحصیل بیش از ۱۴ درصد از دانش آموزان کشور در مدارس غیردولتی شهریه‌ای، پایین بودن میانگین معدل آزمون‌های نهایی دوره (متوسطه دوم متوسطه نظری: ۱۲.۵ و متوسطه فنی و حرفه ای ۷.۴۵)، نیاز شدید ۳۰ درصد از دانش‌آموزان به توانمندسازی مرتبط با آسیب‌های اجتماعی، تقلیل مشارکت و ضعف مشارکت پذیری،  سهم ۴ درصدی مدارس هیأت امنایی، رتبه پایین ایران در آزمون‌های بین المللی دانش آموزی از جمله رتبه ۴۸ از ۵۸ کشور شرکت کننده در آزمون علوم پایه چهارم و رتبه ۵۰ از ۵۹ کشور شرکت کننده در آزمون ریاضی هشتم در تیمز ۲۰۱۹ و چالش نیروی انسانی اشاره کردی؟ در این خصوص چه اقداماتی می‌خواهید انجام دهید؟

این سؤال پر از توضیحات است. در همان برنامه به چرخش‌های تحول آفرین اشاره کردم یعنی از تضمین صرف دسترسی به خدمات آموزشی به تضمین آموزش و پرورش باکیفیت برای همه؛ از آموزش متکی بر انباشت اطلاعات به تقویت آموزش‌های مهارتی و کاربردی در همه ساحت‌های تربیتی؛ از تصمیم‌گیری متمرکز دولتی به افزایش تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری اجتماعی و مردمی؛ از یکسان‌نگری مدیریتی ـ آموزشی به تنوع و نوآوری در الگوهای مدیریتی و برنامه‌های آموزشی و پرورشی؛ از مشارکت صرفاً مالی خانواده‌ها به مشارکت چندوجهی اجتماعی - تربیتی خانواده‌ها، مردم و نهادهای دولتی و عمومی و غیردولتی؛ از مدرسه انتفاعی به مدرسه غیرانتفاعی؛ از شأن اجرایی مدیر و معلم به مشارکت جویی فعال فرهنگی-تربیتی ایشان؛ این موارد چرخش‌هایی است که در برنامه‌ها قرار است صورت گیرد.

** لزوم ساماندهی دقیق نیروی انسانی آموزش و پرورش

* یکی از مشکلات عمده‌ای که در حال حاضر وزارت آموزش و پرورش با آن دست و پنجه نرم می‌کند، موضوع نیروی انسانی است؛ از حیث کمبودی که وجود دارد و همچنین از حیث ساماندهی نیروی انسانی فعلی آموزش و پرورش؛ در این خصوص چه برنامه‌ای دارید؟

آموزش و پرورش سال‌هاست که با چالش نیروی انسانی مواجه است. اما چه زمانی می‌توان برنامه مناسبی داشت؟ اول باید وضع موجود را به طور کامل ارزیابی کرد و متناسب با شرایط موجود برنامه ارائه داد.

اسناد بالادستی و قوانین آموزش و پرورش، اجازه ورود نیرو را تنها از مبادی دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی داده است و این موضوع بسیار مهم است که رعایت شود.

نکته دیگر مواردی است که در ساماندهی نیرو باید حتما مدنظر قرار گیرد مثلا در بحث نقل و انتقالات، نباید در مناطقی که کسری نیرو داریم، خروجی داشته باشیم و نیرو در جایی که نیاز است، حضور داشته باشد. در دوره متوسطه می‌توان از اضافه تدریس استفاده کرد اما در دوره ابتدایی شرایط متفاوت است.

* نظرتان درباره ماده ۲۸ چیست؟ در این سال‌ها نقدهای بسیار زیادی به ماده ۲۸ شده است؟ برخی معتقدند که ماده ۲۸ تنها برای این بوده است که در رشته‌هایی که دانشگاه فرهنگیان، امکان آموزش ندارد، جذب نیرو صورت گیرد اما اکنون بخش عمده‌ای از نیروهای آموزش و پرورش از این طریق تأمین می‌شود؟

به نظر بنده، در استفاده از ماده ۲۸ و با توجه به شرایط نیروی انسانی آموزش و پرورش، این ماده باید مسیری برای ورود نیروهای نخبه و کلیدی برای آموزش و پرورش از طریق دانشگاه فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی باشد.

یعنی افراد نخبه‌ای که در سایر دانشگاه‌ها درس خواندند بتوانند هنر معلمی را در این دو دانشگاه بگذرانند و وارد آموزش و پرورش شوند. پس در جایی که ما به اضطرار نیاز به جذب نیرو هستیم باید بهترین نیروها جذب شوند و در دانشگاه فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی آموزش ببینند و همچنین در صورت داشتن صلاحیت وارد چرخه تدریس شوند.

جذب نیرو از طریق دیگر در آموزش و پرورش، به کیفیت آموزش لطمه می‌زند و در نتیجه در اجرای سند تحول به نتیجه نخواهیم رسید چرا که محور سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، معلم است.

**در ماده ۲۸، بهترین‌ها جذب می‌شوند

*برخی افراد مانند کارنامه سبزها درخواست دارند که وارد آموزش و پرورش شوند و بارها برای جذب در آموزش و پرورش، مقابل این وزارتخانه تجمع کردند. برای آنها برنامه‌ای دارید؟

ببینید جذب در آموزش و پرورش از مبادی دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی صورت می‌گیرد. در ماده ۲۸ هم، بهترین‌ها جذب می‌شوند اما اینکه همه کسانی که در آزمون آموزش و پرورش شرکت کردند، پذیرفته شوند، امکانش نیست. اصلا آزمون و مصاحبه و گزینش برای همین است وگرنه که همه را بدون آزمون جذب می‌کردیم.

*برای ساماندهی افرادی که در درون آموزش و پرورش به عنوان نیروی کارمعین، خرید خدمات و معلم حق‌التدریس مشغول به فعالیت هستند، برنامه‌ای دارید؟

قطعا باید این گروه‌ها را تعیین تکلیف کنیم که در این خصوص برنامه داریم اما یادآور می‌شوم که باید افراد ملاک جذب را داشته باشند نه اینکه حداقل‌ها را دارا باشند.

**در حال حاضر همه رقابت می‌کنیم تا به کنکور برسیم

* برای اینکه مدرسه با کیفیت داشته باشیم چه اقداماتی باید انجام دهیم؟

برای اینکه بتوانیم برنامه مدرسه را درست کنیم باید مدرسه محوری را به صورت واقعی پیاده کنیم. مدرسه محوری در یک قالبی به عنوان مدرسه صالح آمده است. مدرسه‌ای که تعاون و مشارکت در آن هست، اخلاق در آن حاکم است و در این مدرسه رقابت سالم وجود دارد.

در حال حاضر همه رقابت می‌کنیم تا به کنکور برسیم تا این مانع برداشته نشود، مدارس ما بهتر نخواهد شد. پس اول مدرسه محوری است و نکته دوم، توانمندی مدیران و معلمان است. از سوی دیگر آموزش و پرورش باید از دستگاه‌ها و نهادهای دیگر کمک بگیرد.

نکته دیگر موضوع بازطراحی برنامه درسی ملی بر اساس اسناد تحولی آموزش و پرورش و بازتولید برنامه‌های درسی و اهداف دوره‌های تحصیلی کنونی و اجرای آن به منظور تحقق تربیت همه ساحتی با تأکید بر متناسب‌سازی حجم و محتوای کتب درسی و ساعات و روزهای آموزشی با توانمندی‌ها و ویژگی‌های دانش‌آموزان، بهره‌گیری از روش‌های روزآمد و فعال و خلاق و بهره‌گیری از تجهیزات و فناوری های نوین آموزشی و تربیتی در راستای اهداف آموزش و پرورش است.

* نظرتان درباره مدارس غیرانتفاعی چیست؟

با مدرسه غیرانتفاعی موافقم. دقت کنید غیرانتفاعی. یعنی مدارسی که سودشان برای توسعه خودشان است.

*آیا به دنبال توسعه مدارس غیرانتفاعی هستید؟

بله، البته باز هم تأکید می‌کنم منظور من غیر انتفاعی است. در این مدارس، سود مالی برای افراد ندارد. بخشی از آنها، مدارس وابسته به نهادهای مختلف است.

**نظام ارزشیابی و پایش آموزش و پرورش در حال حاضر وجود ندارد

* در حال حاضر گلایه‌های زیادی نسبت به مدارس هیأت امنایی وجود دارد؛ برخی می‌گویند از ما هزینه می‌گیرند اما خدمات خاصی ارائه نمی‌دهند؟

باید خدمات ارائه دهند؛ به هر اندازه که هزینه می‌گیرند باید خدمات ارائه دهند.

* چه کسی نسبت به گلایه‌ها پاسخگوست؟

نظام ارزشیابی و پایش آموزش و پرورش در حال حاضر وجود ندارد که بگوییم کمیت و کیفیت این خدمات چقدر است و چقدر باید باشد. 

** برنامه‌های متعدد برای رفاه فرهنگیان

* برای رفاه فرهنگیان چه برنامه‌ای دارید؟

ببینید برنامه‌های متعددی را پیش‌بینی کردیم. از پیگیری موضوع رتبه‌بندی تا به نتیجه رسیدن آن و همچنین پیگیری مسائل مسکن و بیمه فرهنگیان. حتی برای صندوق ذخیره فرهنگیان هم برنامه داریم.