نشست تهران؛ همگرایی منطقه‌ای برای صلح در افغانستان

به گزارش حلقه وصل، تهران چهارشنبه این هفته میزبان وزیران خارجه ۶ کشور همسایه افغانستان است و قرار است در این نشست درباره راهکارهای حل بحران در افغنستان و کمک به کاهش آلام مردم افغانستان رایزنی شود. این نشست ادامه نشست وزیران خارجه همسایه افغانستان است که شهریور ماه امسال در پاکستان به شکل مجازی برگزار شد.

علاوه بر  شش کشور همسایه افغانستان، و بر اساس گزارش اسپوتنیک ضمیر کابلوف،  نماینده دائم رئیس‌جمهور روسیه در امور افغانستان از مشارکت روسیه در این نشست خبر داده است بدون اینکه مشارکت حضوری یا مجازی این کشور در نشست اشاره کرده باشد. این دیپلمات روس افزود احتمال می‌رود که «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه در این نشست که قرار است روز چهارشنبه (پنجم آبان) در تهران برگزار شود، سخنرانی کند.

ظاهرا از طالبان برای شرکت در این نشست دعوت به عمل نیامده است. ذبیح‌الله مجاهد، معاون وزیر اطلاعات و فرهنگ کابینه موقت افغانستان اعلام کرد که هیچ یک از نمایندگان دولت امارت اسلامی افغانستان در نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان شرکت نخواهد کرد. در عین حال او نشست وزرای برنامه ریزی شده برای تهران را خوب توصیف کرد.

همسایگان افغانستان در این نشست قصد دارند تلاش خود را بر چگونگی کمک به تشکیل یک دولت فراگیر در این کشور با حضور همه اقوام متمرکز کنند. در نخستین نشست وزرای خارجه ۶ کشور همسایه افغانستان شامل ایران، چین، پاکستان، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان که ۱۷ شهریور ماه به صورت مجازی و به ریاست پاکستان برگزار شد، توافق شد که دور بعدی این نشست در تهران برگزار شود.

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان طی سخنانی در این نشست از آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای در اختیار گذاشتن تمامی امکانات خود به منظور پیشبرد مذاکرات بین الافغانی خبر داد. سفارت ایران در کابل در توییتی ضمن اعلام رسمی برگزاری این نشست اعلام کرد که دستور کار این اجلاس ادامه مذاکرات و گفتگوها درباره آینده افغانستان خواهد بود.

سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در نشست هفتگی با خبرنگاران اعلام کرد که این نشست یک روزه خواهد بود. دستورکار نشست تهران ادامه گفت‌وگوهایی است که در دور اول به صورت مجازی برگزار شد. این کشورها متمرکز خواهند بود که به تشکیل دولت فراگیر در افغانستان و صلح و ثبات در افغانستان کمک کنند.

 البته گفت و گوها و رایزنی‌های سیاسی و دیپلماتیک در اشکال مختلف از سوی قدرت‌های مختلف در حال پیگیری است با این حال گفت و گوها و تبادل نظر همسایگان در صورت دستیابی به توافق می‌تواند به دلایل مختلف نتیجه بخش‌تر و مفیدتر واقع شود.

 امروزه مقوله امنیت مفهومی به هم پیوسته است هر ناامنی و بی ثباتی خواه ناخواه قبل از هر منطقه دیگر به کشورها و مناطق همسایه سرریز می‌کند. از سوی دیگر توسعه و ثبات و امنیت زمینه ساز توسعه و آرامش در کشورهای همسایه می شود. از این جهت همسایگان نسبت به هر کشور دیگری محق تر هستند که درباره افغانستان گفت و گو کرده و برای حل و فصل چالش‌ها و مشکلات آن چاره اندیشی کنند.

نکته مهم اینکه کشورهای  منطقه و همسایه رویکرد مسئولانه تری در قبال مسائل افغانستان در مقایسه با کشورهایی مانند آمریکا دارند که بعد از دو دهه اشغال  افغانستان را در وضعیتی اسفبار ترک و این کشور را وارد دور تازه ای از بی‌ثباتی کرد که چشم انداز آن هم برای مردم افغانستان و هم برای  کل منطقه بسیار خطرناک است.

 از همان آغاز بحران در افغانستان، همسایگان این کشور در معرض مهاجرت اتباع افغانستانی به کشورهای خود بوده‌اند. گفته می‌شود در حال حاضر ایران میزبان دست کم سه میلیون افغانستانی است که  به هر حال باید نیازهای  مختلف آنها اعم از نیازهای حیاتی و اولیه و در ادامه نیازهایی مانند آموزش آنها تامین شود. این موضوع البته مبتلا به  همه همسایگان افغانستان هست و هرکدام به نحوی درگیر این مسئله هستند. موضوع دوم سرریز ناامنی و بی‌ثباتی به کشورهای همسایه است.

در سایه بی ثباتی‌های امروز افغانستان امروز خطر گسترش تروریسم و افراطی‌گری در قالب داعش بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته است. با عنایت به تجربه چند سال اخیر کشورهای عراق و سوریه  هرگونه اهمال و سستی از سوی کشورهای منطقه خسارت‌های جبران ناپذیری برای منطقه به همراه خواهد داشت.

 کما اینکه در همین ماه‌های اخیر شاهد انفجارهایی در افغانستان بوده ایم که نشان دهنده افزایش تحرکات  گروه تروریستی تکفری داعش در افغانستان است و این انفجارها زنگ خطر را برای منطقه به صدا درآورده است. طبیعی است که هر کدام از همسایگان دیدگاه‌های متنوع و بعضا متضادی درباره مسائل مختلف دارند در عین حال دستاوردهای صلح و ثبات درافغانستان هم برای مردم این کشور و هم همسایگان برکسی پوشیده نیست. از این جهت برگزاری چنین نشستی در این مقطع می تواند نقش غیرقابل انکاری در کاستن از اختلاف نظرها و دستیابی به توافق برای مسائل امروز افغانستان باشد. علاوه بر این هر کدام از کشورهای همسایه از ظرفیتهایی برخوردار هستند که در صورت استفاده درست و هم افزا می تواند در عبور از افغانستان از وضعیت کنونی موثر باشد.