توجه به مسئله صهیونیزم در فضای مسموم فرهنگی جای تقدیر دارد

به گزارش «حلقه وصل»، پانزدهمین گعده هفتگی فیلم‌سازان جوان سینمای انقلاب به همت دبیرخانه جشنواره مردمی فیلم عمار با نقد و بررسی مستند «دیوار گتو» به کارگردانی حجت الاسلام محسن نقی زاده، با حضور محمدحسین خوش بیان و علی عبدی، منتقد و کارشناسان عرصه سینما و محمدجواد طالبی، مجری- کارشناس در حسینیه هنر برگزار شد.

در ابتدای این مراسم، حجت الاسلام محسن نقی زاده، کارگردان مستند «دیوار گتو»، با بیان این‌که ایده ساخت این مستند از اختلافات و درگیری‌های هر روزه در فلسطین و ظلم‌های رژیم صهیونیستی به ذهنم رسید اظهار داشت: «دیوار گِتو» به بررسی جایگاه قوم یهود در تاریخ می‌پردازد و این که آیا این قوم در سالیان گذشته دارای سرزمینی بوده اند یا خیر؟

وی با بیان این که مخاطبان ایرانی، غالباً قصه تشکیل قوم یهود را نمی دانند اظهار داشت: رابطه ایرانیان با قوم یهود دیگر مسئله ای است که در این مستند با نگاهی به تاریخ جنگ جهانی دوم و تاریخ پادشاهی کوروش به آن اشاره شده است.

حجت الاسلام نقی زاده با اشاره به فعالیت 25 کنیسه یهودیان در تهران تصریح کرد: در این کنیسه ها در روز سه مرتبه نماز جماعت یهودیان برپا می شود؛ حال سؤال اینجاست اگر روزی یهودیان در فلسطین امروزی ساکن بوده‌اند، اجازه دارند با جنگ و خونریزی آن سرزمین را پس بگیرند یا باید آزادانه به عنوان پیروان یک دین الهی در کنار مسلمانان فلسطینی زندگی کنند؟

وی با اشاره به دلیل نامگذاری این مستند به نام «دیوار گِتو» و با بیان این که رفتاری که نازی ها در دوران جنگ جهانی دوم با یهودیان داشته‌اند را در این سال‌ها یهودیان بر فلسطینیان روا داشته‌اند، گفت: زمانی که در برخورد با قوم یهود از واژه دیوار استفاده می‌کنیم بسیاری به یاد دیوار ندبه و محل عبادت یهودیان می‌افتند، اما یهودیان به مناطق حاشیه‌ای شهر «گِتو» می‌گویند اما این لفظ به اصطلاحی برای منطقه‌ای حاشیه ای در لهستان تبدیل شد که نازی‌ها در آن یهودیان را بیش از عزیمت به محل کوره های آدم سوزی آن جا نگهداری می کردند.

کارگردان مستند «دیوار گِتو» در ادامه تصریح کرد: دیوار گِتو در لهستان را این روزها در فلسطین اشغالی و یا غزه و کرانه باختری می بینیم با این تفاوت که برای هولوکاستی که سال ها پیش رخ داده هر روز گریه می کنند اما برای فلسطینیان کسی دلش نمی سوزد.

حجت الاسلام نقی زاده در پاسخ به محمدجواد طالبی، مجری برنامه، مبنی بر این که شما در این مستند به نوعی واقعه هولوکاست را قبول کرده‌اید، اظهار داشت: من در رابطه با این اتفاق جَدَل کرده‌ام و قصه را به گونه‌ای تصویر کرده‌ام که بر فرض این که هولوکاست اتفاق افتاده است این مسئله چه ارتباطی با فلسطینیان دارد و شما نیز در این سال‌ها برخوردی نظیر نازی‌ها را با فلسطینیان انجام می‌دهید.

طالبی، مجری برنامه در بخش دیگری از سؤال خود خطاب به محمد جواد خوش بیان، منتقد و کارشناس برنامه گفت: ما در رابطه با غصب سرزمین فلسطین و ماجرای های پیرامونی‌اش مستندات بسیاری را تولید کرده‌ایم و به نظر شما نقطه قوت و تمایز این مستند نسبت به کارهای قبلی چه بوده است؟

اهمیت در نظرگرفتن پیش زمینه های ذهنی مردم جهان در ساخت مستند

خوش بیان در پاسخ به این سؤال مجری برنامه اظهار داشت: مستندسازان در ساخت آثاری با موضوعاتی نظیر رژیم صهیونیستی باید پیش زمینه ذهنی جهانی را هم در نظر بگیرند؛ چرا که نگاه ایران با جهان نسبت به مسئله رژیم صهیونیستی کاملاً متقاوت است.

وی با بیان این که در مستند «دیوار گِتو» اگر بیست دقیقه‌ای پایانی کار حذف شود کار به شدت طرفدار یهودیان است، خاطرنشان کرد: مسئله‌ای نظیر هولوکاست و باور آن در پیش زمینه اروپائیان به سبب وجود پروپاگاندا در غرب وجود دارد و  هیتلر برای غرب یک شیطان مجسم است و اگر به تاریخ مراجعه کنید هیتلر هم برای کارهایش استدلال می آورد.

خوش بیان در ادامه بیان داشت: یهودیان پیش از سال 1890 تصمیم می‌گیرند که به سمت ارض الموعود حرکت کنند و عده ای تصمیم می‌گیرند به آمریکا بروند و عده ای نیز تصمیم می گیرند به اورشلیم رفته و آن جا را بازسازی کنند و اکثر جنگ های اروپای شرقی و غربی با سرمایه یهودیان صورت می‌گرفته است.

وی در ادامه تصریح کرد: در بخش عمده ای از مستند مخاطب به یهودیان حق می دهد که به فلسطین به عنوان ارض الموعود بروند و اگر قرار بود مستند بی طرف باشد باید وجهه شیطانی هیتلر کاسته و استدلال های هیتلر در قبال یهودیان و حتی تاریخچه جنگ های صلیبی و نقش یهود در این آتش افروزی ها بررسی می شد.

این منتقد سینما با توجه به آرشیوی بودن کار نیز تصریح کرد: کارهای آرشیوی در ظاهر کاری سهل الوصول به نظر می رسند اما بازبینی یک کار آرشیوی دو برابر از یک کار معمولی است و این مسئله به نسبت میزان موجود بودن تصاویر مرتبط سخت و سخت تر می شود.

خوش بیان در بخش دیگری از سخنان خود گفت: استفاده از انیمیشن در میانه کار اثر را از توازن و آن وجاهت فرمیک خارج می کند و به نوعی به کار لطمه می‌زند.

در بخش دیگری از نشست نقد و بررسی مستند «دیوار گِتو» علی عبدی، منتقد و کارشناس سینما، با بیان این‌که صهیونیزم ستیزی تا حد زیادی در حوزه مستند مغفول مانده و رفتن سراغ چنین سوژه هایی در چنین فضای مسموم فرهنگی جای تقدیر دارد، اظهار داشت: مشکل اصلی فیلم در روایت آن است؛ چرا که به نظرم نقطه آغاز روایت از جای بدی است و همین مسئله روایت اثر را دچار گسست می کند.

باید از کلیشه های پیرامون مسئله صهیونیزم رها شویم

این منتقد و کارشناس سینما بیان داشت: متأسفانه در کشور دچار کلیشه هایی در رابطه با صهیونیزم هستیم که اگر از این‌ها رهایی نیابیم نمی‌توانیم به درستی مسئله را برای مخاطب تعریف و راه حل ارائه دهیم.

وی با بیان این که در تعریف روایت جدیدی از صهیونیزم ابتدا نیاز به یک آشنایی زدایی داریم، اظهار داشت: داستان صهیونیزم عقبه ای قدیمی‌تر از هولوکاست دارد و تمرکز بر هولوکاست سبب می شود توازن اثرمان به هم بخورد و در زمینی بازی کرده ایم که خواه یا ناخواه بخش هایی از ادعاهای طرف مقابل را ثابت یا کفه آن ها را سنگین‌تر می کند.

عبدی آغاز شکل‌گیری قصه صهیونیزم را از نیمه دوم قرن 19 دانست و افزود: در انتهای مستند کارگردان قصه هرتسل را مطرح می کند، در حالی که داستان باید از حول و حوش دوران هرتسل شروع می شد چرا که او ایده مرکزی تشکیل دولت توسط یهودیان را مطرح می‌کند.

این منتقد و کارشناس سینما در ادامه تصریح کرد: هرتسل این ایده را مطرح می‌کند که زمانی که همه ملت ها و اقوام دولت دارند چرا یهودیان نداشته باشند و با این تئوری بنیاد صهیونیزم پایه‌گذاری می‌شود.

وی با اشاره به آغاز شکل گیری دولت یهود توسط هرتسل تصریح کرد: این مسئله که به سمت الارض موعود که همان فلسطین است حرکت کنیم در تاریخ یهود همواره بوده و آن چیزی که با هرتسل آغاز می شود تشکیل دولت در ارض موعود است و سازمان جهانی صهیونیزم برای همین مسئله شکل می‌گیرد.

عبدی خاطرنشان کرد: اشتباهی که درباره بحث درباره گتو در لهستان صورت می گیرد، این است که فکر می شود گتو به یهودی ها تحمیل می شده است در حالی که یهودیان خودشان اختیاری و با اراده خودشان در گتو زندگی می کردند چون از نظر شرعی در یهودیت اختلاط و آمیزش با دیگران حرام است، خودشان را در مناطقی ایزوله می کردند که به آنها گتو گفته می شد. الان در روایات صهیونیستی این بحث را به عنوان مظلوم نمایی خودشان چنین بیان می کنند که مجبور بودند که در گتو زندگی کنند در حالی که در کشورهای اسلامی، یهودی ها خودشان محلاتی برای خودشان تشکیل می دادند و ایزوله زندگی می کنند.

وی تصریح کرد: در بحث هستی شناسی صهیونیستی، مسئله، امنیت گتویی است یعنی گتوهای اروپایی را جمع کردند و فلسطین حالت یک گتوی بزرگی شده است و صهیونیستها بین خودشان و فلسطینی ها دیوارهای 9 متری کشیده اند که عملا همان گتوهای قبلی است.