تهران: شهرتم بیشتر در زمینه دعا و مناجات است/ باید مداحی را آکادمیک و دانشگاهی کنیم

به گزارش حلقه وصل، مدرک دیپلم‌اش را از مدرسه‌ای در شهرری دریافت کرد و بعد از آن وارد حوزه آیت‌الله مجتهدی(ره) شد و چند سالی در محضر این استاد تلمذ کرد. سپس در دانشگاه در رشته ادبیات تا مقطع کارشناسی تحصیل کرد و الان هم به قول خودش در کسوت معلمی خدمتگزار جوانان این مرز و بوم است. محمدرضا غلامرضازاده را با دعای کمیل مدینه و دعای عرفه حج می‌شناسیم. اما او سال‌هاست که در زمینه دعا و مناجات‌خوانی و مداحی فعال است، آنچه در ادامه می‌آید گفت‌وگوی دعبل با این مداح اهل بیت (ع) است.

*شهرتم بیشتر در زمینه دعا و مناجات است

وی با اشاره به اینکه شهرتش بیشتر در زمینه دعا و مناجات است، درباره اینکه چرا ادعیه‌خوانی را انتخاب کرده است، می‌افزاید: احساس کردم که دعا به نگاهی تازه و ویژه نیاز دارد، از طرفی متوجه شدم بسیاری از عزیزان دعاها را غلط می‌خوانند یا برداشت‌شان برداشت درستی نیست. بسیاری از معارف‌مان در دعاها گنجانده شده است؛ اگر کسی بخواهد خدا و توحید را بشناسد و اعتقاداتش درست شود باید دعا بخواند؛ چون بخشی از آن‌ها در ادعیه‌ها منعکس شده‌اند.

غلامرضازاده با تأکید بر اینکه ادعیه باید خوب فهمیده و خوب خوانده و خوب ترجمه و تبلیغ شود، با اشاره به اینکه مناجات‌خوانی‌ها شخصیت‌محور شده‌اند، می‌گوید: دعاخوان باید معنی دعاها را بفهمد، علاوه بر آن به ترجمه قابل فهم برای مردم تبدیل کند. به همین دلیل بسیاری از ذاکران و مداحان سراغ آن نمی‌آیند؛ چون فهم عربی زحمت بسیاری می‌خواهد، اگر من وارد این حوزه شدم به این دلیل بود که دروس حوزوی را گذرانده‌ام.

*کار آموزش مداحی کلاسیک نیست

وی ادامه می‌دهد: در جامعه بیشتر، مداحی، ذکر، ذاکری، شور و ... رواج دارد. دعاخوانی آموزش داده نمی‌شود و اگر هم آموزش داده شود خیلی کم و محدود به آن پرداخته می‌شود در حالی که به وقت مبسوط‌تری نیاز دارد و باید در آیتم‌های آموزش مداحی، بخشی به عنوان دعاخوانی قرار دهیم؛ یعنی یک مداح در کنار نوحه‌خوانی، شورخوانی، زمزمه‌خوانی، واعظ‌خوانی و روضه‌خوانی باید دعاخوانی هم بداند.

این مداح اهل بیت (ع) با بیان اینکه کار آموزش مداحی کلاسیک نیست، ابراز می‌دارد: هر کس به فراخور انگیزه، حال، علاقه و دلسوزی خود جمعی را تشکیل داده است. معتقدم اگر بخواهیم در عرصه ذکر، ذاکری، ستایشگری و مداحی که یک مورد آن دعاخوانی است، موفق باشیم باید آکادمیک و دانشگاهی پیش برویم، عکاسی در دانشگاه رشته دارد؛ اما مداحی رشته ندارد. باید از یک سری نگاه‌های سنتی پرهیز کنیم و به سمت نگاه‌های مدرن برویم.

*باید مداحی را آکادمیک و دانشگاهی کنیم

وی خاطرنشان می‌کند: کشور ما یک کشور مذهبی است و گرایش جوانان و مردم به قرآن و اهل بیت (ع) زیاد است؛ اما متأسفانه آموزشگاه‌ها جزیره‌ای عمل می‌کنند ما باید مداحی را آکادمیک و دانشگاهی کنیم و به ثبت برسانیم و از آموزش عالی بخواهیم تا رشته‌ای به عنوان مداحی ایجاد کند که حتماً چند واحد از آن به دعا اختصاص خواهد یافت و فارغ‌التحصیلانی را از این رشته به جامعه تحویل خواهیم داد؛ اگر این سیستم اصلاح شود می‌توان در بخش دعا هم نظر داد و استعدادها را بارور کرد.

غلامرضازاده تصریح می‌کند: قبل از انقلاب تعداد دعاخوان‌ها اندک بود و الان هم اندک است، البته این تعداد مناسب جامعه شیعی که اهل بیت (ع) برایشان باقیات و صالحاتی باقی گذاشته‌اند، نیست. با وجود صحیفه سجادیه، مفاتیح‌الجنان و کامل‌الزیارات دست ما پر است؛ اما تعداد کسانی که به این سمت آمده‌اند و مسلط هستند کم است. این نشان می‌دهد که همکاری شده اما آموزش داده نشده است.

*بحران مخاطب فقط به دعا اختصاص ندارد

وی می‌افزاید: بعضی از دوستان معتقدند که مناجات‌خوانی فصلی است یا پاکتش فراهم نیست؟ اما من چنین اعتقادی ندارم، چون زمینه مناجات‌خوانی بیشتر از مداحی و پاکتش نیز فراهم است. اتفاقاً باید مداحی را فصلی بدانیم؛ چون فقط در ایام محرم و فاطمیه وجود دارد؛ ولی دعا هر هفته و هر روز و هر ساعت وجود دارد. عزیزان اگر نگاه مادی به مناجات‌خوانی نداشته باشند، می‌توانند با آموزش دعاخوانی از نظر مسائل مادی هم تأمین شوند.

این ذاکر اهل بیت (ع) با بیان اینکه بحران مخاطب فقط به دعا اختصاص ندارد، بلکه در نماز جماعت نیز همین اتفاق افتاده است، اظهار می‌دارد: مساجد در اوایل انقلاب مملو از جمعیت بود؛ اما امروز چنین نیست. کاهش مستمعان دلایل مختلفی دارد؛ معتقدم باید به این موضوع ریشه‌ای‌تر پرداخته شود و از فعالیت پراکنده هیئت‌ها جلوگیری کرد و مانع از این شد که هیئت‌های متعدد در کنار مساجد شکل گیرند. حضور هیئت‌ها در کنار مساجد از جهتی خوب است؛ ولی از جهت دیگر بد است و به آن مسجد ضربه می‌زند. آیا سازمان تبلیغات می‌تواند به این قضیه ورود کند؟ حضرت امام (ره) فرمودند؛ «مساجد سنگر هستند، سنگرها را حفظ کنید». چه اشکالی دارد هیئت‌ها در مساجد شکل بگیرند.