به گزارش حلقه وصل، اگر به طور مداوم به تقویم رسمی سال ۱۴۰۰ نگاه نکنیم، شاید فراموش نماییم که تنها ۶ روز از فصل تابستان گذشته است، زیرا دمای هوا از نیمه خرداد ماه سال جاری به طور غیر قابل تصوری گرم و تابستانی بوده است.
گرمای زیاد هوا تنها دستاورد ۶ روزه فصل تابستان نبوده و در طی روزهای اخیر به طور مکرر شاهد یک پدیده دیگر در کشور هستیم. در حقیقت در تابستان ۱۴۰۰ علاوه بر گرمای هوا، مصرف برق به صورت روزانه رکورد می‌شکند و در طی روزهای اخیر بدون هیچ ترمزی، به صورت تخت گاز افزایش پیدا می‌کند.
*اوج مصرف برق باز هم رکورد زد
به استناد اطلاعات تارنمای شرکت مدیریت شبکه برق ایران، میزان اوج بار مصرف برق به عنوان شاخصی برای پایش میزان مصرف در تیرماه سال جاری از ۶۰ هزار مگاوات فراتر رفته و در آخرین رکورد خود، ساعت ۱۲:۵۲ روز ۵ تیر به بیشترین میزان خود یعنی عدد ۶۲ هزار ۸۱ مگاوات رسیده است.
برای فهم بیشتر نسبت به افزایش نجومی مصرف برق در سال جاری باید به این نکته اشاره کرد که میزان افزایش اوج بار در ۲ سال گذشته در حد ۱ درصد به ثبت رسیده است، این در حالی است که این شاخص در سال جاری نسبت به سال گذشته تاکنون شاهد رشد ۶.۵ درصدی بوده است. به عبارت دیگر میزان افزایش اوج بار سال جاری نسبت به سال ۹۹، نزدیک به ۷ برابر رشد اوج بار سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸ بوده است.
همچنین میانگین رشد اوج بار از سال ۱۳۸۶ تا سال ۱۳۹۶ برابر ۵.۲ درصد به ثبت رسیده است و میزان رشد اوج بار در سال جاری از نرخ میانگین ۱۰ سال گذشته نیز فراتر رفته است.
*دستاورد ۳ سال گذشته وزارت نیرو نقش بر باد رفت
میزان افزایش اوج بار در حالی از ۶.۵ درصد عبور کرد که حفظ و کنترل افزایش این شاخص در بازه یک درصد یکی از اهداف کلان وزارت نیرو در ۴ سال اخیر بوده و در سال‌های گذشته همواره به عنوان یکی از نقاط قوت برنامه‌های صنعت برق این وزارت‌خانه معرفی می‌شد.
برای درک اهمیت کنترل رشد اوج بار در بازه زمانی ۴ ساله گذشته می‌توان به اظهارات مکرر رضا اردکانیان، در این حوزه اشاره کرد.
در همین راستا، وزیر نیرو ۲۹ مرداد سال گذشته با اشاره به این مسئله که کنترل شاخص اوج بار در سال ۱۴۰۰، میخ‌کوبی یک سیاست صحیح در صنعت برق است، گفته بود: «برنامه آتی ما تثبیت نرخ رشد اوج بار برای سومین سال متوالی در یک درصد، مدیریت دانش و نهادینه‌کردن دانش و رویه‌های مسبب این موفقیت در صنعت برق و گفت‌وگوی اجتماعی فراگیر با مشترکان برای کسب اعتماد ایشان به رویه‌های مدیریت مصرف در صنعت برق و ساختن سرمایه اجتماعی برای برداشتن گام‌های بزرگ‌تر به سوی موفقیت و توسعه پایدار صنعت برق و ممانعت از سرمایه‌گذاری‌های غیرضروری است.»
در شرایطی که رویای کنترل میزان اوج بار در سال جاری با رشد ۶.۵ برابر بیشتر از میزان برنامه‌ریزی شده وزارت نیرو مواجه شده می‌توان گفت، برنامه کنترل اوج بار برای سومین سال پیاپی با شکست سنگینی مواجه شده و در سال جاری خبری از جسن عبور موفق از پیک مصرف نیست.
با این وجود واکاوی دلایل شکست وزارت نیرو در تثبیت کنترل رشد اوج بار می‌تواند زمینه اصلاح سیاست‌های مدیریت مصرف در سال‌های آینده و به خصوص برای دولت جدید را فراهم کند.
*غفلت وزارت نیرو از اجرای کامل سیاست مدیریت مصرف
به طور کلی در همه‌جای دنیا سیاست‌های مدیریت مصرف در قالب ۲ بخش سیاست‌های تعرفه‌ای و سیاست‌های سازوکاری پیگیری می‌شود. این در حالی است که وزارت نیرو بدون توجه به سیاست‌های تعرفه‌گذاری تنها با ابزار سیاست‌های سازوکاری دست به اجرای سیاست‌های مدیریت مصرف زد.
فارغ از نادیده گرفتن سیاست‌های تعرفه گذاری مدیریت مصرف، بررسی روند سیاست‌های سازوکاری نیز از شیوه اجرای یک طرفه این سیاستها در اجرا خبر می‌دهد.
در شرایطی که سیاست‌های سازوکاری وزارت نیرو برای مدیریت مصرف، در قالب ۲۹۵ هزار تفاهمنامه با مشترکان پرمصرف منعقد شده و به ازای اجرای این تفاهمنامهها برای انتقال مصرف به ساعات غیراوج، ۴۶۸۰ مگاوات کاهش اوج بار در شبکه برق ایجاد شده است، اما پایش عملیاتی این تفاهم نامه‌های خبر از یک طرفه بودن آن می‌دهد.
به عبارت دیگر بسیاری از مشترکان بخش صنعتی و کشاورزی بر خلاف میل خود مجبور به قبول تفاهم‌نامه‌های یاد شده می‌شدند، زیرا به سبب این تفاهمنامهها بخش عمده ای از ساعت کاری مفید روزانه خود را از دست می‌دادند.
*تفاهم نامه‌های مدیریت مصرف برق وزارت نیرو یک طرفه است
در همین راستا، یکی از فعالان صنعتی در بخش شهرک صنعتی سلفچگان، با اشاره به اینکه در جریان هیچ تفاهم‌نامه‌ای با صنعت برق برای مدیریت مصرف نبوده و این قراردادها به صورت یک طرفه اجرا می‌شود، گفت:« زمانی که بازه مدیریت مصرف محدود باشد، من می‌توانم این تفاهم نامه را بپذیرم، اما وقتی در فصل تابستان و فصل زمستان و عملا نیمی از سال بخواهیم مدیریت مصرف اعمال کنیم، واحدهای صنعتی خسارت زیادی می‌بینند.»
به طور کلی واکاوی سیاست‌های مدیریت مصرف اعمال شده توسط وزارت نیرو مشخص می‌کند، ۲ عامل بی توجهی نسبت به سیاست‌های تعرفه‌گذرای به ویژه برای مدیریت مصرف پرمصرف‌ها و همچنین طولانی شدن بازه زمانی به اصطلاح تفاهم‌نامه‌های با مشترکان از عوامل اصلی جلوگیری از تکرار کنترل اوج بار در سال ۱۴۰۰ است.