به گزارش حلقه وصل، دکتر سیامک سمیعی در نشستی خبری ضمن قدردانی از رسانه‌ها در راستای آگاهی‌رسانی به جامعه گفت: موج چهارم کرونا از نظر ارتفاع و زمان و تغییرات ژنتیکی با سایر موج ها تفاوت داشت و با دیدن چنین رخدادی، احتمال بروز موج‌های شدیدتر هم وجود دارد و باید خود را برای موج‌های شدیدتر هم آماده کنیم. عدم توفیق در قطع زنجیره ویروس باعث چنین پدیده‌ای می‌شود. برای ما آزمایشگاهی‌ها بسیار مهم بود که پاسخ متناسب به این موضوع بدهیم و این پاسخ بستگی داشت به اینکه ما چقدر ذخیره راهبردی و آمادگی داریم و درسی که از موج چهارم گرفتیم، چه بود و چطور می‌خواهد در فعالیت‌های نظام آزمایشگاهی کشور تاثیرگذار باشد.
وی افزود: فعالیت چند ماه وزارت بهداشت به ویژه حوزه هماهنگی‌های بین المللی و سازمان جهانی بهداشت، سبب شد ما بتوانیم در ماه‌های گذشته ظرفیت آزمایشگاهی کشور را از لحاظ کمی و کیفی افزایش دهیم و تعداد تست‌ها را از 25 هزار تست در روز به 58 هزار تست رساندیم بنابراین، ظرفیت اسمی فوق العاده خوبی است و در این برنامه وابسته به گنجینه نیروی انسانی وابسته هستیم. چیزی که در مواقع بحران ما را با سختی مواجه می‌کند، تامین زیرساخت است و تامین دستگاه‌ها در این میان با توجه به شرایط تحریم سخت است و در حال تجربه نبرد و جنگ هستیم. ما باید نیروی انسانی کافی داشته باشیم تا در موج‌ها فعال باشیم، همکاران آزمایشگاهی بار سنگینی در موج چهارم به دوش کشیدند و از آنها قدردانی می‌کنیم که در چنین شرایط سختی همچنان به استانداردها متعهد هستند و اجازه نمی‌دهند کیفیت خدمات کاهش یابد.
سمیعی بیان کرد: اتفاق خوبی که افتاد این است که ما در استفاده از آزمایش آنتی ژن ویروس عامل کرونا موفق‌تر از قبل بودیم و تولیدکنندگان کیفیت محصولاتشان را افزایش داده و تولیدات را افزایش دادند. هرچند در این موج در تامین مراکزی که از تست آنتی ژن استفاده می‌کردند، مشکل داشتیم، اما این مسئله حل شد. همکاران ما در قالب برنامه طرح شهید سلیمانی در 5 مرحله بر موضوعات خاصی تمرکز کردند و آزمایش هوشمند هدف اصلی آنان بود؛ همکاران ما در حوزه توسعه مدیریت شبکه، تیم‌های متعدد مراقبت در منزل و ردیابی تماس داشتند و ما در شرایطی قرار گرفتیم که در فاز آخر تعداد تست هایمان از 110 هزارتست در روز فراتر رفت و در برخی مراکز بیش از 60 درصد تست‌ها، تست سریع بود و این هم نقطه اوج خوبی بود و برنامه ریزی‌هایی شده تا از این تست در محل‌ها و نقاط متعددی استفاده شود، اما چون رفت و آمد و جابجایی مردم به دلیل مدیریت بیماری باید تحت ضوابط خاصی باشد، معذوراتی وجود دارد که تلاش می‌کنیم با کمترین جابجایی چنین خدمتی برای مردم انجام شود.
سمیعی گفت: در مورد آزمایش تشخیص مولکولی و آنتی ژن کووید19 و توسعه آن در آینده بسیار خوشبین هستم و می‌توانیم خود را برای فازهای بعدی اگر برنامه بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها وجود داشته باشد، آماده کنیم و مانند مراکز گسترده واکسیناسیون، مراکز آزمایش وسیع در کشور ایجاد کنیم و حتی کسانی که علائم بیماری ندارند و بیمار نیستند را تحت پوشش آزمایش‌هایی قرار دهیم که خیلی گران نیستند تا مردم با اطمینان به فعالیت روزمره بازگردند.
وی عنوان کرد: آزمایش دیگری که در این مدت به فهرست آزمایش‌های وزارت بهداشت اضافه شد، آزمایش تعیین تغییرات ژنتیکی ویروس است. ویروس‌های جهش یافته در کشور کاملا رصد می‌شوند؛ سه مرکز آزمایشگاه مرجع کشوری کووید 19 در انستیتو پاستور، آزمایشگاه ملی آنفلوآنزا در دانشگاه تهران و آزمایشگاه ژنتیک دانشگاه علوم توانبخشی در کشور داریم که مسئول اصلی شناسایی جهش‌ها هستند. فراخوانی در چند روز گذشته صادر شد و از دانشگاه‌ها خواسته شده تا اگر امکان همکاری با این پروژه را برای شناسایی تغییرات ژنتیکی ویروس دارند، اعلام کنند تا بتوانیم اطلاعات بیشتری از تغییرات ویروس داشته باشیم. آنچه که باعث تغییر در ژنوم ویروس می‌شود، زنجیره انتقال است. در حقیقت این بستری است که ویروس در آن تغییر می کند و این تغییرات می‌تواند باعث تغییر بالینی ویروس هم شود.
وی ادامه داد: اگر موجی از بیماری رخ دهد، این امکان وجود دارد که پس از آن با تغییر ژنتیکی ویروس روبرو شویم و تیم های فنی ما وظیفه دارند این تغییرات را رصد کنند تا اثر تهدیدات را کاهش دهند.
سمیعی در ادامه تصریح کرد: تغییرات ژنتیکی حتی می‌تواند در تشخیص ویروس هم تغییر ایجاد کند. خوشبختانه تمام کیت‌هایی که در ایران استفاده می شود برای بیش از یک ناحیه مشخص از ویروس ساخته شدند و امکان ارتقای کیت وجود دارد.
آنچه باعث ایجاد تغییر در ژنوم ویروس می شود، زنجیره انتقال است
وی با اشاره به همزمانی موج چهارم با آغاز واکسیناسیون کرونا، اظهار کرد: آنچه باعث ایجاد تغییر در ژنوم ویروس می‌شود، زنجیره انتقال است، در حقیقت بستری است که ویروس در آن تغییر می‌کند و این تغییرات باعث تغییر فنوتیپ یا تصویر اپیدمیولوژیک و یا تصویر بالینی ویروس می‌شود، اگر زنجیره انتقال قطع نشود، در حین انجام واکسیناسیون ممکن است شاهد شرایط خاصی باشیم که واکسن‌ها در مقابل موتاسیون‌ها پاسخگو نباشند و ایمنی با واکسن پاسخگو نباشد. کشوری مانند انگلستان که واکسیناسیون را زود آغاز کرد، همچنان با ورود تغییرات جدید نگران واکسیناسیون هستند. تا این لحظه واکسن‌های کرونا با توجه به جهش‌های جدید با شکست مواجه نشده است و این یک نقطه قوت است، بنابراین به همین علت است که توصیه می‌شود اولین واکسنی که در اختیارتان قرار گرفت را مصرف کنید، زیرا باعث کاهش مرگ و میر خواهد شد.
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت درخصوص انجام تست کرونا در مطب‌ها، گفت: ما در برنامه ریزی‌های این کار، مشارکت داشتیم و نقش ما در آموزش و اطمینان از عملکرد کیت‌ها و بررسی نقاط ضعف در اجرای چنین پروژه‌ای بود. در واقع در حال حاضر معاونت بهداشت و قرارگاه تصمیم گرفتند وقتی فردی به بخش خصوصی مراجعه می‌کند، مطب‌ها را تجهیز به تست‌های تشخیصی کنند. تجهیز مطب‌ها به تست کرونا کار سختی است، یعنی خود پزشک ممکن است وقت نکند تست را اخذ کند و شاید باید کسی این کار را برایش انجام دهد؛ هرچند که لازم است تا خود پزشک آموزش‌های لازم را ببیند. به کمک نظام پزشکی این برنامه نوشته شد و برای پزشکی که می خواهد این کار را در مطب انجام دهد، تعرفه تعیین کردند و تعرفه ای حدود 100 هزار تومان تعیین شد.
وی افزود: تمام برنامه ریزی ها برای آموزش افراد و سایر برنامه ها انجام شد، اما اکنون نمی‌دانم در چه مرحله‌ای است. اما شاید ماجرای موج چهارم و آغاز واکسیناسیون اندکی سبب شده باشد تا برنامه به کندی پیش رود.
سمیعی افزود: از زمان شروع اپیدمی کرونا در کشور نزدیک 400 آزمایشگاه تشخیص طبی کرونا در بخش دولتی و خصوصی داریم که کار بزرگی انجام دادند، تاکنون حدود 19 میلیون تست کرونا انجام داده‌اند و جای قدردانی دارد. بخش خصوصی از آذر ماه تاکنون در سامانه خود نزدیک به یک میلیون و 200 هزار تست وارد کرده است. پس بخش خصوصی به خوبی فعال است. انجام تست در مطب‌ها سبب می شود میزان تردد فرد مشکوک به بیماری کاهش یابد. البته کسانی که در مراجعه به مطب‌ها، کرونا مثبت شناسایی می‌شوند از طریق مراقبین سلامت ردیابی می‌شوند.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر برنامه وزارت بهداشت برای گسترش اخذ تست کووید19 در مراکز تجمعی مانند پارک‌ها، بیان کرد: برنامه ریزی ما اخد تست در ابعاد وسیع است اما اخذ تست در پارک و ورزشگاه هماهنگی سختی دارد، اما تلاش می کنیم تا به این هدف برسیم تا حتی واحدهای سیار هم داشته باشیم. ما در حال توسعه ظرفیت آزمایشگاهی هستیم تا به خوبی خوشه‌های بیماری را شناسایی کنیم. در حال حاضر هرکس به بخش خصوصی مراجعه کند، امکان اخذ تست مولکولی وجود دارد. اما چون مقداری گران است می‌خواهیم با ایجاد این مراکز هزینه را برای مردم کاهش دهیم.
وی درخصوص ارائه خدمات آزمایشی توسط شرکت‌هایی مثل تاکسی‌های اینترنتی نیز گفت: اگر استانداردهای وزارت بهداشت را رعایت کنند و قراردادهای آنها با آزمایشگاه‌ها در معاونت درمان وزارت بهداشت تایید شود، مشکلی نیست و حتی به عنوان تسهیل گر کمک کننده هم هستند. تنها مشکل این است که استفاده کنندگان از این خدمات حق انتخاب آزمایشگاه را ندارد واگر این مشکل بر طرف شود، امکان صدور مجوز برای این مراکز وجود دارد.
مدیر کل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت در پاسخ به سوالی درخصوص امکان توزیع و فروش تست های سریع در داروخانه ها، توضیح داد: در این مورد چند چالش وجود دارد. اول اینکه نمونه گرفتن برای افراد عادی کار سختی است، زیرا سواپ نمونه گیری باید به مدت 5 تا 10 ثانیه با قسمت انتهایی بینی نزدیک حلق تماس داشته باشد تا به ترشحات آغشته شود و البته در مورد تست سریع باید میزان درگیری ویروس بیشتر باشد تا نتیجه دقیق باشد.
وی گفت: اگر این مسائل رعایت شود بعد از 20 دقیقه با روشن شدن قسمت قرمز کیت نتیجه معلوم می شود، اما مساله دیگر این است که اگر فردی متوجه بیماری خود شد، با نتیجه تست چه کار می کند. بنابراین فعلا توزیع این کیت‌ها در داروخانه‌ها در دستور کار نیست. زیرا مطمئن نیستیم که هزینه آن بر دوش مردم به نفع آنها باشد. فعلا از کیت‌های تشخیص سریع در مراکز بهداشتی درمانی استفاده می شود و ورود این تست ها باعث شد میزان تست های روزانه کرونا در کشور حدود 60 درصد بیشتر شود که کمک بزرگی برای گسترش آزمایش کرونا در کشور بود.