به گزارش حلقه وصل، ترکیه اعلام آمادگی کرده که اگر از سوی کشورهای اسلامی برای برخورد با جنایات رژیم صهیونیستی، تصمیم مشترکی اتخاذ شود، حاضر به همکاری و نقش آفرینی فعال است.
جنایات رژیم صهیونیستی در قدس و غزه، توجه همه رسانه های جهان را به سوی خود جلب کرده است. در این میان در رسانه های ترکیه، اخبار و گزارش های فراوانی در مورد فلسطین، منتشر شده است.
شاید به این دلیل که از مدت ها قبل، چند تن از خبرنگاران مجموعه دولتی رادیو تلویزیونی تی.آر.تی و خبرگزاری رسمی آناتولی، در غزه، دفتر و امکان فعالیت داشته اند. صد البته، دلیل دیگر نیز این است که در چند دهه گذشته، ابتدا جریان سیاسی موسوم به «دیدگاه ملی» و مکتب فکری مرحوم نجم الدین اربکان و بعدها حزب عدالت و توسعه، همواره روابط نزدیکی با حماس و جریانات سیاسی اخوان المسلمین در خاورمیانه، روابط نزدیکی داشته اند.
حالا هم مقامات سیاسی و دولتی ترکیه و هم کارشناسان نظامی و رسانه ای، پیشنهادهایی برای حمایت از فلسطین و به چالش کشیدن رژیم صهیونیستی دارند.
برخی از راهکارها و پیشنهادهای ارائه شده در ترکیه برای مقابله با جنایات اسراییل، مبتنی بر اراده و همراهی جهان اسلام و راهکارهای دیگر نیز بر اساس اقدام خود ترکیه است.
همه این ها در حالی است که دستگاه دیپلماسی ترکیه سال گذشته، از افق اولوتاش خواسته بود تا رفته رفته چمدان خود را جمع کند و به عنوان سفیر جدید، به اسراییل برود. اما حالا، بی.بی.سی ترکی و روزنامه جمهوریت، به نقل از یک دیپلمات رژیم صهیونیستی اعلام کرده اند که کلیه گفتگوهای بین ترکیه و اسراییل، از همان آغاز دور جدید حملات، متوقف شده است.
دیپلماسی تلفنی اردوغان
در روزهای گذشته، رسانه های وابسته به اتاق فکر حزب عدالت و توسعه، مطالب و گزارش های فراوانی در مورد دیپلماسی تلفنی رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه منتشر کردند.
رکن اصلی این مطالب، برجسته ساختن این موضوع بود که اردوغان، رهبران کشورهای اسلامی را بر سر خط می آورد تا از ملت فلسطین دفاع کنند. در این میان، برخی از رسانه ها، عبارات اغراق آمیزی به کار بردند.
به عنوان مثال، روزنامه ینی آکیت مدعی شد که اردوغان تنها منجی ملت فلسطین است و فلسطینی ها فقط از او انتظار اقدام و نجات دارند. رسانه های دیگری نیز مدعی شدند که اقدام عربستان سعودی برای برگزاری نشست اضطراری وزرای امور خارجه عضو سازمان همکاری اسلامی، پیش از هر چیزی به خاطر پیگیری های مداوم آنکارا بوده است.
امروز بسیاری از روزنامه ها و پایگاه های خبری ترکیه، گفتگوی تلفنی رجب طیب اردوغان و حسن روحانی رئیس جمهور ایران را برجسته و به این اشاره کردند که اردوغان در این تماس تلفنی، به همتای ایرانی خود گفته «باید درس بازدارنده ای به اسراییل داده شود».
نیروی نظامی مشترک در راه است؟
سخنان وزیر امور خارجه ترکیه در برخی از رسانه های این کشور به گونه ای پوشش داده شد که گویی، او تاسیس یک نیروی نظامی مشترک از سوی کشورهای اسلامی و مقابله نظامی با اسراییل را به عنوان راهکار پیشنهادی ترکیه در نشست سازمان همکاری اسلامی، مطرح کرده است.
مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در نشست اضطراری وزرای امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی گفته است:«زمان نشان دادن یکپارچگی و عزممان درباره فلسطین است. امت اسلام، از ما کشورهای عضو، انتظار ایفای وظیفه رهبری از سوی ما را دارند. ترکیه آماده هرگونه اقدام لازم است. ما شاهد این هستیم که شهرک سازی اسرائیل در کرانه باختری و غصب اراضی فلسطینی ها ابعاد گسترده تری یافته است و در صورت ادامه وضعیت فعلی راه حل دو دولت به شکل عملی از بین خواهد رفت».
در ادامه، چاووش اوغلو با بیان اینکه به دلیل مخالفت آمریکا نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد یک بار دیگر درباره بررسی وضعیت فلسطین با شکست مواجه شده، یک راهکار پیشنهاد شده است: «صدور بیانیه و اطلاعیه کافی نیست. باید اقدامات بیشتری انجام دهیم. جامعه جهانی و سازمان همکاری اسلامی، در حفظ جان غیرنظامیان فلسطینی، مسئولیت سنگینی دارند. بر اساس تصمیمات مجمع عمومی سازمان ملل متحد که در سال ۲۰۱۸ بر آن توافق شده، می توانیم با استفاده از مکانیسم های بین المللی، از کشورهای داوطلب بخواهیم که هزینه های این نیروی نظامی محافظ جان غیرنظامیان را تامین کنند».
در واقع آن چه چاووش اوغلو پیشنهاد داده، نه تشکیل یک نیروی نظامی برای مقابله با ارتش رژیم صهیونیستی، بلکه تلاش برای استفاده ازمکانیسم حقوقی و بین المللی نیروی محافظ صلح سازمان ملل است و اگر این تلاش به نتیجه نرسید، گام هایی برای تشکیل یک نیروی حافظ صلح، برداشته شود. اما برخی از رسانه های ترکیه، ترجیح دادند پیشنهاد چاووش اوغلو را در چنین حال و هوایی ترجمه و خلاصه کنند: «به جای صدور بیانیه، نیروی مشترک جمع کنیم.»
برخی از تحلیل گران و روزنامه نگاران و فعالان سیاسی نیز پیشنهاد داده اند که ترکیه، به جای تلاش برای دیپلماسی، با موشک به مصاف اسراییل برود.
ناگفته پیداست که تشکیل یک نیروی نظامی مشترک صلح بان با محوریت کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی، حتی اگر ممکن و میسر باشد، بسیار زمان بر خواهد بود. اما آن چه اهمیت دارد، این است که ترکیه با این اقدام، یعنی با اعلام آمادگی، می خواهد نشان دهد: اولاً برای مقابله با اسراییل، آماده است. ثانیاً، نمی خواهد در این مسیر تنها باشد و تنها به شرطی به میدان خواهد رفت که همه کشورهای اسلامی دیگر، او را همراهی کنند.
راهکار پیشنهادی از سوی تئوریسین «وطن آبی»
دریاسالار جاهد یایجی، از نظامیان برجسته و شناخته شده نیروی دریایی ترکیه و از افرادی است که بر دانش حقوق بین الملل دریاها و اصول پیچیده تعیین خطوط مرزی ساحلی و دریایی و قلمرو قاره ای واقف است.
او مبدع نظریه «وطن آبی» (MAVI VATAN) است و گفته می شود که این دریاسالار یایجی بود که با ارائه تز و پیشنهاد وطن آبی، دولت اردوغان را به این جمع بندی رساند که در شرق مدیترانه و به منظور قدرتمند شدن در این جغرافیای دریایی، با دولت وفاق ملی لیبی، توافق نامه امنیتی دریایی امضا کند.
اگر چه یایجی بعدها با دولت دچار اختلاف شد و از نظامی گری استعفا داد، اما هنوز هم در اغلب رسانه های ترکیه به عنوان صاحب نظر حقوق دریایی شناخته می شود و نظرات او مورد توجه قرار می گیرد.
دریاسالار یایجی، دیروز در مصاحبه با روزنامه ینی شفق ترکیه، خواستار آن شده که تجربه و الگوی توافق با لیبی، در مورد فلسطین نیز تکرار شود.
یایجی معتقد است که بر اساس اصول بین المللی ترسیم مرزهای ساحلی، بخشی از سواحل طولانی ترکیه با فلسطین، مرز روبروی دریایی دارد و اگر دولت اردوغان، با تشکیلات خودگردان فلسطین، یک توافق نامه امضا کند، می تواند اسراییل را در شرایط سختی قرار دهد.
مبدع نظریه وطن آبی گفته است: «می دانید که جمهوری ترک قبرس شمالی، عضو سازمان ملل نیست و دفاکتو شمرده می شود. با این حال، متن توافق دریایی ما و قبرس ترک، یک متن معتبر، حقوقی و الزام آور است و در صورتیکه با فلسطین نیز چنین توافقی انجام دهیم، اسراییل مهار خواهد شد».
ابعاد مردمی حمایت از فلسطین در ترکیه
یکی از موضوعات مهم در مورد رویکرد دولت و مردم ترکیه نسبت به مساله فلسطین، این است که برای طیف محافظه کار مردم ترکیه، حمایت از ملت مظلوم فلسطین، همواره یک اولویت دینی، اخلاقی و انسانی بوده و فارغ از تمایل یا عدم تمایل دولت، با عواطف ضدصهیونیستی خود، در حمایت از فلسطینیان به میدان آمده اند.
در روزهای اخیر نیز علاوه بر به راه افتادن ترندها و پویش های مردمی بسیار در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، در سطح چند استان ترکیه نیز شاهد فعالیت انجمن ها، گروه های مردمی و ان.جی.او ها برای به راه انداختن تجمع و اعتراض به جنایات اسرائیل بودیم.
در همین حال، احزاب، جریانات و نهادهای اجتماعی و مردمی چپ، کمالیست و سوسیال دموکرات نیز، به جای آن که مساله حمایت از فلسطین را صرفاً در چارچوب یک موضوع مرتبط با اسلامگرایان قلمداد کنند، ابعاد حقوق بشری آن را مورد توجه قرار داده و از فلسطینیان، حمایت کرده اند.