به گزارش حلقه وصل، «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) ۱۶ فروردین ماه در نخستین نشست هفتگی با خبرنگاران رسانه‌های داخلی و خارجی ضمن تشریح آخرین تحولات حوزه سیاست خارجی به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.
* رفع تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران و چگونگی اجرای تعهدات طرف‌های مقابل دستورکار نشست وین
سخنگوی وزارت خارجه در ادامه و در پاسخ به سؤالی درباره اینکه اقدامات ایران برای بازگشت به تعهدات برجامی در چه مرحله‌ای از روند لغو تحریم‌ها توسط آمریکا شروع می‌شود و راستی آزمایی چقدر طول می‌کشد و نقش مجلس در فرآیند راستی آزمایی تحریم‌ها نیز بیان کرد: آنچه فردا اتفاق می‌افتد، هیچ فرقی با همه کمیسیون‌های مشترکی که تا الان بوده، ندارد. آنچه فردا اتفاق می‌افتد کمیسیون ادواری فصلی کمیسیون مشترک بین ایران و ۱+۴ است. کما اینکه در ماه‌های قبل و فصول قبل نیز این نشست را داشتیم.
وی افزود: قرار بود این نشست در اسفند برگزار شود که تاریخ نهایی نشده بود و قرار شد در اوایل فروردین برگزار شود و همچنین قرار شد به صورت آنلاین برگزار شود که گفت‌وگوها ناقص بود و ادامه آن رفت برای کمیسیون حضوری.
خطیب‌زاده ادامه داد: دستورکار این جلسه، رفع تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران و چگونگی اجرای تعهدات طرف‌های مقابل است. این موضوع کمیسیون مشترک این دفعه بوده است. در نشست روز جمعه بحث جدی مطرح شد و فردا معلوم می‌شود آیا ۱+۴ می‌تواند موارد مورد نظر ایران را تامین کند یا خیر و آن وقت می‌توانیم مسیر روشن‌تری را داشته باشیم.
* سند برنامه همکاری جامع ایران و چین قرارداد نیست
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره سند برنامه همکاری جامع ایران و چین گفت: آنچه بین ایران و چین امضا شده گفت‌وگوهایی بوده که در پنج شش سال پیش ادامه داشته است و بعد از امضای برجام در سفر رئیس جمهور چین به ایران این موضوع مطرح و زمانی روابط به سطح مشارکت راهبردی ارتقا یافت، بحث امضای چنین سندی مطرح شد.
این دیپلمات ارشد ایرانی تصریح کرد: آنچه امضا شد یک نقشه راه بود و حاوی هیچ قراردادی نیست و حاوی اعطای هیچ حق انحصاری به طرفین نیست، حاوی هیچگونه تعهد مشخصی برای دو طرف نیست. از جمله برخی نگرانی‌ها و شایعاتی که در کف جامعه توسط برخی مراکزی که روشن است از کجا و از بیرون ایران تغذیه می‌شوند، مطرح شد.
خطیب‌زاده افزود: حضور نیروهای خارجی در ایران از اساس مردود است چون مخالف قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و تعهدات جمهوری اسلامی در قبال مردم است. این موضوع مطرح نیست و بیشتر نگرانی آفرینی است.
وی درباره اینکه آیا امکان امضای این سند و نقشه راه با کشورهای دیگر هست؟ هم گفت: هم هست و هم قبلا بوده است. با روسیه هم سندی بوده که فروردین امسال دهمین سالی است که باید موافقتنامه همکاری‌های جامع را داریم که انقضای پنج ساله دوم در فروردین فرار می‌رسد که باید آن را تجدید کنیم یا گسترش دهیم.
خطیب‌زاده اضافه کرد: با هندوستان نیز چنین چیزی را به نام بیانیه دهلی نو داشتیم که فکر می‌کنم برای ۲۰۰۳ است. اینها چیزهایی نیست که مربوط به یک کشور یا دو کشور باشد. متاسفانه برخی بزرگ نمایی‌ها درباره برخی امور صورت می‌گیرد. البته این سند مهمی است و چارچوب همکاری‌های ما را در ۲۵ سال آینده تعیین می‌کند ولی به این معنا نیست که قراردادی در آن است برای کار ۲۵ ساله.
وی تصریح کرد: هر قراردادی که از این نقشه راه بیرون بیاید، مدت زمان و شرایط و مشخصات آن در خود قرارداد قید می‌شود، می‌تواند ۱۰ ساله، ۵۰ ساله و یا ۶ ماهه باشد و اینها چیزهایی است که براساس این نقشه راه درمی‌آید.
* هیچ طرح گامی به گامی هیچ وقت از سوی ایران مطرح نبوده و ایران هم هیچ طرح گامی به گامی را نپذیرفته
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره این سؤال که پیشنهاد مشخص تهران درباره برجام چیست؟ اظهار داشت: هیچ طرح گامی به گامی هیچ وقت از سوی ایران مطرح نبوده و ایران هم هیچ طرح گامی به گامی را نپذیرفته است.
وی ادامه داد: آنچه ایران انجام خواهد داد در چارچوب اعلامیه قبلی است یعنی برداشتن همه تحریم‌های ایالات متحده و همه تحریم‌هایی که بعد از روی کار آمدن ترامپ بر ضد مردم ایران اعمال شده یا مجددا اعمال شده یا تیتر آنها عوض شده و زیر تیتر دیگری قرار گرفته‌اند و همه اینها باید برداشته شود و این منطق روشنی است و اینها هم باید راستی آزمایی شود. این طوری نیست که فقط اعلام برداشته شدن مطرح شود.
خطیب‌زاده خاطرنشان کرد: در کمیسیون مشترک روز جمعه موضع ایران کاملا تبیین شد. استقبال می‌کنیم از اینکه آمریکا مسیر غلط گذشته را اصلاح کند و به مسیر درست برگردد.
* گفت‌وگوی مستقیم یا غیرمستقیمی با هیچ طرفی از آمریکا در وین و در هیچ جای دیگری صورت نگرفته و نخواهد گرفت/ تحریم‌ها را استعلام کرده‌ایم
وی به گفت‌وگوهای هیأت ایرانی با گروه ۱+۴ در وین اشاره و بار دیگر تأکید کرد که گفت‌وگوی مستقیم یا غیرمستقیمی با هیچ طرفی از آمریکا در وین و در هیچ جای دیگری صورت نگرفته و نخواهد گرفت.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی یادآور شد: مسیری که آمریکا باید طی کند و تحریم‌های جامعی که باید بردارد در اختیار ۱+۴ قرار می‌دهیم.
خطیب‌زاده افزود: وزارت خارجه از تمامی ارگان‌ها و نهادها همه تحریم‌هایی که باید برداشته شود، استعلام کرده و مسائل فنی را دریافت کرده است. به همین خاطر گفت‌وگوهای فردا، گفت‌وگوهای فنی و حقوقی است. همه تحریم‌های آمریکا معرفی می‌شود و همه این تحریم‌ها باید برداشته شود و مسیر راستی آزمایی باید صورت بگیرد. جمهوری اسلامی ایران با ۱+۴ به صورت فنی درباره مسیر راستی آزمایی گفت‌وگو خواهد کرد.
* سند برنامه همکاری جامع ایران و چین پیمان و قرارداد نیست/ وزارت خارجه مسئول اجرای آن نیست
سخنگوی وزارت خارجه در خصوص تشکیل کارگروه نظارت بر نقشه راه ۲۵ ساله ایران و چین در مجلس بیان کرد: آنچه بین ایران و چین امضا شده، معاهده نیست، پیمان و قرارداد نیست. هیچ سند حقوقی تعهدآور الزام آور نیست. وزارت امور خارجه مسئول اجرای سند همکاری جامع ایران و چین نیست، هماهنگ کننده اجرای آن است.همه وزارتخانه‌ها در این سند دیده شده و همکاری‌های سه قوه در آن دیده شده است. چیزی نیست که به وزارت خارجه صرف مربوط شود. ما هماهنگ کننده هستیم و همه از جمله قوه مقننه باید به نقشه راهی که نظام به آن رسیده کمک کنند تا اجرایی شود.
* اینکه ۱+۴ در کجا و چگونه با آمریکا صحبت می‌کند به خود ۱+۴ مرتبط است/ ما فقط یک گام داریم
این دیپلمات ارشد ایرانی درباره ادعای روزنامه وال استریت ژورنال درباره احتمال حصول دو توافق در وین (یک توافق با ایران و یک توافق با آمریکا) گفت: اینکه ۱+۴ در کجا و چگونه با آمریکا صحبت می‌کند به خود ۱+۴ مرتبط است. می‌خواهد در واشنگتن یا وین یا هر پایتخت دیگری که مدنظرشان است، مذاکره کنند.
خطیب‌زاده افزود: آنچه فردا برگزار می‌شود کمیسیون مشترک برجام است که براساس دستورکار کمیسیون درباره مسیر رفع تحریم‌ها گفت‌وگو می‌کنیم. البته ۱+۴ از ما خواسته چگونگی توقف اقدامات جبرانی را اعلام کنیم که هیأت کارشناسی سازمان انرژی اتمی همراه آقای عراقچی هستند و ۱+۴ می‌توانند درباره مسائل فنی صحبت کنند.
وی تصریح کرد: مسیر روشن است، تحریم‌های آمریکا تماما باید برداشته و راستی آزمایی شود و بعد هم جمهوری اسلامی اقدام خود را انجام دهد. به تعبیر دیگر، ما فقط یک گام داریم. آن یک گام هم شامل برداشته شدن همه تحریم‌های آمریکاست و در مقابل آن ایران آمادگی دارد اقدامات جبرانی خودش را که به خاطر نقض پیمان طرف‌های دیگر بوده را متوقف کند و به عقب برگرداند.
* سفر نخست‌وزیر کره جنوبی به تهران
سخنگوی وزارت خارجه درباره سفر نخست وزیر کره جنوبی به تهران بیان کرد: درخواستی بوده و ما از این سفر استقبال کردیم. مسائل تعیین جزییات فنی سفر در حال اتمام است و به محض نهایی شدن آن را اعلام می‌کنیم.
این دیپلمات ارشد ایرانی خاطرنشان کرد: انتظار داریم نخست‌وزیر کره جنوبی که عازم ایران است با خودش راه حل‌هایی که برای آزادسازی منابع مسدود شده ایران در کره را با خود بیاورد. این موضوع روابط دوجانبه را در یکی دو سال اخیر شدیدا تحت تاثیر خود قرار داده است.
وی گفت: این سفر می‌تواند در ارتقای روابط و برخی سوء تفاهمات کمک کند و امیدواریم نخست‌وزیر کره با دست پر و با راه‌حل‌های اجرایی و عملیاتی وارد ایران شود.
* موضوع کشتی کره‌ای یک موضوع کاملا متفاوت از روابط دوجانبه است
خطیب‌زاده درباره اعلام رسانه‌های کره‌ای مبنی بر آزادی نفتکش کره بیان کرد: موضوع کشتی کره‌ای یک موضوع کاملا متفاوت از روابط دوجانبه است. دولت کره درخواست‌های جدی از ما داشته و کاپیتان هم سوء سابقه نداشته و ما پیشنهادهای خود را به مقام قضایی ارائه کردیم و مقام قضایی به محض اینکه به نتیجه برسد سخنگوی قوه اعلام خواهد کرد. وزارت خارجه توصیه‌های خود را به قوه قضاییه اعلام کرده است.
وی درباره اظهارات وزیر خارجه عربستان و اینکه عربستان باید در مذاکرات ایران و ۱+۴ حضور داشته باشد، نیز گفت: متاسف هستم که همچنان شجاعت گفت‌وگوهای خارج از قدرت‌های فرامنطقه‌ای در ریاض شکل نگرفته است. همچنان نگاه ریاض به پایتخت‌های دیگر خارج از منطقه است.
خطیب‌زاده ادامه داد: موضع عربستان در قبال برجام شناخته شده است و زمان مذاکرات اقدامات مخربی انجام داد. برجام گفت‌وگو و مهر و موم شد و بر روی طاقچه گذاشته شد. توصیه می‌کنیم عربستان به گفت‌وگوهای منطقه‌ای بازگردد و آغوش منطقه به سوی عربستان باز است.
وی در پاسخ به سؤالی درباره پایبندی چین به تعهداتش در سند همکاری جامع ایران و چین اظهار داشت: ما در این نقشه راه تعهد یا قراردادی را نگنجاندیم و اینها یک نقشه راه و اولویت‌های همکاری است.
سخنگوی وزارت خارجه درباره نشست فردا در وین هم گفت: دستورکار ما و مسیری که ما روشن کردیم، روشن است. آمریکا باید همه تحریم‌ها را بردارد.
این دیپلمات ارشد ایرانی درباره پخش سریال گاندو و اینکه آیا فشاری از سوی وزارت خارجه و ظریف برای جلوگیری از پخش آن صورت گرفته است؟ گفت: با نردبان دروغ نمی‌شود به بام حقیقت رسید. مادامی که این سریال پلیسی - تخیلی حساب می‌شد اصحاب هنر و رسانه باید اظهارنظر می‌کردند ولی از آن بابت که سازندگان این سریال اصرار زیادی دارند که اینها مبتنی بر سند است و آن را به عنوان مستند معرفی کنند. اگر این سند است و سندی دارند حتما به مراجع ارجاع می‌دهم که معرفی کنند وگرنه دون شأن نظام جمهوری اسلامی است که براساس سفارش پروژه‌ای ساخته شود برای تخریب یکی از ارکان حاکمیت جمهوری اسلامی ایران. پروژه‌های سفارشی و محفلی نمی‌تواند ارزش دیپلمات‌های ایرانی را کم کند. دوستان در صدا و سیما این سریال را دون شأن خود می‌دانستند و اینکه سریال متوقف شد جای سؤال دارد. آنهایی که پول ساخت آن را داشتند قطعا می‌توانند آن را ادامه دهند.
وی تصریح کرد: هیچ فشاری از دولت و وزارت خارجه نبوده است الا تک و توک اظهارنظراتی که مثل امروز بیان شد.
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی گفت: ایران در بسیاری از کشورها دارای ملک‌ها و زمین‌هایی است و طبق قانون وزارت خارجه مستقلا نه می‌تواند تصمیمی درباره این املاک بگیرد چون ملی هستند و هیأت دولت باید راسأ تصمیم بگیرد که کدام فروخته و کدام حفظ شود. اینها روال قانونی دارد.
وی در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات وزیر خارجه فرانسه مبنی بر اینکه ایران نباید مرتکب هرگونه نقض تعهدات شود خاطرنشان کرد: انتظار ما از فرانسه حرکت در مسیر سازنده و بازگشت به اجرای تعهداتشان است. اروپا در کنار آمریکا در اجرای تعهدات خود کوتاهی کرده است. توصیه ما به طرف‌های اروپایی این بوده که راه آسان‌تر را پیش بگیرند و پاسخ ایران به اقدامات آنها روشن خواهد بود.
سخنگوی وزارت خارجه درباره ارسال واکسن اسپوتنیک وی نیز گفت: بیش از یک سال و هفته پیش وزارت خارجه در بحبوحه فراگیری نامه‌ای به مقامات عالی نظام و وزارت بهداشت نوشت و موضوعات درباره واکسن را پیش بینی کرد و گفت و در طول این مدت همه اقدامات خود را برای رفع موانع در این خصوص انجام دادیم.
وی گفت: هرگاه چیزی را از ما خواستند به جدیت رفتیم از جمله در مورد اسپوتنیک وی که ظریف در سفر به مسکو مصوبه و درخواست را انجام داد. میزانی که با طرف روس صحبت کردیم وارد شده و توافق برای تولید مشترک را انجام دادیم و به این هم متوقف نبوده و ما با طرف‌های هندی و کوبایی توافقاتی داشتیم. ظریف در سفر به کوبا این مسیر را آغاز کرد و البته وزارت بهداشت مرجع صلاحیت دار بود که کدام جلو برود.
وی خاطرنشان کرد: کواکس در چند روز آینده تعدادی واکسن را ارسال می‌کند. فکر می‌کنم واردات واکسن تسریع هم خواهد یافت از طریق روسیه و کوبا. اگر هند واکسن خود را بفرست به چند میلیون دوز واردات خواهیم رسید و البته طبق گفته وزارت بهداشت مسیر تولید واکسن در مسیر خود دنبال می‌شود.
خطیب‌زاده درباره نشست فردا در وین نیز بیان کرد: نه به وعده‌ها نه به پالس و نه مثبت و منفی از روی کار آمدن بایدن اهمیت ندادیم. آنچه برای ما مهم است عمل و اقدام آمریکاست. اینکه دستورکار جلسه کمیسیون مشترک به نتیجه می‌رسد یا نه به این برمی‌گردد که اروپا و ۱+۴ بتوانند تعهدات آمریکا را به آن متذکر شوند.
وی گفت: برجام زنده است به خاطر اینکه ایران بسیار صبورانه و مسئولانه رفتار کرده و هزینه‌های حفظ برجام بر دوش ایران تا به امروز بوده است. این پنجره تا ابد باز نیست و فردا هم بسته نخواهد شد. آنچه در سفر گروسی به تهران توافق کردیم یک توافق سه ماهه بود و یک ماه گذشته و دو ماه مانده است.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤال دیگری گفت: اینکه دولت عربستان به این نتیجه برسد که آمادگی دارد برای گفت‌وگوهای درون منطقه‌ای، ما استقبال می‌کنیم ولی اینکه الان پیامی رد و بدل شده است، چنین نیست. از طریق کویت و بقیه پیام‌هایی داده شده و پیام‌هایی را دادیم.
وی درباره سفر منطقه‌ای ظریف به آسیای مرکزی اظهار داشت: هفته پیش ظریف به تاجیکستان رفت و چهار کشور دیگر که حوزه مشترکات فرهنگی و دینی و ...ما هستند در این هفته انجام می‌شود. با همه کشورها موضوعات جدی دوجانبه داریم. در چارچوب ۱+۵ یا ۲+۵ هم آمادگی همکاری داریم. اگر کرونا نبود شاید این سفر باید زودتر انجام شود.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی گفت: نفت یکی از مهمترین حوزه‌های راستی آزمایی ما در خصوص رفع تحریم‌هاست. برای بازپس گیری سهم خود از بازار نفت البته منتظر رفع تحریم‌ها نبودیم. آمارهای رسمی و غیررسمی حاکی از آن است تلاشگران صنعت نفت بتوانند صادرات را انجام دهند.
خطیب‌زاده خاطرنشان کرد: راستی آزمایی حوزه نفت یکی از ساده‌ترین حوزه‌هاست چون ما مشتری‌های دائمی در این حوزه داریم.
وی درباره تحولات موزامبیک ضمن ابراز نگرانی از این تحولات گفت: ریشه تروریسم و افراطی گری در همه جای دنیا مشترک است و پاسخ مشترک می‌طلبد. آمادگی داریم تجربیات خود را برای چگونگی مبارزه با این پدیده شوم در اختیار دولت موزامبیک قرار دهیم.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی بیان کرد: در دوران اوباما برخی تحریم‌ها برداشته نشده بود ولی بر روی کاغذ برخی تحریم‌ها را دولت اوباما اجرایی نمی‌کرد. امروز آنچه می‌گوییم این است که باید برگردیم به ژانویه ۲۰۱۵ و تحریم‌هایی که آمریکا اضافه کرده است و برچسب‌های آنها را عوض کرده و همه این تحریم‌ها باید برداشته شوند.
وی گفت: اینکه می‌گوییم گفت وگوها فنی است ما به ۱+۴ گفتیم باید همه تحریم‌ها برداشته شود و آنها جزییات خواستند و ما جزییات را در اختیار آنها قرار دادیم.
خطیب‌زاده در پاسخ به سوالی گفت: ما به سیاست داخلی آمریکا کاری نداریم و ما فقط یک ایالات متحده بیشتر نمی‌شناسیم.
* دستورکار مذاکرات فردا رفع جامع تحریم‌های آمریکاست
وی درباره اخبار منتشر شده مبنی بر آزادسازی برخی منابع مالی ایران در خارج در آستانه نشست وین گفت: این اخبار در راستای انحراف از دستورکار جلسه است. ما اقدامات جزیی را نمی‌پذیریم. دستورکار مذاکرات فردا رفع جامع تحریم‌های آمریکاست اگر بتوانیم با این توافق با ۱+۴ برسیم و آنها بتوانند تعهد آمریکا را تضمین کنند، مسیر باز می‌شود.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره نگاه به نقش مجلس در خصوص سند برنامه همکاری جامع ایران و چین نیز گفت: مجلس بر همه چیز می‌تواند نظارت کند. هر چیز حاکمیتی را مجلس می‌تواند با دقت نظارت کند.
وی در پاسخ به این سؤال که اگر نتیجه‌ای حاصل شد با طرف آمریکایی در وین صحبت کنید، گفت: ما هیچ گفت‌وگوی مستقیم یا غیرمستقیمی با آمریکا نخواهیم داشت تا مادامی که آمریکا به تعهدات خود ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ برگردد. اینکه آمریکا با ۱+۴ چگونه به نتیجه برسد موضوع ما نیست موضوع ما کمیسیون مشترک است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی گفت: کند پیش می‌رود و امیدواریم در سفر نخست‌وزیر کره به ایران با راه‌حل های عملی برای رفع این انسداد بیاید. امیدواریم در سال جدید حل شود.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در ابتدای این نشست هم گفت: امسال مقام معظم رهبری سال تولید، پشتیبانی‌ها و مانع زدایی‌ها نامیدند وزارت خارجه در هر سه قسمت این شعار که به دستورالعمل مانند است، دخیل است و می‌تواند اقداماتی را صورت دهد. از روز اول ۱۴۰۰ این را فراهم کردیم و روی این کار می‌کنیم و امیدواریم تا روزی که این شعار و نقشه راه امسال به اهداف خودش برسد، بتوانیم کمک‌های موثری را در خدمت همه بخش‌های جامعه و نهادهای جمهوری اسلامی فراهم کنیم.
خطیب‌زاده افزود: هفته گذشته هفته سربازان گمنام امام زمان (عج) بود. امنیت ایران مدیون تلاش‌ها و جانفشانی‌های برادران وزارت اطلاعات است و همه ما قدردان آنها هستیم.
وی خاطرنشان کرد: در آستانه روز ملی فناوری هسته‌ای هم هستیم که به همه عزیزان در این حوزه تبریک می‌گویم.