تهران: در «در کمین گل سرخ» تاریخ را شیرین و بدون تخیل روایت کردم/ در حوزه نوجوان از قصه‌های مادرم الهام می‌گیرم

به گزارش حلقه وصل، مومنی شریف در ابتدای برنامه از خاطرات روزهای اول حضور خود در حوزه هنری گفت: من سال ۶۷ به عنوان هنرجو در حوزه داستان، وارد حوزه هنری شدم. زمانی که معلم بودم به همراه آقای حمید شاه آبادی به این نتیجه رسیدیم که سلسله نشست هایی برای معلمان تهران درباره ادبیات کودکان و نوجوان بگذاریم.

وی افزود: اولین جایی که به ذهنمان رسید از آن کمک بگیریم، حوزه هنری بود. رفتیم و به زحمت راهمان دادند. در نهایت موفق شدیم ۱۰ دقیقه با آقای محسن سلیمانی صحبت کنیم. آن زمان دسترسی به نویسندگان و کارشناسان خیلی سخت بود.

پذیرش در کلاس داستان‌نویسی برایم مثل رتبه دو رقمی کنکور بود!

این نویسنده ادامه داد: من چیزی نوشته بودم و کسی را پیدا نمی کردم آن را بخواند. خدا استاد سرشار را حفظ کند که من نوشته ام را برایشان ارسال کردم. او نامه مشفقانه ای برایم نوشت و مرا تشویق کرد. وقتی فهمیدم حوزه هنری در زمینه داستان نویسی هنرجو می پردازد، با اشتیاق آمدم و وقتی پذیرفته شدم، خیلی خوشحال شدم. شاید کسانی که حالا با رتبه دو رقمی در کنکور قبول می شوند اینقدر خوشحال شوند!

این مدرس دانشگاه افزود: کمی بعد توسط استاد رهگذر به رادیو معرفی شدم و آنجا نویسنده برنامه صبحگاهی «بچه های انقلاب» بودم و دوباره به حوزه برگشتم. سال ۶۹ قرار بود واحد ادبیات حوزه هنری، مجله‌ای به نام «سوره نوجوانان» منتشر کند، من تا سال ۷۲ مدیر داخلی آن مجله بودم. سپس به دفتر ادبیات مقاومت آمدم و با کانون هم همکاری داشتم.

نویسنده «پسر خانم آغا» درباره دور شدن از فضای نویسندگی تصریح کرد: من در حوزه کودک که سررشته نداشتم و ندارم. درست است که معلم بودم اما با نوجوانان کار می کردم و آنها را می شناختم. البته اعتراف می‌کنم نویسنده نوجوانان نبودم. ولی کارهایی که می نوشتم هم نوجوانان می خوانند هم بزرگسالان.

مومنی شریف تأکید کرد: میل من قدری به سمت بزرگسالان بود. حتی تا ۱۸ سالگی خودم خیلی اهل داستان نبودم و بیشتر کتابهای اعتقادی و تاریخی می‌خواندم. «اشراف زده قهرمان» نوشته محمود حکیمی یکی از کتابهای موثر بر من بود.

وی درباره دفتر هنر و ادبیات دینی گفت: با رحلت آقای حداد خیلی کارها از جمله فعالیت‌های همین دفتر ناقص ماند. او از آن کسانی است که تا بود کارهای زیادی انجام می‌داد و با رفتنش کارها زمین ماند.

رییس حوزه هنری در پاسخ به این سوال کاشفی که کدام کتاب خود را از بقیه بیشتر دوست دارد، اظهار کرد: «در کمین گل سرخ» خیلی برای من برکت داشته است. این کتاب درباره شهید صیاد شیرازی انسان نمونه ای است که ما هم از برکات آن بزرگوار برخوردار شدیم. این کتاب تجربه جدیدی برای من بود.

در «در کمین گل سرخ» تاریخ را شیرین و بدون تخیل روایت کردم

وی ادامه داد: بنده «تاریخ بیهقی» را سه بار در محضر استاد خوانده بودم و به خاطر تخیلی که در آثار مربوط به بزرگان بود انتقاد داشتم. فکر کردم می شود از شیوه تاریخ بیهقی -اینکه تاریخ را آنقدر شیرین بگویی که نیازی به تخیل نباشد- استفاده کنم. بعدها این سبک مورد توجه برخی نویسندگان دیگر و جشنواره ها قرار گرفت و تا به حال بیش از ۲۴ بار منتشر شده است. در حالی که تاریخ به دلایلی که در تلویزیون گفتنی نیست برای نوجوانان جذاب نیست اما این کتاب توانست موفق شود.

مومنی شریف در پاسخ به این سوال که چه زمانی دوباره کتاب منتشر می کند، توضیح داد: از سال ۸۲، ۸۳ دیگر کتابی ننوشته ام اما رمانی را با نام «ماه و بلوط» خیلی وقت است دارم می نویسم و امیدوارم امسال به سرانجام برسد. این کار درباره تاریخ معاصر است و دوستانی که بخش هایی از آن را خوانده اند می گویند خوب است. اما نمی شود تا کار نهایی نشده درباره آن صحبت یا قضاوت کرد. فقط می توانم بگویم من خیلی روی منابع کار می کنم و زحمت می کشم، بنابراین اطلاعات زیادی در کارهایم وجود دارد. تا به حال ۳۵۰ صفحه نوشته ام و امیدوارم این کتاب بیش از ۵۰۰ صفحه نشود.

نویسنده «خاطرات سالهای نبرد» درباره برگزاری کلاس درس خارج فقه در حوزه هنر به صورت تخصصی در حوزه هنری توضیح داد: مدتی است با محوریت جناب آقای خاموشی دوشنبه‌ها جلسه فقه و هنر برگزار می شود و حوزه های هنری که فقه درباره شان مسائلی دارد صحبت می‌کنیم. هنرهای تجسمی تمام شد و وارد هنرهای رسانه‌ای خواهیم شد. در خلق هنر از نگاه دین مانعی وجود ندارد و اصلا هنر به خاطر دین به وجود آمده است. اولین گونه های هنری برای بیان مناسک و شعائر دینی به وجود آمده اند و با هم هستند، دو تا نیستند. شاید بعد از رنسانس بوده که هنر در مقابل دین ایستاده یا بالعکس.

رییس حوزه هنری درباره وضعیت امروز ادبیات داستانی گفت: ما پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم و نویسندگان خوبی معرفی شده اند. مردم بعضی نویسنده های جوان را پسندیده‌اند. در عین حال از جایگاهی که باید در دنیا داشته باشیم فاصله داریم. باید اتفاقاتی بیفتد، ما حرف‌های بزرگی داریم که در قالب‌های کلاسیک نمی گنجد.

التفات به سنت‌های داستانی می‌تواند ما را در دنیا صاحب سبک جدید کند

وی تصریح کرد: ما کشور بی پشتوانه داستانی و ادبی نیستیم. ما باید به سنت‌های داستانی خودمان نیز التفات داشته باشیم و این می تواند ما را در دنیا صاحب سبک جدید کند. وگرنه باقی تقلید است و مثلا مخاطب آمریکایی نمی‌آید هزینه کند تا مشابه آثار داخل کشورش را بخواند. بنابراین ما باید ارجاعی به متون کهن خود از جمله «شاهنامه» داشته باشیم. آنچه امروز ما در داستان مدرن به آن رسیده‌ایم، در شاهنامه هست؛ مثل شخصیت پردازی، طراحی داستان، توصیف در عمل و دیگر عناصر اساسی داستان.

مومنی شریف تاکید کرد: ما باید از عناصر شگفتی این کتاب نیز استفاده کنیم. دنیا جاندار است، از نگاه دین تسبیح خدا را می گوید. دنیا مملو از راز و رمز است و اینها می تواند ادبیات ما را متحول کند و حرفهای جدیدی در دنیا برای گفتن داشته باشیم. وگرنه از این چیزهای روزمره به جایی نمی رسیم و حیف است.

در حوزه نوجوان از قصه‌های مادرم الهام می‌گیرم

رییس حوزه هنری در پاسخ به اینکه آیا ممکن است دوباره در حوزه نوجوان قلم بزند، گفت: خدا مادرم را رحمت کند، او ذهن قصه پردازی داشت و از همین کارهای روزمره معمولی قصه می ساختند و ساحت دیگری به آن می بخشیدند که به مرزهای شگفتی نزدیک می شد. اگر بنا باشد کار نوجوان انجام دهم، سعی می کنم حداقل به روش قصه های ایشان توجه کنم و از آن الهام بگیرم در این صورت کارها از کارهای معمولی فراتر خواهد رفت.

وی در پایان درباره ادبیات نوجوان در قیاس با دهه ۶۰ گفت: نمی توانم قضاوت درستی داشته باشم، چون از این فضا فاصله گرفته ام. اما اکثر دوستان می گویند دهه ۶۰ و اوایل  دهه ۷۰ دوران طلایی این ادبیات بوده است. آن زمان خلائی در این عرصه وجود داشت. نی گویم اکنون نویسنده ها از فعالان آن دوران کمتر هستند اما شاید فضای نوجوانان تغییر کرده است. به هر حال قضاوت دشوار است.

«چشم شب روشن» به تهیه کنندگی امیر قمیشی و با اجرای محمد صالح علا، شنبه تا چهارشنبه ها هر شب ساعت ۲۳ از شبکه چهار سیما روی آنتن می رود.