بررسی وجه مشترک انقلاب‌های توئیتری

به گزارش حلقه وصل، امروزه توییتر از مهمترین شبکه های اجتماعی زیرمجموعه آژانس امنیت ملی آمریکا برای مداخله در امور کشورها و تغییر رژیم ها در دنیا به شمار می رود. تغییری که این شبکه اجتماعی بعنوان ابزار قدرتمند سیاست خارجی امریکا پدید آورده، آن بوده است که دسترسی بیشتر به اطلاعات فیلترنشده و مشارکت جهانی بدون توجه به ملیت یا موضع سیاسی فراهم نماید.

یکی از مهمترین راهبردهای ایالات متحده آمریکا در عرصه فضای مجازی، انقلاب های توئیتری برای مقابله با کشورهای به اصطلاح خودشان متخاصم و تغییر رژیم این کشورها بوده است. البته گرچه همه انقلاب های توئیتری که با فرماندهی ایالات متحده آمریکا  در کشورهای مختلف به وقوع پیوسته است، منجر به تغییر رژیم نشده است، اما وجه مشترک همه این انقلاب ها اغتشاش، خونریزی، ناآرامی و ایجاد شکاف میان جامعه و حاکمیت بوده است. در خلال سال های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ ایران یکی از کشورهایی بود که هدف طرح اغتشاش از طریق توییتر بوده اند و همین راهبرد در کشورهایی مانند کوبا، ونزوئلا، فیلیپین، مولداوی تجربه شد. (سایت گاردین، ۲۰۱۴)

بعد از مولداوی، ایران از نخستین کشورهایی است که به اذعان سازمان های بین المللی و کارشناسان، هدف انقلاب توئیتری بوده است که این مساله بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ اتفاق افتاد. درباره اینکه چگونه در آن زمان توئیتر مطرح شد و به عنوان یکی از منابع کسب اطلاعات توسط کاربران ایرانی مورد استفاده قرار گرفت یکی از محققان داخلی می گوید:

«مشخصا تا آن زمان فیس بوک منبع شناخته شده و بسیار پررنگ تر برای کسب اطلاعات توسط کاربران ایرانی بوده است؛ اما چرا نام توئیتر در آن زمان مطرح شد؟ حقیقت این است که توئیتر چیزی داشت که در فیس بوک چندان جدی نبود و در واقع امروز هم همین عامل باعث مطرح شدن توییتر در وقایع نسبت به فیس بوک و دیگر شبکه های اجتماعی است و آن هشتگ و جستجوی آسان در کل نوشته های اخیر کاربران است. از طرفی  توییتر در آن زمان مورد استفاده کاربران ایرانی قرار گرفت که با زبان انگلیسی وقایع ایران را می نوشتند. چنین شرایطی توییتر را ابزاری برای دریافت اطلاعات از وضع موجود برای خبرنگاران خارج از کشور تبدیل کرد. در واقع توئیتر در سال ۱۳۸۸ نقش و کارکرد خاصی در تحریک یا اطلاع رسانی به مردم داخل نداشته است و کارکرد آن دریافت سریع خبر و اطلاعات از حوادث ایران برای رسانه ها یا منابع خارج از کشور بوده است.»

همچنین مجله تایم آمریکا در گزارش مبسوطی درباره نقش توییتر در تهییج و سازماندهی معترضان انتخابات در سال ۱۳۸۸ ایران می نویسد: «نکته حائز اهمیت در خصوص میلیون ها توئیت که در خلال اعتراضات پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران منتشر می شود این است که پیام های توئیتری مانند سایر پیام های رسانه ای خالی از اشکال و اهداف و سوگیری های سیاسی نیستند. بخش عمده ای از اطلاعات درباره رویدادهای کنونی ایران که در توئیتر در حال چرخش است، آشفته، با اهداف شخصی و کاملا غیر قابل راستی آزمایی هستند. تأیید اعتبار منابع خبری کاملا غیر ممکن است از سویی، اصلا مشخص نیست که چه کسانی از داخل ایران در حال استفاده از توئیتر هستند، خصوصا توئیت هایی که به زبان انگلیسی منتشر می شود. از سوی دیگر شواهدی در دست است که نشان می دهند بخش عمده ای از توئیت های انبوه توسط زنجیره ای از ایرانیان منتشر می شود که اصلا در ایران نیستند و به جای اینکه صدای معترضان داخل خیابان ها را که تمایل یا دسترسی به رسانه های عمومی ندارند منعکس کنند، صرفا اظهارات ناظران غربی را بازتاب می دهند.»

کشور دیگری که تجربه موفق آمریکا در ایجاد ایجاد اغتشاشات و ناآرامی در انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸ در این کشور پیاده شد، کوبا است. در این باره آلن گراس یکی از پیمانکاران اداره توسعه بین المللی آمریکا که در خلال رسوایی توییتر کوبایی دستگیر شد در برابر کمیته تحقیقاتی سنای آمریکا اذعان کرد که یکی از عوامل محرک آنها در بکارگیری این شیوه در کوبا، تجربه موفق آمریکا در ایجاد اغتشاشات و ناآرامی در انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸ بوده است: «ما نقش رسانه های جدید و شبکه های اجتماعی در حوادث مربوط به انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۹ ایران را بررسی کردیم که نشان می دهد این شبکه های اجتماعی نقش مهمی ایفا کرده و به اعتقاد ما یک ابزار مهم در سیاست خارجی هستند» (وب سایت ایندپندنت سال ۲۰۱۴)

همچنین در اسناد مختلف دیگری کارمندان یو.اس.اید تأکید کردند که استفاده از پیام های توییتری و مدیریت پیامکی در تحریک و شوراندن جوانان باهوش و مستعد در مولداوی و فیلیپین هم موثر بوده است. مسلما این حملات رسانه ای به اذعان مقامات آمریکایی، در راستای سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا و بعنوان یکی از اهداف دیپلماسی دیجیتال وزارت خارجه آمریکا علیه کشورهای مثل ایران، چین و روسیه به شمار می رود که این کشورها با سیاست راه اندازی شبکه ملی اطلاعات به مقابله با آن پرداخته اند.