تهران: کتاب «احکام و آداب معلمان و استادان» منتشر شد

به گزارش حلقه وصل، نوزدهمین جلد از مجموعه فقه و زندگی را با عنوان «احکام و آداب معلمان و استادان»، به قلم مسعود صفی‌یاری منتشر کرده است.

مؤلف، این کتاب را در سه فصل با عنوان‌های «سمیای معلم»، «آداب معلمی» و «احکام معلمان و استادان» تنظیم کرده است و در مقدمه درباره اهمیت تعلیم و تریبت از منظر اسلام می‌نویسد:

«تعلیم و تربیت از نظر اسلام اساسی‌ترین کار و رسالت معلمی اساسی‌ترین و سنگین‌ترین مسئولیت است. تزکیه، تربیت و آموزش انسان‌ها و در نتیجه تعالی و رشد جامعه اسلامی اصول و اهداف مقدسی هستند که هر معلم و استادی باید در پی آن باشد و با جهد و تلاش، اشتیاق و رغبت و عشق وافر، تشنگان علم و معرفت را سیراب سازد.

تجلیل از معلم، تجلیل از علم است و سپاس از انسانی است که نهایت آفرینش را تأمین می‌کند و رشد و تعالی فرزندان این مرز و بوم را رقم می‌زند.

معلم، انسانی است که همچون شمع آب می‌شود تا مشتاقان هدایت و پروانگان وصل را در آسمان خوبی‌ها و فضیلت‌ها به پرواز درآورد. آنچه در این کتاب می‌آید، اشارتی است به جایگاه، آداب و احکام معلمی و استادی است.»

نویسنده در فصل اول به بررسی موضوع‌های «سیمای معلم»، «معلمی؛ هنری خدایی»، و «رسالت معلم» و در فصل دوم نیز به تبیین عنوان‌های «بایسته‌های معلمی»، «معلم و تربیت دینی کودکان»، «محبوبیت معلم»، «نقش معلم در بالا بردن کیفیت آموزشی»، «معلم بااخلاق»، «بیان و شیوه انتقال مطالب»، معلمین و خصوصیات اجتماعی» و «کلاس‌داری موفق» می‌پردازد.

همچنین در فصل دوم، شانزده مورد: «بصیرت»، «خلوص نیت»، «احزار صلاحیت و شایستگی در امر تعلیم»، «خودسازی»، «استقامت در هدف»، «حلم و بردباری»، «محبت و حسن ظن»، «مخاطب‌شناسی»، «آشنایی با مهارت‌های ارتباطی»، «تقویت بعد علمی و تخصصی»، «هنر خوب شنیدن»، «رعایت ظواهر»، «تواضع»، «پرهیز از غرور علمی»، «عالمانه سخن گفتن» و «انتقال معلومات» از بایسته‌های معلمی برشمرده شده است.

نگارنده در صفحه ۳۸ نیز زیر عنوان «آشنایی با مهارت‌های ارتباطی» چنین گفته است:

«نخستین نقش معلم درس دادن است؛ یعنی بتواند اندوخته‌های ذهنی و علمی خود را در قالبی گیرا، آسان و با بیانی شیوا و رسا و بهره‌گیری از اصول روان‌شناختی در گفتار و رفتار به دانش‌آموزان انتقال دهد. برای این منظور، شایسته است، معلّم از فنون و مهارت‌های آموزش، اصول آموزش و پرورش و روانشناسی عمومی آگاهی‌ کافی داشته باشد.

معلّم موفق به خوبی می‌داند که در چه جایگاهی، با چه شاگردانی و در چه سطحی از دانش و عقل تدریس کرده و بر این نکته ظریف واقف است که در یک کلاس آموزشی هر چند فراگیران از لحاظ سن و سال یکسان باشند، ولی از نظر رشد ذهنی و تحول شناختی با هم یکسان نیستند.

بر این اساس، سطح دریافت، احساس علاقه و نیازهای دانش‌آموزان متفاوت خواهد بود. پس باید با شناخت کامل، این تفاوت‌ها را تشخیص داده و با اشراف بر شرایط مالی، عاطفی، بهره هوشی و موقعیت خانوادگی انتظارات خود را در حد توان آنان گرداند.به عبارت دیگر، معلّم باید بداند چه چیزی را یاد می‌دهد، و چگونه باید آن را بیاموزاند.»

«وظایف عبادی معلمان»، «کلاس‌های مختلط و استاد غیر همجنس»، «امر به معرف و نهی از منکر»، «بیت المال و لوزام مدرسه و دانشگاه»، «موارد درسی»، «کم کاری»، «مکان تدریس»، «حق التدریس و وظایف مالی»، «با معلمان»، «تنبیه شاگردان»، «ارفاق و تقلب» و «همکاری آموزشی با مؤسسات بیگانه» از موضوع‌هایی است که در فصل سوم به چشم می‌خورد.

مؤلف در کتاب خویش به مسائل سرعی نیز پرداخته و به طور مثال در صفحه ۱۰۴ مطلب زیر را مطرح کرده است:

«سؤال: حکم حضور در کلاس استاد فاسد العقیده چیست؟

پاسخ: آیت الله صافی گلپایگانی: حضور در کلاسی که استاد آن فاسد العقیده باشد و در طی درس به طور ضمنی علیه اسلام تبلیغ می‌کند، جایز نیست.»

نویسنده برای نگارش این کتاب از ۲۸ منبع بهره برده که «لغت‌نامه دهخدا»، «سیمای فرزانگان»، «سیمای معلم»، «مردم و برداشت‌های احکام»، «مشعل هدایت»، «منیه المرید»، «آداب تعلیم و تعلم در اسلام» و «اخلاق تدریس» برخی از این منابع است.

علاقه‌مندان می توانند برای خرید این کتاب و دیگر آثار پژوهشکده به فروشگاه مجازی فرهنگسرای معروف به آدرسwww.shop.fmaroof.ir مراجعه کرده یا با شماره تماس ۷۷۳۳۹۳۳-۰۲۵۳ تماس بگیرند.