تهران: طرح عیدانه کتاب برای دومین سال متوالی اجرا می‌شود

به گزارش حلقه وصل، طرح عیدانه کتاب که برای دومین سال پیاپی توسط مؤسسه خانه کتاب از امروز یکشنبه 15 اسفند ماه آغاز می‌شود،‌ طرحی است که سال گذشته کلید زده شد و در طول یکسال توانست رونق را به کتابفروشی‌ها به ویژه در استان‌ها بازگرداند. هر چند در این طرح انتقادهایی وجود دارد،‌ اما توجهی که مخاطبان به کتاب و کتابخوانی پس از اجرایی کردن این طرح داشته‌اند موجب شده است تا انتقادات نیز کم‌رنگ‌تر شوند.

طرح‌های حمایتی از کتابفروشی‌ها که از اواخر سال گذشته با طرح «کتابفروشی به وسعت ایران»  آغاز شد و سپس با طرح عیدانه کتاب ادامه یافت،‌ توانست در طول سال جاری موجی از توجه به کتاب را در جامعه ایجاد کند،‌ به گونه‌ای که عمده ناشران و کتابفروشان از این طرح استقبال کرده و آن را در شرایط فعلی صنعت نشر که هر لجظه بیم فرو ریختن اقتصادی آن می‌رود،‌ همچون دارویی شفابخش می‌دانند.

امسال نیز طرح عیدانه کتاب چندی است که کلید خورده است. در این طرح تنها کتابفروشی‌هایی می‌توانند شرکت کنند که دارای پروانه کسب با تاریخ معتبر باشند. همچنین کتاب‌های آموزشی، کمک آموزشی، نایاب، افست، فاقد شماره شابک و کتاب‌هایی که در سایت خانه کتاب موجود نباشند، مشمول طرح مذکور نخواهند شد.

یارانه اختصاص یافته برای هر کتابفروشی در «عیدانه کتاب» 20 میلیون ریال در مرحله اول خواهد بود که در صورت رعایت ضوابط و قوانین، امکان تمدید آن نیز وجود دارد. همچنین شرایط خرید در این طرح، سقف مجاز خرید برای هر خریدار حداکثر یک میلیون ریال است و خریدار هم می‌تواند در چند نوبت و از چند کتابفروشی عضو، کتاب‌های مورد نیاز خود را خریداری کند.

اما در این دوره طرح عیدانه کتاب،‌ در مجموع 753 کتابفروش از سی استان کشور متقاضی حضور شده‌اند. از این میان 636 کتابفروش تایید شده و 16 کتابفروش دیگر نیز در نوبت بررسی برای تأیید هستند. از میان کتابفروشی های تایید شده 602 کتابفروش در مرکز استان و 151 کتابفروش در شهرستان‌ها هستند.

در بین استان‌های سراسر کشور استان تهران با 155 کتابفروشی در صدر قرار دارد و پس از آن  استان قم با 100 کتابفروشی و اصفهان با 90 کتابفروشی در طرح عیدانه کتاب شرکت کرده‌اند. پس از آن خراسان رضوی با  68،‌ فارس‌ با 41، آذربایجان شرقی‌ با 33، کردستان‌ با 26،‌ کرمان با 24‌، خوزستان با 23 ،‌ مازندران با 22،‌ گیلان با 21‌، یزد با 19، همدان با 16، کرمانشاه با 13، آذربایجان غربی با 11، خراسان جنوبی با 11، مرکزی با 11، گلستان  با 9، لرستان  با 7، بوشهر با 7، اردبیل با 7، البرز با6، زنجان با 6، سمنان با 5، خراسان شمالی با 5، ایلام با 5، چهارمحال و بختیاری با 5، سیستان و بلوچستان با 3، قزوین با 3، کهکیلویه و بویراحمد با 2، هرمزگان1 با  کتابفروش شرکت کرده‌اند.

همان‌طور که پیش از این گفته شد،‌ طرح‌های حمایتی از کتابفروشان از جمله طرح‌های حمایتی دولت در یکسال گذشته از بخش نشر است که به خوبی توانسته مخاطب را به کتابفروشی‌ها کشانده و اقتصاد نشر را رونق بخشد،‌ یوسف علیخانی مدیر انتشارات آموت که در دوره‌های گذشته این طرح از جمله ناشران پرفروش به شمار می‌رود‌، پیش از این در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها گفته بود:‌ اجرای طرح‌های «عیدانه»، «تابستانه» و «پاییزه کتاب» موجی در حوزه کتاب ایجاد کرد. البته این به این معنا نیست که مردم در سایر اوقات کتاب نمی‌خرند، بلکه به واسطه این طرح‌ها، همه جا صحبت از کتاب و کتابخوانی است و همه از کتاب می‌گویند.

وی می‌گوید: با شروع طرح‌های حمایتی از کتابفروشی‌ها توجه اکثر رسانه‌ها به کتاب جلب شده و روزانه شاهد انتشار خبرهای مختلفی در رسانه‌ها هستیم. به طوری که صدا و سیما برخلاف رویه خود، روی خوش به کتاب نشان داده است که رگه‌های امید را در دل ناشران، نویسندگان و کتابفروشان زنده نگه می‌دارد. در این خصوص، نباید از اطلاع رسانی ناشران و کتابفروشان غافل شویم.

مدیر نشر آموت در ادامه بیان می‌کند: طرح پاییزه کتاب یک اتفاق مثبت در حوزه کتاب محسوب می‌شود که می‌تواند با تداوم و اختصاص بودجه بیشتر و افزایش سقف اعتبار کتابفروشی‌ها نقش بسزایی در بهبود وضعیت نشر داشته باشد.

علیخانی با انتقاد از کتاب نخوان بودن کتابفروشان می‌افزاید: متاسفانه بسیاری از کتابفروشان ما کتابخوان نیستند و به همین دلیل فقط نگاه بازاری به کتاب‌ها دارند و به کتاب‌های پرفروش ناشران می‌پردازند، اگر روزی برسد که کتابفروشان فقط به کتاب‌های پر فروش‌ها نگاه نکنند و سایر کتاب‌های ناشران را هم بفروشند، به نظر می‌رسد با توجه به سراسری بودن طرح‌هایی مثل پاییزه کتاب، لزومی ندارد ناشران هزینه‌های فراوانی را متحمل شوند و در نمایشگاه‌های استانی شرکت کنند.

مهدی نصیرزاده رئیس اتحادیه ناشران خراسان رضوی نیز در این زمینه می‌گوید:‌ برخی سیاست‌های وزارت ارشاد همچون طرح عیدانه کتاب اندکی رونق به همراه داشته است، طرح جدیدی بود و در شهرستان‌ها به ویژه شهرهای کوچک که نمایشگاه‌های استانی کتاب نیز ندارند، چراغ کتابفروشی‌ها را روشن کرد.

نصیرزاده ادامه می‌دهد: طرح فروش فصلی موجب دلگرمی کتابفروشی‌های شهرستان‌های کوچک برای بقا شد و اگر ادامه‌دار باشد و طرح‌های جانبی دیگری نیز اجرا شود، می‌تواند وضعیت را بهبود نسبی دهد.

عابس قدسی مدیر انتشارات سپیده باوران نیز می‌گوید:‌ اگر بخواهیم طرح‌های «تابستانه، پاییزه و عیدانه کتاب» را در شرایط فعلی با بقیه حمایت‌هایی از جنس یارانه تخفیف کتاب که تا الان در کشور ما اعمال شده است، مقایسه کنیم، این طرح‌ها چند قدم جلوتر هستند؛ چون تخفیفی که در نمایشگاه‌های استانی به کتاب تعلق می‌گیرد، بسیار کم‌بازده بوده و این یارانه الزاماً به مخاطب اصلی کتاب نمی‌رسد. با توجه به اینکه کیفیت نمایشگاه‌های استانی بیش از حد تصور نازل است و بیشتر ناشران تراز اول کشور در آن حضوری ندارند، این یارانه تلف می‌شود و صرف حمایت از آثار بی‌محتوا و بی‌کیفیت می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: یارانه‌ای که به نمایشگاه استانی تزریق می‌شده و می‌شود، دارای یک منطق فرهنگی نیست و وزارت ارشاد همچنان در یک رودر بایستی و در شرایطی که از قبل بر او تحمیل شده، دارد پیش می‌رود. اگرچه این طرح‌های وزارت ارشاد نسبت‌به بقیه طرح‌های حمایتی مشابه بهتر است اما به نظر من حمایت از کتاب باید به شکل دیگری صورت بگیرد؛ این یارانه‌ها باید در راستای خرید منابع خوب برای کتابخانه‌ها، تجهیز کتابخانه‌ها، همچنین حمایت از بخش خصوصی برای توسعه فضای ویترینی کشور متمرکز شود. وی افزود: بعضی مشکلات نرم‌افزاری و شاید سخت‌افزاری در سایت خانه کتاب و نظارت ناکافی در بعضی مراکز که از این منابع بهره‌مند بودند، مشکلاتی برای این طرح ایجاد کرده بود.

ثبت نام در طرح عیدانه کتاب امروز 14 اسفند ماه به پایان می‌‌رسد و از فردا 15 اسفند تا 15 فروردین در کتابفروشی‌های عضو طرح آغاز می‌شود،‌ باید دید در این دوره طرح عیدانه کتاب کدام استان‌ها پیشتاز می‌شوند.