جنگ برای گلعلی بابایی تمام نشده، شکلش عوض شده است/ بابایی و بهزاد مبدع لشکرنویسی بودند

سرویس معرفی: نخستین آئین «اوج‌هنر» فردا، 19 دی‌ماه، قرار است از ربع قرن تلاش گلعلی بابایی در ثبت تاریخ دفاع مقدس تجلیل کند. مرتضی سرهنگی مدیر دفتر ادبیات پایداری حوزه هنری درباره شخصیت گلعلی بابایی و تلاشش در عرصه خاطره نویسی دفاع مقدس گفت: جنگ میدان واقعیت‌هاست و بهترین کسی که می‌تواند آن را توصیف کند، کسی است که در این میدان حضور داشته است. گلعلی بابایی یکی از این افرادست. گلعلی بابایی سربازی است که جنگش را کامل کرده است. سربازی که جنگش را نمی‌نویسد، آن را ناقص رها کرده است. اما رزمنده‌ای که بعد از آن که در میدان نبرد جنگش انجام می‌دهد و زنده می‌ماند و برمی‌گردد، قلم و کاغذ برمی‌دارد و می‌نویسد که در جبهه‌های جنگ چه گذشته، اوست که جنگش را کامل کرده است. او به مردم می‌گوید که زمانی سرباز بودم، الان هم یک سرباز فرهنگی هستم که می‌نویسم چه اتفاقاتی در جبهه افتاده است.

بابایی و بهزاد مبدع لشکرنویسی بودند

مدیر دفتر ادبیات پایداری حوزه هنری با اشاره به حضور گلعلی بابایی در لشکر 27 محمدرسول الله(ص) تصریح کرد:  لشکر 27 این اقبال را دارد که کسانی مثل گلعلی بابایی و همکارش حسین بهزاد بخشی از چهره این لشکر را در «ضربت متقابل» و «همپای صاعقه» نشان دادند. در واقع اینها مبدع لشکرنویسی بودند. بعد بابایی رفت به سمت گردان‌ها. جنگ ما جنگ گردان‌ها بود. این کارها در لشکرهای دیگر صورت نمی‌گیرد، در حالی که لشکرهای ما به این نیاز دارند که تجربه‌های نظامی را که به قیمت گرانی بدست آمده به یک دیگر منتقل کنند.

ادبیات جنگ را یک سرباز می‌نویسد. نه ادیب و نه مورخ

سرهنگی گفت: در دنیا علمی با عنوان جنگ‌شناسی داریم. نوشتن بعد از جنگ‌ها در دنیا سنت است. جنگ‌ها که تمام می‌شود، سربازها و کسانی که در جنگ بودند یک خط می‌آیند عقب و این نویسنده‌ها هستند که جلو می‌روند. جنس گلعلی بابایی طوری بود که هم این تغییرات را حس کرد و هم بعد از جنگ در خط مقدم ماند. جنگ میدان واقعیت‌هاست. طرح چیزهایی که در جنگ وجود نداشته ممکن نیست و این نثری می‌خواهد که ساده باشد. البته ساده با سطحی فرق می‌کند. متن بابایی ساده، روشن و همه فهم است. وقتی گلعلی می‌نویسد، دقیقا نثر یک سرباز است. ادبیات جنگ را یک سرباز می‌نویسد. نه ادیب و نه مورخ. چرا که آنها در جنگ حضور نداشتند.

این نویسنده درباره جنس ادبیات و نوع نگارش گلعلی بابایی نیز گفت: نوشته‌های بابایی مستند‌نگاری است که حاصل یک پختگی است. این پختگی نتیجه جنگ است. از طرفی نوشتن مستندنگاری خلاقیت می‌خواهد و بابایی این خلاقیت را دارد. هم خاطره‌نویسی کرده، هم زندگینامه نوشته است. هم لشکرنویسی کرده و هم گردان‌نویسی و در واقع گونه‌های مختلف ادبی جنگ را تجربه کرده است. نثر بابایی نثر گفتاری است. در کار ادبیات جنگ هرچقدر نثر نوشتاری به نثر گفتاری نزدیک شود، بهتر است چرا که مخاطب باید باور کند که چیزی جز حقیقت نمی‌خواند. اگر غیر از این باشد، شکست می‌خورد. چرا که ادبیات جنگ به خاطر مردم نوشته می‌شود. خیلی از جنگها به خاطر مرزها اتفاق می‌افتد، اما ادبیات و هنر جنگ بی‌مرز است. چرا که حرف از انسان است و ادبیات انسانی مرز ندارد. ادبیات جنگ همدمی غیر از انسان ندارد. در همه جای دنیا ادبیات جنگ را توده مردم می‌خوانند. به این خاطر که مردم دیگر می‌خواهند بدانند یک کسانی مثل خودشان در شرایط سختی مثل جنگ چگونه دوام آورده‌اند.

جنگ برای بابایی تمام نشده، تنها شکلش عوض شده است

سرهنگی با بیان اینکه گلعلی بابایی هیچ‌گاه اهل اغراق و مبالغه در بیان تاریخ جنگ نبوده است، افزود: بابایی جنگ را درک کرده و برای همین رهایش نکرده است. جنگ برای بابایی تمام نشده،تنها شکلش عوض شده است. جنگ دو نوع دستور زبان دارد. یک دستور زبان برای عصر جنگ که تبلیغی، حماسی و شورانگیز است. در همه جای دنیا هم این ادبیات وجود دارد. چرا که مردم باید برای دفاع آگاهی پیدا کنند، در شرایط سخت دوام بیاورند و برای جنگ تهییج شوند. اما دستور زبان عصر بعد از جنگ تعقلی است. چیزی که بابایی در کتابهایش دارد. از همین جنس تعقل است. نامه‌ها، یادداشت‌ها و خاطرات از محکمات جنگ است که امثال بابایی به سراغش می‌روند. اینها مولفه‌های نثر ادبیات تعقلی است. برای همین است که مثلاً دعوای وزوایی و متوسلیان را در کتابش می‌آورد و هیچ اتفاقی هم نمی‌افتد. چون خودش در جنگ بوده و جنگ را درک کرده و هیچ وقت نه چیزی را از حاج احمد کم می‌کند نه از وزوایی. مبالغه هم نمی‌کند. در مقابل کسانی دست به مبالغه می‌زنند که محتوا ندارند. یک جاهایی را خالی دارند و با مبالغه می‌خواهند آن را پر کنند. بابایی اما احتیاج به اینها ندارد. انچه که بابایی انجام می‌ده بازنمایی جنگ است. طوری که مخاطب در دل واقعیت‌ها قرار می‌‌گیرد.

وی در پایان گفت:‌ گلعلی بابایی شخصیت دوست داشتنی و دلپذیر و فروشنده یک کالای خیلی خوب است که من از مشتریانش هستم.