تهران: زندگی و مرگ بنیان‌گذار القاعده در «اسامه بن لادن،‌ افسانه یا واقعیت»

به گزارش حلقه وصل، این کتاب در چهارده فصل تنظیم شده است که عناوین آن عبارتند از «زیر آفتاب تابان»، «رویاهایی از پدرم»، «منشا گونه‌ها»، «کوهستان سرد»، «کمونیست‌ها در افغانستان»، «جنگ خلیج‌فارس»، «اولین کسی که برج زد»، «در قلمرو امارات اسلامی افغانستان»، «آتش در شرق آفریقا»، «شروع یک قرن»، «پرواز یازده سپتامبر»، «ده سال فرار»، «خانه سفید» و «میراث اسامه».

ورود به شبکه تجارت و قدرت عربستان 

در این کتاب گذشته اسامه بن‌لادن، از زمانی که پدر او در سن نوجوانی به شهر جده آمد؛ تا زندگی خانواده وی پس از مرگش مرور می‌شود. فصل نخست کتاب به تاریخ کشور عربستان و کسانی که در ایجاد هویت و جامعه کنونی آن نقش داشتند، می‌پردازد. یکی از این اشخاص محمد بن‌‌لادن پدر اسامه بود.

وی درست در زمانی وارد شبکه تجارت و قدرت عربستان شد که سلسله سعودی در حال شکل‌گیری و محکم کردن پایه‌های حکومت خود بود. در این بخش از کتاب آمده است: «عبدالعزیز بن سعود همیشه قصد داشت، پادشاهی عربستان را به دست بیاورد، زیرا اجداد او چند بار ادعای پادشاهی این کشور را داشتند، اما هر بار در جنگی شکست خورده و حکومت را از دست داده بودند.»

اسامه بن‌لادن از سال ۱۹۰۲ شهر ریاض را تصرف کرد و از ۱۹۲۲ حوزه تسلطش را تا کل منطقه نجد گسترش داد. عبدالعزیز در ۱۹۲۵ توانست شریف حسین را شکست دهد و با اضافه شدن حجاز حاکم جزیره‌العرب شد. چند سال بعد در ۱۹۳۲ زمانی که توانست تمام مخالفانش را از سر راه بردارد و دولت عثمانی هم تمام تسلطش برکشور‌های عربی را به دلیل شکست خوردن از انگلیس و فرانسه از دست داده بود، مانعی برای اعلام موجودیت یک کشور جدید نبود. وی این کشور را به نام جدش نامگذاری کرد.»

حمله یازده سپتامبر افسانه یا واقعیت 

خانواده بن‌لادن ترکیب گوناگونی داشتن و در بین فرزندان اسامه از همه مذهبی‌تر بود. برادرانش به سرگرمی‌های جدید و زندگی در کشورهای غربی علاقه‌ داشتند اما او تنها عبادت‌های سنتی را انجام می‌داد چنانکه دوستانی اکنون نیز او را با رفتار‌های مذهبی به یاد می‌آورند: «اسامه اگرچه همراه کودکان خانواده بزرگ شد اما از آنان فاصله داشت.

در سال‌های نوجوانی و زمانی که دیگران به دنبال کشف تفریحات جدید بودند، وی به اندازه یک شیخ کهنسال خود را به آداب مذهبی مشغول می‌کرد. نوجوانی زمانی بود که اندیشه‌های جنگ‌طلبانه به ذهن او هجوم آورد و باعث شد تا در ابتدای جوانی به دنبال جایی برای عملی کردن آن‌ها بگردد. کسی که در جوانی جنگجو شود هیچ‌گاه از آن رها نخواهد شد و هیچ وقت نمی‌تواند سلاحش را زمین بگذاردT حتی اگر به قیمت برپاکردن جنگی جدیدی باشد.»

سفر اسامه به افغانستان و شرکتش در جنگ علیه روس‌ها که باعث شد تبدیل به یک فرمانده نظامی شود موضوع بخش‌های میانی کتاب است. در فصلی از کتاب اسامه بن‌لادن،‌ افسانه یا واقعیت حمله یازده سپتامبر شرح داده می‌شود. برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای حمله،‌ پیشینه هواپیماربایان، ورود عوامل عملیات به آمریکا و سرانجام جزییات و مختصات حوادث روزی که هواپیما‌ها به اهداف خود برخورد کردند قسمت‌های مختلف این فصل را می‌سازد:

«برج جنوبی 56 دقیقه و برج شمالی 102 دقیقه بعد از برخورد سقوط کردند و تمام محوطه ساختمان‌های یک تا 6 از بین رفت. ساختمان شماره 7 تجارت جهانی هم در اثر قطعات فرو افتاده از برج‌ها آسیب دید و در ساعت 20/17 تخریب شد. کلیسای ارتدوکسی سنت‌نیکلاس و ساختمان دویچه بانک در خیابان لیبرتی تالار کالج منهتن در خیابان 30 برادوی غربی و هتل میلینیوم در خیابان 90 چرچ از جمله بناهای مشهور اطراف برج ها بودند که با تخریب آنها آسیب دیدند.»

روایت‌های متناقض از حمله به خانه بن‌لادن

انتهای کتاب به حمله کماندو‌های آمریکایی به خانه اسامه بن لادن در پاکستان می‌پردازد و از آنجا که اطلاعات کامل این حمله هنوز به صورت رسمی منتشر نشده، روایت‌های متناقض آن ذکر می‌شود: «ظاهرا مهاجمان از همه سو به ساختمان هجوم آوردند و هر مردی که دیدند به ضرب گلوله کشتند. بعد از حمله تنها زن‌ها و بچه‌ها باقی ماندند. شیوه حمله هم زیاد مشخص نیست.

تناقض‌های فراوانی که دیده می‌شود این گمان را مطرح می‌کند که سربازان خود نیز از جزییات حمله دقیقا خبر نداشته‌اند و پس از آن فرصت پیدا نکردند داستان‌های خود را با یکدیگر تطبیق کنند. الکویتی و ابرار در طبقه اول و خالد در راه پله کشته شد و اسامه هم در طبقه بالا تیر خورد. خانه به شکلی یک قلعه کوچک سازماندهی شده بود به شکلی که هر کس به آن حمله کند ابتدا با 2 مردی که در طبقه اول ساکن هستند، روبرو شود.»

این کتاب تنها زندگی‌نامه کامل رهبر القاعده؛ به شمار می‌رود که تا کنون به به زبان فارسی تالیف شده و مولف بخش‌های مختلف آن را از مطبوعات و منابع خبری بین‌المللی استخراج کرده است.

کتاب «اسامه بن‌لادن،‌ افسانه یا واقعیت» با شمارگان هزار نسخه در 359 صفحه به بهای 24 هزار تومان از سوی انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی به بازار نشر عرضه شده است.