تهران: شرفشاهی: برخی کتب شعر در دو جمله خلاصه می‌شود/ شکارسری: رضا اسماعیلی در آینده با اشعار سپیدش یاد خواهد شد

به گزارش حلقه وصل، آیین رونمایی از کتاب «سمت روشن دنیا» اشعار رضا اسماعیلی عصر دیروز در خبرگزاری فارس، برگزار شد.

*در راستای حلقه مفقوده شعر امروز

مصطفی محدثی خراسانی با اشاره به حلقه مفقوده شعر در روزگار کنونی، گفت: در جریان شعر امروز به خصوص در شعر سپید حلقه مفقوده‌ای داریم که به نظرم این مجموعه در راستای پیدا شدن آن حلقه مفقوده قرار دارد. قید و بندهایی که برخی بر شعر نو نهادند آن مسیر تازه را بست و کار را به جایی رساند که شاعر هم نمی‌دانست چه گفته و همین سبب شد که آن مسیر تازه با مشکلاتی روبه‌رو شود.

وی افزود: این مجموعه به شدت مفهوم‌مدار است و شعری در آن نیست که مخاطب در ‌آن سردرگم و معلق بماند. نگاه به دغدغه‌های انسان امروز و به شدت بهر‌ه‌مند از پیشینه‌های شعر فارسی از ویژگی‌های این مجموعه شعر است و تمام این نکات در زبان سهل و ممتنع بروز یافته که البته این سبب نشده که از جلوه‌های شعر مدرن کاسته شود و به عبارتی می‌توان گفت که در این مجموعه فرم بر مبنا غلبه ندارد.

محدثی خراسانی در پایان،‌گفت: تکرار یک مفهوم در اشعار این کتاب ملال‌آور نشده بلکه سبب می‌شود که ذهن مخاطب با یک مفهوم بیشتر ارتباط برقرار کند. پشتوانه‌های مذهبی، ملی و فرهنگی نیز در شعر دیده می‌شود که برای تمام آنها نمونه‌هایی در کتاب وجود دارد که با نگاهی به آن می‌توان پی به آنها برد. در مجموعه این اشعار مرد اغلب محکوم است و به نظر می‌رسد که زن در جامعه فراموش شده است.

*تاثیر مواضع شاعر روی موضوع شعرش

محمود اکرامی در بخش دیگری از این مراسم،‌ گفت: کتابی پیش‌روی ما است که در آن موضع شاعر روی موضوع کتاب تأثیر گذاشته و البته شاعر فرد موضع‌مندی است و موضوع اشعار در خدمت موضع او است.  اسماعیلی به حرف‌هایی که می‌زند ایمان دارد و مکنونات درونی‌ او را به سمت شعر می‌برد. اسماعیلی یک نگاه جدید در مورد باورها و موضوعات پیرامونی دارد.

وی افزود: توانایی او در به کار بردن اصطلاحات تکراری مثال‌زدنی است و توانسته از یک اصطلاح کاربردهای متفاوتی را استفاده کند. می‌شد میزان به کار بردن این صنعت را کمتر کرد و گاهی می‌شد به جای به کار بردن مثلاً عبارت دوستت دارم آن را به مخاطب نشان داد و لازم نبود حرف زد.

این شاعر و منتقد ادبی، گفت: برخی اشعار این مجموعه بیشتر حرف‌های شاعرانه است اما ترکیب و نگاه شاعرانه است. شاید پخت و پز اشعار درست صورت نگرفته و اسماعیلی شاید عمداً‌ نخواسته که به شعر نزدیک شود و بیشتر حرف زده است. در یک نگاه این کتاب اقتصاد ادبی یا همان ایجاز را رعایت کرده است.

اکرامی در پایان، گفت: اسماعیلی برای این کتاب زحمت کشیده و گاهی مخاطب را به یاد براده‌های مرحوم سیدحسن حسینی می‌اندازد. مرحوم سیدحسن دغدغه‌هایی داشت که ما همان‌ها را در اسماعیلی می‌بینیم. هر چند هر دو از نظر قلم و ساخت ادبی با هم تفاوت‌هایی دارند. 

*برخی کتب شعر در دو جمله خلاصه می‌شود

کامران شرفشاهی در این نشست، گفت: برخی مجموعه‌ها را که ورق می‌زنیم در دو جمله خلاصه می‌شود که یا «من را ببر به خونتون» یا «تو بیا به خونمون» اما ما در این مجموعه شاهد تنوع مضامین و مفاهیم هستیم.

وی افزود: این مجموعه شعر خنثی نیست و شاعر دارای یک چشم تماشاست و از کنار اتفاقات بی‌تفاوت نمی‌گذرد حتی رگه‌هایی از شعر اجتماعی را در این مجموعه می‌بینیم. دل‌بستگی شاعر به شاعران نامدار فارسی مانند حافظ و سعدی به خصوص حافظ در اشعارش دیده می‌شود. 

*اسماعیلی شخصیت کاریزماتیکی ندارد

حمیدرضا شکارسری با اشاره به اینکه شاعر سمت روشن دنیا یک شاعر حرفه‌ای است و برای این ادعا دلایلی آورد و گفت: اول به دلیل تداوم در فعالیت باید اسماعیلی را یک شاعر حرفه‌ای دانست زیرا شاعرانی با یکی، دو مجموعه می‌آیند و بعد ناپدید می‌شوند. دیگر اینکه شاعر فقط به شعر گفتن بسنده نمی‌کند و نسبت به اتفاقات و جریانات روز خود واکنش نشان می‌دهد. سوم به ثبات زبان رسیده که اگر دوستان اشعار آزاد اسماعیلی را در کتاب‌های قبلی‌اش بخوانند قرابتی میان زبان آنها و اشعار این کتاب می‌بینند. در حالی که اشعاری که در قالب غزل و مثنوی از شاعر می‌بینیم شاهدیم شاعر به زبان سنتی نزدیک شده و آخرین نکته این است که به نظرم رضا اسماعیلی در این مورد نیاز به تحریک دارد همان داشتن شخصیت کاریزماتیک توسط شاعر است که بتواند روی جریانات ادبی تأثیر بگذارد. در حالی که رضا اسماعیلی این شخصیت را ندارد.

وی افزود: به نظرم اطلاق «کتاب» برای این اثر خوب است زیرا اشعار آن در یک راستا هستند و در سرتاسر آن با یک راوی روبه‌رو هستیم و به عقیده من این کتاب یک مجموعه یا جُنگ شعر نیست. در اشعار این کتاب ما شاعر سرودن نیستیم زیرا مشخصه سرودن بداهه‌گویی در شعر سنتی است و معمولاً در بداهه‌گویی فاقد نوآوری هستیم. بلکه در این اشعار ما با معماری کلمات روبه‌‌رو هستیم و به عبارتی شاعر آگاهانه نوشته است.

*در سنت شاعرانه فاصله‌گیری از تن‌نگاری داریم

این شاعر و منتقد ادبی، گفت: در این کتاب بسیار شاهد گلایه از نبود آسمان هستیم که خُب این منجر به نقد مدرنیسم و زندگی مدرن می‌شود و این طنز در شعرهای کتاب است که زندگی جدید را به تمسخر گرفته است. شاعر آگاهانه از لایه‌های اول بدن عبور کرده و به عشق واقعی نزدیک شده و در سنت تغزل ما فاصله‌گیری از تن‌نگاری را داریم که از این منظر نیز شاعر دارای یک تفکر سنتی است. شاعر هر جا خواسته از عریانی‌ها حرف بزند به نوعی شرم رسیده است.

شکارسری در پایان، گفت: این کتاب اگر یک اتفاق در شعر معاصر نباشد که بی‌تردید نیست ولی در کارنامه شعری اسماعیلی یک اتفاق محسوب خواهد شد و در آینده‌ای که او نباشد اگر کسی بخواهد از او یاد کند با اشعار سپیدش از او یاد می‌کند زیرا به نظرم سپید سروده‌های او از غزل و مثنوی‌اش بهتر است.

*اشعاری که بر مبنای سنت دینی سروده شده است

رضا اسماعیلی در پایان این مراسم، با قدردانی از شرکت‌کنندگان در این مراسم، گفت: این مجموعه یک کار معنا و مفهوم‌محور است و اشعار این مجموعه بر اساس سنت دینی سروده شده است. هر چند شاید سنت دینی امروز مورد توجه قرار نگیرد اما در هر صورت اشعار برمبنای این سنت سروده شده است. 

در پایان این مراسم، از کتاب «سمت روشن دنیا» با حضور منتقدان و شاعران رونمایی شد.