تهران: محدثی‌خراسانی: ادبیات کبوتر و سقاخانه را در شعر رضوی شاهدیم/ تقی‌نژاد: اشعار رضوی حدود ۲هزار صفحه می‌شد

به گزارش حلقه وصل، نشست عصری با کتاب ویژه کتاب «هشتمین سپیده» اثر مهدی تقی‌نژاد عصر روز گذشته برگزار شد.

*کماکان ادبیات کبوتر و سقاخانه را در شعر رضوی شاهدیم

مصطفی محدثی خراسانی در این مراسم با اشاره به خاطره‌ای از مرحوم سید ابراهیم شریف‌زاده که از بزرگان موسیقی مقامی ایران بود و چندی پیش درگذشت گفت: حدود سه سال پیش به حسین قرایی پیشنهاد کردم که این قبیل برنامه‌ها را در شهرستان‌ها برگزار کنیم تا مفاخر ما که غبار فراموشی آنها را از یاد برده گرامی داشته شوند. همین استاد شریف‌زاده که چندی پیش درگذشت در روستای باخرز که در واقع روستای پدری ما بود، اذان می‌گفت و ما را برای اذان گفتن تشویق می‌کرد. 

او در ادامه گفت:‌شعر فارسی در دامن آموزه‌های قرآن متولد شده و این در حالی است که ما با شعر فارسی قبل از اسلام ارتباطمان قطع است و شعر فارسی به خصوص قصیده بعد از اسلام متولد شده است. قله شعر فارسی عرفان است و بزرگ‌ترین شاعران فارسی شاعران عارف هستند پس از این حیث شعر فارسی شعر آئینی است.

این شاعر در ادامه گفت: موضوع شعر رضوی به دلیل هجرت امام هشتم به ایران و وجود بارگاه ایشان در مشهد مورد توجه ویژه شاعران فارسی‌زبان بوده است و کمتر شاعری را سراغ داریم که به طور مستقیم و  غیرمستقیم به امام رضا (ع) نپرداخته باشند. 

وی افزود: پس از انقلاب نگاه متفاوتی به شعر آئینی صورت گرفت که این موضوع تجلی ویژه‌ای داشت که بیشترین بروز آن در شعر عاشورایی بود. این اتفاق در شعر آئینی افتاد و بخش‌های مغفول مانده زندگی اهل بیت (ع) با زبان شعر بیان شد. بیان حماسی و نگاه عزتمندانه که حاصل آن دفتر شکوهمندانه‌ای از شعر آئینی پس از انقلاب است. 

محدثی خراسانی گفت: البته این تحول در شعر عاشورایی پررنگ بوده اما برای مثال در مورد امام هشتم (ع) کمتر این موضوع رقم خورده و کماکان ادبیات آهو، گندم، کبوتر و سقاخانه را در شعر رضوی شاهد هستیم و کمتر تحولی در این عرصه اتفاق افتاده است. برای مثال به عالم آل‌محمد (ص) بودن ایشان یا آنکه پاره تن پیامبر بودن این امام و تأثیر علمی امام رضا (ع) در سرزمین ایران کمتر دیده شده است. 

او با اشاره به کتاب هشتمین سپیده گفت:‌ این اثر از نظر تنوع جغرافیایی و فرهنگی اثری قابل قبول است همچنین مهمترین ویژگی این کتاب این است که گردآورنده اشعار طبقه‌بندی خاصی در ذهن نداشته و همین سبب شده که این کتاب تبدیل به یک اتفاق شود. 

*در ارتباط با امام رضا(ع) با حجم بالای اشعار روبرو بودیم

محمد عزیزی ناشر کتاب «هشتمین سپیده» گفت: از این مجموعه آثار دیگری نیز در مورد ائمه (ع)‌منتشر شده که در آنها اصل بر اختصار بود اما وقتی صحبت از امام رضا (ع) شد ما با حجم بالای آثار روبه‌رو بودیم که مهدی تقی‌نژاد بسیار گزینش کرد و به این حجم رسید که با این حال باز هم برخی آثار در کتاب دیده نشده است. 

وی افزود: تقی‌نژاد اهل گزینش و دقت بسیار است و بارها اشعار را می‌خواند تا به نتیجه مطلوب دست پیدا کند. او با وسواس و سلیقه خاص خودش کتاب را آماده کرد و به دنبال کسب رضایت فرد خاصی نبود و فقط به چارچوب‌ها فکر می‌کرد. 

*همه اشعار رضوی حدود 2هزار صفحه می‌شد

مهدی ‌تقی‌نژاد در این برنامه با اشاره به انگیزه خود از گردآوری این اشعار در کتاب «هشتمین سپیده» گفت: در یک مقطعی حدود 20 سال پیش نیت کردم برای معصومین (ع) کار در بیاورم و این در حالی بود که در آن مقطع کار خوب کم بود، به خصوص در زمینه اشعار رضوی از این رو به این نتیجه رسیدیم که اگر عیارسنجی شود و اشعار را بعد از آن جمع‌آوری کنیم شاید بتوان  حرکتی در میان شعرا ایجاد کرد.

وی افزود: اولین کتاب از این مجموعه با محوریت اشعار عاشورایی با عنوان «باز این چه شورش است» بود که توانست جایزه 20 سال ادبیات عاشورایی را به خود اختصاص دهد اما آن کتاب حجم کمی داشت. هدف از گردآوری این کتاب‌ها کتاب‌سازی نبود و در نظر نداشتیم که خودمان را نویسنده و شاعر معرفی کنیم اما این کتاب‌ها برایم ارزش معنوی داشت. 

تقی‌نژاد گفت:‌در دهه 70 مجموعه‌هایی چاپ شد ولی شعر امام رضا (ع) ماند، در سال‌های بعد از آن آستان قدس با برگزاری جشنواره‌های شعر رضوی نسل‌های دوم و سوم شاعران را نیز به میدان آورد و آنها نیز شعر گفتند و برای تکمیل این کار با شاعران جوان نیز روبه‌رو بودیم. 

او اضافه کرد: البته رویکرد شاعران دهه 80 بی‌شک با شاعران دهه 60 متفاوت است که خب این هم طبیعی است، در نهایت این کار منتشر شده که حدود یک سوم اشعاری است که جمع کرده بودند و اگر می‌خواستیم همه را چاپ کنیم کتابی در حدود 2 هزار صفحه را تشکیل می‌داد.