تهران: آیت‌الله بهجت یک فرصت و وعده الهی برای ما در دوره آخرالزمان بود

به گزارش حلقه وصل، حجت‌الاسلام‌والمسلمین علیرضا پناهیان، مدیر مدرسۀ علمیه دارالحکمه و  محمدرضا سنگری، مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مهمانان سومین نشست کتابنوش در مرکز تبادل کتاب بودند؛ که با توجه به موضوع نشست که کتاب «رحمت واسعه» (که شامل بیانات و خصایص رحمت واسعه خدا، حضرت سیدالشهدا علیه السلام، در اشارات فقیه عارف مرحوم حضرت آیت العظمی محمدتقی بهجت) بود، به بیان خصوصیات از آیت العظمی محمدتقی بهجت پرداختند.

در ابتدای نشست دکتر سنگری، مولف بیش از ۲۰ کتاب درباره عاشورا، صحبت را آغاز کرد و با بیان اینکه امروزه آثار تحقیق‌های زیادی برای شناخت واقعه کربلا منتشر شده است گفت: امروز برخی از کتاب‌ها محصول قلم است و قلم فرصت درنگ برای ما فراهم می‌کند، برخی کتاب‌ها نیز محصول گفتار است و کتاب «رحمت واسعه» نیز در این دسته قرار می‌گیرد و خوشبختانه طی دو سال اخیر، از سوی مخاطبان مورد توجه قرار گرفته است.

نویسنده کتاب «آینه داران آفتاب»، سپس به معرفی کتاب رحمت واسعه پرداخت و بیان داشت، اثر حاضر که مشتمل بر ۳۸۳ صفحه است به گفتارهای آیت‌الله بهجت در درس خارج از فقه طی دو دهه اخیر عمر ایشان می‌پردازد. البته در کتاب از فایل‌های صوتی و تصویری سخنرانی ایشان در مناسبت‌های مختلف نیز استفاده شده است.

 نویسنده کتاب «عاشقانه عاشورایی‌ها»، کتاب را به سه بخش اصلی تقسیم کرد و افزود: در بخش نخست که مشتمل بر ۱۳ صفحه است زندگی آیت‌الله بهجت بررسی شده است. در بخش دوم که به اشارات اختصاص دارد و بسیار خواندنی است گزینش و چینش گردآورندگان در اشارات قابل تقدیر است. در این بخش ۱۳ اشاره و نکته درباره اصحاب امام حسین (ع)، ۲۹ اشاره درباره تاریخ زندگانی سید الشهدا و نیز سایر اهل بیت(ع)، ۱۰ نکته درباره فضائل امام حسین (ع)، ۲۹ نکته درباره درس‌ها و عبرت‌های عاشورا، ۳۲ نکته درباره آداب زیارت امام حسین(ع)، ۱۱ نکته درباره مجلس عزای ایشان و ۲۵ نکته درباره بایسته‌های مجلس حسینی وجود دارد. در بخش سوم کتاب نیز که به پرسش‌های فقهی از آیت‌الله بهجت اختصاص دارد ۳۲ سوال به همراه پاسخ آن بیان شده است.

سنگری، بیان داشت گردآورندگان اثر حاضر کوشیده‌اند تا متونی را که آیت‌الله بهجت از آن‌ها استفاده کرده به زبانی شیوا ترجمه کنند. از سوی دیگر کتاب به منابع روایی و تاریخی مستند شده است و اثر قابل عرضه‌ای برای مجالس عزاداری است.

مرثیه، عبرت، حماسه، عرفان

این عاشورا پژوه، برای توصیف عاشورا و کربلا از عبارت «آیت شگفت» استفاده کرد و بیان داشت ما چهار گونه نگاه به کربلا در طی تاریخ داشتیم و در ادامه به بیان آنها پرداخت و گفت: یک عرصه نگاه سوگ و مرثیه است که همواره به آن توصیه شده و خود آیت‌الله بهجت نیز از برگزارکنندگان آن بود؛ اما همواره تاکید داشت که در روضه خوانی دقت صورت گیرد و به طور مثال مداحان را از صحبت درباره چشم و ابروی حضرت عباس(ع) انذار می‌کرد.

نویسنده کتاب «روایت عطش و آتش»، با اشاره به اینکه آیت‌الله بهجت از ارادتمندان امام حسین(ع) بود و خود مجلس روضه برپا می‌کرد و جلوی در می‌ایستاد، گفت: حتی گفته می‌شود استاد ایشان آیت‌الله کمپانی نیز در این مجالس برای عزاداران چای می‌ریخت. آیت‌الله بهجت درباره آداب زیارت نیز نکات فراوانی دارد که نشان دهنده جامعیت فضایل ایشان است.

نویسنده کتاب «چهل روز»، بُعد عبرتی کربلا را دومین وجه نگاه به آن عنوان کرد: کاش نام این کتاب از فرازهای این اثر درباره عبرت‌هایی که می‌توانیم از عاشورا بگیریم، گرفته می‌شد تا نگاه ما را به کربلا سامان می‌داد. عنوانی که برای یک کتاب انتخاب می‌شود بسیار مهم است و مانند نام یک فرزند است چون کتاب هم یک فرزند معنوی به شمار می‌آید.

 نویسنده کتاب سیب و عطش، بعد حماسی کربلا را از دیگر ابعاد عاشورا دانست که برای امروز و فردای ما که دائم رویاروی حق و باطل مبارزه را داریم لازم است و شهید مطهری تأکید بسیار روی این بعد داشت.

این استاد دانشگاه، بعد عرفانی کربلا را چهارمین بعدی دانست که کتاب‌های مختلفی چون گنجینه اسرار عمان سامانی درباره آن نوشته شده است. و بیان داشت خوشبختانه این نگاه عارفانه در این کتاب بسیار پررنگ است ‌و به هر حال این کتاب راوی تمام نگاه‌هایی است که به کربلا شده است.

مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان تاکید کرد: امیدوارم کتاب صوتی این اثر همزمان با اربعین حسینی(ع) برای استفاده زائران فراهم شود.

آیت الله بهجت از نظر بصیرت سیاسی با امام خمینی(ره) تفاوتی نداشتند

حجت‌الاسلام پناهیان با بیان اینکه همواره در سخنرانی‌هایش از سخنان آیت‌الله بهجت استفاده می‌کند، عنوان کرد: از نظر اعتبار و استحکام سخن کمتر کسی مانند آیت‌الله بهجت در این مکتب یافت می‌شود.

پناهیان بیان داشت: آیت‌الله بهجت، نگاه بسیار هوشمندانه، ژرف و عمیقی به مسایل داشت و از بصیرت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی درکنار شخصیت عرفانی و معنوی برخوردار بود و روشن‌اندیشانه مسائل را تحلیل می‌کرد.

نویسنده کتاب «انتظار عامیانه، انتظار عالمانه، انتظار عارفانه»، گفت، آیت‌الله بهجت در اوج عرفان و معنویت بود و بسیاری از معانی را شهود می‌کرد. شهود ایشان هم از نوعی نبود که نصیب یک انسان ساده دل و عوام شود که نتواند ملاک عمل باشد چون ایشان در هیچ زمانی عقل و استدلال را کنار نگذاشت.

وی در ادامه بیان داشت آیت‌الله بهجت در تاریخ تشیع یک عارف است و به عنوان یکی از باتقواترین علمای تاریخ اسلام به شمار می‌آید. ایشان از قدرت فقاهت برخوردار بود و همواره به مسایل سیاسی توجه ویژه‌ای داشت به گونه‌ای که می‌توانیم بگوییم از نظر بصیرت سیاسی با امام خمینی(ره) تفاوتی نداشتند.

نویسنده کتاب «نگاهی به رابطۀ عبد و مولا» گفت، اگر بخواهیم ابعاد عرفانی، قدرت فقاهت و استدلال عقلی ایشان را در نظر نگیریم باز هم به عنوان یک شخصیت بصیر در حوزه سیاست قابل اتکاست. آیت‌الله بهجت یک فرصت و وعده الهی برای ما در دوره آخر الزمان بود.

حجت‌الاسلام پناهیان با بیان این مطلب که این کتاب، بصیرت سیاسی آیت‌الله بهجت را در اوج خودش نشان داده است، یادآور شد: ممکن بود در کتاب کلمات و سخنانی از ایشان انتخاب شود که تنها درباره امام حسین(ع) باشد اما تحلیل‌های سیاسی ایشان هم در کتاب آمده که قابل تقدیر است.

 پناهیان عنوان کتاب حاضر را با توجه به معانی عمیق بسیار در این اثر مناسب ندانست و گفت: در کتاب معانی و مسایل بسیار عمیقی وجود دارد که می‌شد در عنوان و پشت جلد کتاب از آن استفاده کرد. کلمات و جملات حکمت‌آمیز آیت‌الله بهجت می‌تواند خستگی روح انسان را برطرف کند.

 نویسنده کتاب «رهایی از تکبر پنهان»، بر هوشمندی و هدایت سیاسی آیت‌الله بهجت تاکید داشت و گفت: او موعظه‌گر بزرگی بود و می‌توانست معایب ما را یادآور شود. در سیاست نیز آخرین نقطه را می‌دید و اگر می‌شد از وجود ایشان در حوزه سیاست هم بهره می‌بردیم فضای سیاسی بالنده‌تری داشتیم.

حجت‌الاسلام پناهیان، با بیان اینکه آیت‌الله بهجت برداشت منفعلانه از واقعه عاشورا ندارد افزود: ایشان از شخصیت حضرت زینب(ص) تنها مظلومیت را نمی‌بیند و بر بعد انقلابی شخصیت ایشان تاکید می‌کند بنابراین برداشت ایشان از واقعه عاشورا یک برداشت انقلابی است.

این استاد دانشگاه، بیان داشت از آیینه این کتاب می‌توان شخصیت آیت‌الله بهجت را دید و هنر او در پس این سخنان به نمایش گذاشته شده است و می‌توان مانند یک چشمه جوشان از این سخنان استفاده کرد. ما در تاریخ تشیع همواره از ساده‌اندیشی اهل علم رنج بردیم اما آیت‌الله بهجت در عین معنویت، روشن‌اندیشانه برخورد می‌کردند.

مدیر مدرسۀ علمیه دارالحکمه، در پایان با توجه به نظر آقای سنگری، اظهار امیدواری کرد که این کتاب توسط رادیو اربعین برای زائران پیاده روی اربعین حسینی به صورت صوتی پخش شود.

سومین نشست مراسم بازنمایی کتاب یکشنبه ۱۶آبان ماه ساعت ۱۵ تا۱۷ در مرکز تبادل کتاب، به نشانی، چهارراه ولی عصر، خیابان برادران مظفر مرکز تبادل کتاب برگزار شد.