تهران: آیاتى که سیدالشهدا(ع) در مسیر کربلا به آن‌ها استناد کردند

به گزارش حلقه وصل، حجت‌الاسلام محسن قرائتی مفسر قرآن کریم در کتاب «قرآن و امام حسین(ع)» به فعالیت‌های امام حسین(ع) اشاره و در مقدمه آن به بیان اهمیت قرآنی کردن سخنرانی‌های محرم پرداخته است.

در بخش «حرکت امام حسین بر اساس قرآن» آیاتى که امام حسین‏(ع) در مسیر راه به آن استناد فرمودند، آمده است که در ادامه می‌آید؛

 آیه اول: همین که نماینده یزید در مدینه (مروان) تصمیم گرفت که از امام حسین علیه السلام براى یزید بیعت بگیرد، امام فرمود: «ویلک یا مروان فانّک رجس» واى برتو، تو پلید هستى و ما خانواده‌اى هستیم که خداوند در شأن ما فرموده است: «انّما یرید اللّه لیذهب عنکم الرّجس اهل ‏البیت و یطهّرکم تطهیرا»(احزاب/ 33) همانا خداوند مى‏‌خواهد که از شما اهل‏‌بیت هر پلیدى (احتمالى، شک و شبه‌ه‏اى) را بزداید و شما را چنانکه باید و شاید پاکیزه بدارد.

آیه دوم: امام حسین‏(ع) در پایان وصیت‏نامه‌‏اى که قبل از حرکت به کربلا نوشتند، به این آیه استناد کردند: «و ما توفیقى الا باللّه علیه توکّلت و الیه اُنیب»(هود/ 88) توفیق من جز به (اراده) خداوند نیست که بر او توکل کرده‌‏ام و به او روى آورده‌‏ام.

 آیه سوم: همین که براى فرار از بیعت با یزید، از مدینه به سوى مکه خارج شدند (28 رجب)، این آیه را تلاوت فرمودند: «فخرج منها خائفا یترقّب قال ربّ نجّنى من القوم الظالمین»(قصص/ 21) آنگاه که (موسى) از آنجا ترسان و نگران بیرون شد و گفت: پروردگارا! مرا از قوم ستمکار نجات بده.

آیه چهارم: شیخ مفیدقدس سره مى‏‌گوید: همین که امام حسین‏(ع) به سوى مدینه رهسپار شد، گروه‏‌هایى از جن و فرشته براى یارى آن حضرت حاضر شدند، اما امام این آیات را تلاوت فرمودند: «اینما تکونوا یدرککم الموت و لو کنتم فى بروج مشیّدة»(نساء/ 87) هرجا که باشید و لو در برج هاى استوار سر به فک کشیده، مرگ شما را فرا مى ‏گیرد. همچنین آیه‏ «لَبرَز الّذین کتب علیهم القتل الى مضاجعهم»(آل‌عمران/ 154) کسانى که کشته شدند، در سرنوشتشان نوشته شده بود (با پاى خویش) به قتلگاه خود رهسپار مى‏‌شدند.

 آیه پنجم: همین که امام حسین(ع) شب جمعه سوم شعبان (قبل از حرکت به کربلا) وارد مکه شدند، این آیه را تلاوت فرمودند: «و لمّا توجّه تلقاء مَدیَن قال عسى‏ ربّى اَن یهدینى سواء السبیل»(قصص/ 22) و چون رو به سوى مدین نهاد، گفت: باشد که پروردگارم مرا به راه راست راهنمایى کند.

 آیه ششم: در مکه همین که با ابن عباس گفتگو مى‏‌کردند درباره‏ بنى‏‌امیّه این آیات را تلاوت فرمودند: «إِنَّ الْمُنَافِقِینَ یُخَادِعُونَ اللَّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلَاةِ قَامُوا کُسَالَى یُرَاءُونَ النَّاسَ وَلَا یَذْکُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِیلًا»(نساء/ 142) منافقان با خدا نیرنگ مى کنند و حال آنکه او با آنان نیرنگ خواهد کرد و چون به نماز ایستند با کسالت برخیزند با مردم ریا مى کنند و خدا را جز اندکى یاد نمى کنند. همچنین آیه‏ «مُذَبْذَبِینَ بَیْنَ ذَلِکَ لَا إِلَى هَؤُلَاءِ وَلَا إِلَى هَؤُلَاءِ وَمَنْ یُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِیلًا»(نساء/ 143) در این میان (بین کفر و ایمان) سرگشته‏‌اند، نه جزو آنان (مؤمنان) و نه جزو اینان (نامؤمنان) و هر کس که خداوند در گمراهى واگذاردش، هرگز براى او بیرون شدنى نخواهى یافت. و فرمودند: «کلّ نفس ذائقة الموت و انّما توفّون اُجورکم»(آل‌عمران/ 185) هر جاندارى چشنده (طعم) مرگ است و بى‏‌شک در روز قیامت پاداش‌هایتان را به تمامى خواهند داد.

آیه هفتم: در آستانه عید قربان که امام حسین(ع) از مکه به سوى کربلا حرکت کردند، نماینده یزید در مکه راه را بر حضرت بست، درگیرى با تازیانه رخ داد، به امام حسین(ع) گفت: مى‌‏ترسم شما میان مردم شکاف بیفکنى!! حضرت این آیه را تلاوت فرمودند: «لى عملى و لکم عملکم انتم بریئون مما اعمل و انا برى‏ء مما تعملون»(یونس/ 41) عمل من از آن من و عمل شما از آن شما، شما از آنچه من مى‏کنم برى و برکنارید و من از آنچه شما مى‏کنید برى و برکنارم.

آیه هشتم: همین که در مسیر کربلا خبر شهادت مسلم را شنیدند فرمودند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون»(بقره/ 156) کسانى که چون مصیبتى به آنان رسد، گویند: ما از خداییم و به خدا باز مى‌‏گردیم.

آیه نهم: در نزدیکى کربلا همین که حُر به امام گفت: چرا آمده‏‌اى؟ فرمود: نامه‏‌هاى دعوت شما مرا به اینجا آورد، ولى حالا پشیمان شده‌‏اید و این آیه را تلاوت فرمود: «فمَن نَکَث فانّما یَنکُث على نفسه»(فتح/ 10) پس هرکس که پیمان شکند، همانا به زیان خویش پیمان شکسته است.

آیه دهم: در مسیر کربلا همین که خبر شهادت نامه‏‌رسان خود «قیس‏بن مسهّر صیداوى» را شنید گریه کردند و این آیه را تلاوت فرمودند: «فمنهم مَن قَضى‏ نَحبَه و منهم مَن یَنتَظر و ما بَدّلوا تَبدیلا»(احزاب/23) از ایشان کسى هست که بر عهد خویش (تا پایان حیات) به سربرده است و کسى هست که (شهادت را) انتظار مى‏‌کشد و هیچ گونه تغییر و تبدیلى در کار نیاورده‏‌اند.

آیه یازدهم: همین که فرماندار کوفه (ابن زیاد) نامه رسمى براى حُر فرستاد که راه را بر حسین‏علیه السلام ببندد و او نامه را به امام عرضه داشت، امام این آیه را تلاوت فرمودند: «و جعلناهم ائمّة یدعون الى النار...»(قصص/ 41) و آنان را پیشوایانى خواندیم که به سوى آتش دوزخ دعوت مى‏‌کنند و روز قیامت یارى نمى‏‌یابند.

آیه دوازدهم: امام حسین‏(ع) در کربلا درباره لشکر یزید براى دخترش سکینه این آیه را تلاوت فرمود: «اِستَحوَذ علیهم الشیطان فاَنساهم ذکر اللّه»(مجادله/19) شیطان بر آنان دست یافت، سپس یاد خدا را از خاطر آنان برد.

آیه سیزدهم: در روز عاشورا براى لشکر یزید این آیه را تلاوت فرمودند: «فاجمعوا اَمرکم و شُرکائکم ثمّ لایکن امرکم علیکم غُمّة ثمّ اقضوا الىّ و لاتنظرون»(یونس/ 71) شما با شریکانى که قائلید، کارتان را هماهنگ و عزمتان را جزم کنید، سپس در کارتان پرده‏پوشى نکنید، آنگاه کار مرا یکسره کنید و مهلتم ندهید. و نیز آیه «انّ ولىّ اللّه الذى نزل الکتاب و هو یتولّى الصالحین»(اعراف/ 196) سرور من خداوند است که (این) کتاب آسمانى را فرو فرستاده است و او دوستدار شایستگان است. و نیز آیه‏ «و انّى عذت بربّى و ربّکم ان ترجمون»(دخان/ 20) و من از شرّ اینکه سنگسارم کنید، به خود و پروردگار شما پناه مى‏برم. و همچنین آیه‏ «انّى عذتُ بربّى و ربّکم من کلّ متکبّر لایؤمن بیوم الحساب»(غافر/27) من به پروردگار خود و پروردگار شما از (شرّ) هر متکبرى که به روز حساب ایمان ندارد، پناه مى‏‌برم.