معنای رأی تهران در انتخابات مجلس یازدهم

 به گزارش حلقه وصل، پرونده یازدهمین دوره انتخابات مجلس  هم بسته شد و به‌جز 11 کرسی که به دور دوم رفت و باید در 29 فروردین‌ماه تعیین‌تکلیف شوند، مجلس، دیگر نمایندگان خود را شناخت. در حوزه انتخابیه تهران، ری و شمیرانات به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین حوزه انتخابیه کشور، دقیقا برخلاف دوره دهم، این‌بار نتایج 30 بر صفر به‌نفع اصولگرایان شد و دیگر رقبای این جریان که حالا به‌جز اصلاح‌طلبان، نوچپ‌گرایان را هم شامل می‌شد، نتوانستند از 30 کرسی سهمی به خود اختصاص دهند. نفر اول در این دوره محمدباقر قالیباف، شهردار اسبق تهران بود که توانست بیش از 1.2 میلیون رای از تهرانی‌ها بگیرد و راهی بهارستان شود و نفر سی‌ام نیز عزت‌الله اکبری‌تالارپشتی بود که او هم بیش از 642 هزار رای کسب کرد و وارد مجلس شد.

اولین نفر از جمع کسانی که نتوانستند به مجلس بروند، یعنی کسی که در جایگاه سی‌ویکم قرار گرفت، وحید یامین‌پور بود که آرای بسیار کمتر از نفر سی‌ام جمع کرد. اعداد رسمی اعلام‌شده از سوی وزارت کشور و شورای نگهبان میزان رای وی را 296021 نشان می‌دهد، یعنی قدری کمتر از 50 درصد آرای نفر سی‌ام. با فاصله حدودا 80 هزارتایی از یامین‌پور، حمید رسایی قرار دارد که 219 هزار رای کسب کرده و علی جعفری که او هم ازجمله اعضای پویش عدالتخواهی به شمار می‌آید، نفر سی‌وسوم است. اولین اصلاح‌طلب از جمع سه لیست اصلی اصلاح‌طلبان در تهران، علیرضا محجوب است که از دوره پنجم به‌صورت مستمر در ادوار مجلس حضور داشته و بعد از 25 سال این‌بار نتوانسته راهی مجلس شود. او حدود 95 هزار رای از مردم تهران گرفته است.

نفر سی‌وپنجم محمدصادق شهبازی‌راد، سرلیست پویش عدالتخواهی قرار دارد و بلافاصله بعد از او سرلیست فهرست‌های اصلاح‌طلبی در تهران قرار گرفته است. مجید انصاری در انتخابات یازدهم مجلس در تهران با کسب 69151 رای در جایگاه سی‌وهفتم قرار گرفت و پس از او سهیلا جلودارزاده، مصطفی کواکبیان، زهرا ساعی، محمدرضا بادامچی، پروانه مافی، محمدعلی وکیلی، فریده اولادقباد، محمدحسین مقیمی، محمدرضا راه‌چمنی، سیدفرید موسوی و محمدرضا نجفی دیگر اصلاح‌طلبانی هستند که نام‌شان به‌صورت پراکنده تا نفر شصتم تهران قرار گرفته است. اما این ترتیبات و جزئیات اعداد و ارقام آن هرکدام می‌تواند نکات و پیام‌های مهمی در خود داشته باشد که می‌طلبد به‌صورت مورد به‌مورد آنالیز شود. در شماره امروز برخی اعداد مهم و اتفاقات قابل‌توجه در رده‌بندی 60 نفر اول انتخابات در حوزه تهران، ری و شمیرانات مورد بررسی قرار گرفته‌اند که در ادامه از نظر می‌گذرد.

۱ رای اول تهران، محمدباقر قالیباف

شهردار سابق تهران توانست در این دوره از انتخابات 69 درصد از مجموع حدودا 1.9 میلیون رای در حوزه انتخابیه تهران، ری و شمیرانات را ازآن خود کند. قالیباف دقیقا یک‌میلیون و 652 هزار و 287 رای کسب کرد و وارد مجلس شد. او حالا رکورددار رای اصولگرایان (از زمان تعیین مفهومی با این نام در فضای سیاسی کشور) در ادوار مختلف مجلس در تهران است، جایگاهی که تا پیش از این در اختیار غلامعلی حدادعادل با 1.13 میلیون رای برای همین مجلس جاری بود که البته نتوانست جزء 30 نفر اصلی قرار بگیرد. نکته جالب‌توجه این است که اگر همین رای با وجود مشارکت نه‌چندان بالای تهرانی‌ها را به مجلس دهم منتقل کنیم، خواهیم دید قالیباف می‌تواند با رتبه هفتم بالاتر از فریده اولادقباد که توانسته بود یک‌میلیون و 262 هزار و 112 رای کسب کند، وارد مجلس شود.نکته دیگر اینکه قالیباف با نفر دوم لیست که سیدمصطفی میرسلیم باشد، حدود 300 هزار رای فاصله دارد و این به‌معنای آن است که بسیاری از شرکت‌کنندگان در تهران به قالیباف تک‌رای داده‌اند یا به‌جز او اسامی دیگری از لیست را ننوشته‌اند که البته این احتمال دوم قدری بعید به‌نظر می‌رسد.  نکته بعدی اختلاف رای عجیب و غریب او با سرلیست اصلاح‌طلبان در انتخابات است.

یعنی قالیباف توانسته با اختلافی سنگین که عددی 18 برابری را نشان می‌دهد، مهم‌ترین رقیبش در سطح کنش‌های سیاسی یعنی مجید انصاری را کنار بزند و وارد مجلس شود. علاوه‌بر این، درباره کلیت لیست اصولگرایان باید به این نکته توجه کرد که به‌جز قالیباف که استثناست، رای حداکثر و حداقل آنها در انتخابات 94 و 98 تفاوتی با هم ندارد و این یعنی آنها نتوانسته‌اند در این سال‌ها سبد رای خود را آنچنان تغییری دهند. سیدمصطفی آقامیرسلیم با 892 هزار و 318 رای در جایگاه دوم است و در انتخابات سال 94 مرتضی آقاتهرانی با رای 884 هزار دوم شده بود. همچنین در این انتخابات نفر آخر لیست اصولگرایان عزت‌الله اکبری با 642 هزار رای قرار دارد و در سال 94 محمد ناظمی‌اردکانی نفر آخر لیست اصولگرایان 626 هزار رای گرفته بود. آخرین نکته جالب‌توجه هم مربوط به رای عزت‌الله اکبری‌تالارپشتی است. او با نفر قبلی یعنی غلامحسین رضوانی که در جایگاه بیست‌ونهم ایستاده حدود 70 هزار رای فاصله دارد که نشان می‌دهد عده قابل‌توجهی نام او را از لیست خط‌زده‌ و جایگزین کرده‌اند.

۲ سرلیست اصلاح‌طلبان با 69 هزار رای

اتفاق جالبی که البته توجیه عقلی هم دارد، تعدادی آرای سرلیست اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس یازدهم است. آنچنان‌که گفتیم او با قریب به 69 هزار رای در جایگاه سی‌وششم ایستاده در حالی که قالیباف 18 برابر او از تهرانی‌ها رای گرفته است، اختلافی که نشان می‌دهد ناامیدی بدنه جریان اصلاحات که ناشی از عملکرد دولت حسن روحانی و فراکسیون امید است، آنچنان عمیق شده که دامن چهره مشهوری چون مجید انصاری را هم می‌گیرد و او تنها می‌تواند به ظرفیت یک محله تهران رای کسب کند. مساله دیگر اینکه علیرضا محجوب توانسته 30 هزار رای بیشتر از سرلیست اصلاح‌طلبان از مردم تهران بگیرد که این‌هم شاید برای اولین‌بار است که رخ می‌دهد، به این معنا که یک عضو لیست می‌تواند بیشتر از سرلیست رای کسب کند.

اصلاح‌طلبان البته آنقدر عملکردشان ضعیف بوده که تنها نام 14 نفرشان میان 60 نفر اصلی تهران دیده می‌شود و مابقی حتی نتوانسته‌اند جزء این 60 نفر حضور یابند. درمورد این 14 نفر البته نکته مهم دیگری هم وجود دارد. روز گذشته دبیرکل یکی از احزاب رادیکال اصلاح‌طلب مدعی شد «‎مرتضی آقاتهرانی در سال ۹۸ با 868 هزار و 25 رای نفر سوم شده است در حالی که در سال ۹۴ با 884 هزار و 33 رای نفر سی‌ودوم شده بود. یعنی با اینکه رای ایشان کم‌شده ولی از رتبه ۳۲ به رتبه سه رسیده است. فرمول‌ ساده است؛ 30 نفر ماقبل ایشان از رقابت بازمانده‌اند تا نوبت به ایشان رسیده است.» این استدلال آنقدر طنز است که شاید ارزش جواب دادن را هم نداشته باشد اما برای ثبت در تاریخ باید گفت از میان 60 نفر اول تهران، 9 نفر هم در انتخابات سال 94 حضور داشته‌اند و هم در انتخابات 98، علاوه‌بر این مجید انصاری و محمدحسین مقیمی هم کسانی هستند که در جریان اصلاحات هم سرشناسند و هم باسابقه.

آن 9 نماینده کنونی تهران در انتخابات قبلی توانسته بودند از مردم تهران بالغ بر 10 برابر میزان کنونی رای بگیرند، لذا به‌نظر می‌رسد باید از اصلاح‌طلبان دوباره پرسید که چه کرده‌اند که تنها یک‌دهم مردمی که قبلا به آنها رای داده بودند این‌بار حاضر شده‌اند دوباره به آنها اعتماد کنند؟ ناگفته نماند این ادعای بی‌منطق در حالی مطرح می‌شود که مجید انصاری و دیگر اصلاح‌طلبان گفته بودند با اصرار سیدمحمد خاتمی تنها چند چهره مشهور اصلاح‌طلب حاضر به نام‌نویسی در انتخابات شده‌اند.

۳ نفر سی‌ویکم

وحید یامین‌پور که حضورش در انتخابات هم چالشی شده بود و نهایتا هم نتوانست در لیست 30 نفر اولیه اصولگرایان حضور داشته باشد، در کورس رقابت موفق شد به‌تنهایی بخش قابل‌توجهی از رقبا را کنار زده و پست‌سر عزت‌الله اکبری قرار بگیرد. شاید بتوان گفت این اتفاق اولین یا جزء اولین دفعاتی است که رقابت از ترکیب دو لیست اصلی اصولگرا و اصلاح‌طلب خارج شده و یک چهره مستقل می‌تواند خود را وارد رقابت کرده و بالاتر از کل اعضای لیست یک جناح سیاسی قرار بگیرد. وحید یامین‌پور با 296 هزار و 21 رای قریب به 200 هزار رای بیشتر از علیرضا محجوب کسب کرده است. شاید شهرت تلویزیونی وحید یامین‌پور، احتمال بالای حضور او در لیست نهایی و البته سرخوردگی شدید و جدی مردم از لیست اصلاح‌طلبان را بتوان دلیل اصلی این امر قلمداد کرد. البته شاید گفته شود او در لیست ائتلاف مردم حضور داشته اما واقعیت این است که آن لیست اصلا نتوانست میان مردم تهران جا باز کند و حداقل‌هایی از رای مردم را بگیرد.

۴ اختلاط در رای لیستی

از نکات قابل‌توجه رای‌های این‌بار تهران، الگویی است که نشان می‌دهد مردم کمتر از ادوار قبلی به‌صورت لیستی رای داده‌اند. اول اینکه رای قالیباف دوبرابر نفر سی‌ام یعنی عزت‌الله اکبری است. از سوی دیگر میان 60 نفر دوم چهره‌هایی دیده می‌شوند که جزء هیچ‌کدام از دو لیست اصلی نبوده‌اند و حتی وحید یامین‌پور اساسا جزء لیست عدالتخواهان هم نبوده است و کاملا مستقل در انتخابات حضور یافته. دوم اینکه حمید رسایی هم که نه جزء لیست شانا بوده، نه پایداری و نه عدالتخواهان، توانسته 219 هزار رای از مردم بگیرد و نفر سی‌ودوم شود و او هم با اختلاف بالاتر از نفر اول دیگر لیست اصلی در تهران ایستاده است. سیدمحمد حسینی هم نقض دیگر همین ماجراست.

۵ رای جبهه پایداری

مرتضی آقاتهرانی، غلامحسین رضوانی، رضا تقی‌پور، بیژن نوباوه، روح‌الله ایزدخواه، علی خضریان و زهره‌سادات لاجوردی هفت نفری بودند که بعد از توافق نمایندگان شانا و جبهه پایداری، توانستند در لیست وحدت اصولگرایان قرار بگیرند. پس از شمارش آرا و اعلام نتایج قطعی مشخص شد آقاتهرانی توانسته در جایگاه سوم قرار گیرد، دیگر اعضای جبهه پایداری عمدتا بسته به شهرت خود در جایگاه‌های بعدی میان 30 نفر ایستاده‌اند.  بیژن نوباوه در جایگاه دهم، روح‌الله ایزدخواه که البته حمایت نوچپ‌گرایان را هم در سبد رای خود می‌دید و شاید تنها کسی بود که حامیان این جریان از میان لیست اصولگرایان به او رای داده بودند در جایگاه چهاردهم، علی خضریان در جایگاه بیست‌وچهارم، رضا تقی‌پور در جایگاه بیست‌وپنجم، زهره‌سادات لاجوردی و غلامحسین رضوانی هم به ترتیب در جایگاه بیست‌وهشتم و بیست‌ونهم ایستاده‌اند، این‌ها نشان می‌دهد معلوم نیست در صورت دولیست بودن  در ۳۰ نفر ابتدایی تهران چند نفر از اعضای جبهه پایداری حاضر بودند.

۶ جریان سوم با رای 86 هزارتایی؟

نوچپ‌گرایان که پویش عدالتخواهی راه انداخته بودند و تلاش می‌کردند جریان‌های سیاسی را درهم شکسته و خود را به‌عنوان جریان سوم در میدان رقابت سیاسی جا بیندازند، نتوانستند توفیق قابل‌توجهی از خود نشان دهند. از میان 30 نفر لیست آنها، تنها چهار نفر میان 60 نفر اول تهران قرار دارند و سرلیست آنها یعنی محمدصادق شهبازی تنها موفق شده 86 هزار رای کسب کند. او در این انتخابات در جایگاه سی‌وپنجم ایستاده است. وحید اشتری‌ماهینی با 46.5 هزار رای در جایگاه چهل‌وچهارم ایستاده و مهدی زری‌باف با وجود اینکه در لیست اولیه جبهه پایداری هم حضور داشت در جایگاه پنجاه‌وهفتم است. البته علی جعفری که در لیست اولیه شانا بود، بیشتر از همه این چهره‌های یادشده رای کسب کرده که دلیل آن می‌تواند همان قرار گرفتن در لیست اولیه شانا باشد. این وضعیت حالا گویای این است که ایجاد جریان سوم در میدان رقابت سیاسی در ایران آنچنان هم ساده نیست، حتی اگر در فضای مجازی پروپاگاندای زیادی ایجاد شود و هیاهوی قابل‌توجهی به راه افتد.