به گزارش حلقه وصل، امام خمینی (ره) طراح، پردازنده و راهبر قیام لله اجتماعی در عصر کنونی است. این طراحی و ایده‌پردازی بر یک اندیشه دینی قائم است که این اندیشه از چشمه زلال اهل بیت (ع) آب می‌خورد. در این میان، جایگاه ام أبیها و بنیها، حجت الله الکبری، حجت علی حجج الله، حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا (س)، جایگاه شاخصی است. او الگوی انسان انقلابی و مخصوصاً زن جامعه ما است.
این مقاله با بررسی جایگاه ایشان از منظر حضرت امام (ره)، به قیام لله اجتماعی حضرت زهرا (س) در قالب مخاطبه و محاکمه می‌پردازد که حضرتشان در یکی از خطبه‌ها به ریشه انقلابی نماندن انصار، انقلابی‌های عصر نبوی می‌پردازد. سپس به منشأ همه برکات در زندگی آن وجود ملکوتی و جبروتی پرداخته، درس‌هایی را که یک زن انقلابی از حضرتشان باید برداشت کند، اشاره می‌کند. در ادامه به دنبال جایگاه زن در نگاه حضرت امام (ره) می‌گردد و در می‌یابد امام (ره)، زن را در ۲ مرحله تاریخی مظلوم بر می‌شمرند.
۳ ویژگی خاص بانوان انقلابی به روایت امام (ره)/ جایگاه حضرت زهرا (س) در عالم از نگاه امام (ره)
در حالی که از نگاه ایشان، زن مبدأ همه خیرات، قائم لله و پیشرو نهضت است. امام (ره) ۲ عرصه مجاهدت زن عصر ما را بیان می‌دارند و به لزوم بر عهده گرفتن همه مسؤولیت تبعیت از حضرت زهرا (س) به عنوان الگو می‌پردازند. در پایان نیز ۳ ویژگی خاص برای زن قائم لله و انقلابی بر می‌شمرند. این ویژگی‌ها ناشی از نگاه امام (ره) به حضرت زهرا (س) است و عبارتند از اخلاص، عفاف و کوخ‌نشینی. به مناسبت در پیش‌بودن «روز زن». این بخش به عنوان چکیده نگاه حضرت (ره)، به آن الگوی جهانی و انقلابی، در خطاب به انسان، مخصوصاً در خطاب به «زن انقلابی» است با عنوان «ای زن‌های محترم بیدار شوید، یک شبه ره صد ساله طی کنید!».
امام (ره)، حضرت زهرا (س) را موجودی جبروتی در صورت یک زن می‌دانند. ایشان در این باره می‌فرمایند: «تمام ابعادی که برای زن متصور است و برای یک انسان متصور است در فاطمه زهرا (س) جلوه کرده و بوده است. یک زن معمولی نبوده است؛ یک زن روحانی، یک زن ملکوتی، یک انسان به تمام معنا انسان، تمام نسخه انسانیت، تمام حقیقت زن، تمام حقیقت انسان. او موجود ملکوتی است که در عالم به صورت انسان ظاهر شده است؛ بلکه موجود الهی جبروتی در صورت یک زن ظاهر شده است. زنی که تمام خاصه‌های انبیا در اوست. زنی که اگر مرد بود، به جای رسول الله بود. معنویات، جلوه‌های ملکوتی، جلوه‌های الهی، جلوه‌های جبروتی، جلوه‌های ملکی و ناسوتی –همه- در این موجود مجتمع است».(۱)
در توضیح باید گفت که عوالم وجود از نگاه عارف، پنج عالم است:
۱- عالم مُلک یا ماده یا ناسوت یا طبیعت: این عالم همین دنیای ظاهری است که انسان در آن نشو و نما می‌کند.
۲-عالم ملکوت یا مثال یا وهم یا برزخ: این عالم عالمی در ورای عالم ملک است و اولین مرتبه بعد از ملک است که انسانهای وارسته با خرق پرده های ظلمانی امکان دسترسی به آن را دارند، ازجمله انبیاء و اولیاء. در این عالم فرشتگان مستقرند.
۳- عالم جبروت یا عقل یا فرشتگان مقرب: این عالم در ورای عالم ملکوت است که بالاترین مرتبه برای صعود انسان است که انبیاء عظام و از جمله وجود حضرت ختمی مرتبت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در این عالم در رفت و آمد بودند. همچنین حضرت روح الامین جبرئیل نیز در این مقام مرتبت دارند.
۴- عالم لاهوت یا اسماء و صفات: این عالم در ورای عالم جبروت است و مرتبه تجلی اسماء و صفات الهی است.
۵-عالم هاهوت یا غیب الغیوب: که مختص ذات اقدس ربوبی است و کسی را در آن پرده راه نیست.
با توضیح فوق و بیان این مسأله که در نظر عارف، عالَم از ذات اقدس خدای متعال نشأت گرفته و جلوه اوست و عوالم در مراتب بعد، جلواتی هستند که از ذات ربوبی نشأت گرفته‌اند و با افتادن پرده‌های روحانی و نورانی و سپس ظلمانی، به مراتب پایین‌تر تنزل می‌کند و با مستور شدن حجاب‌ها به عوالم پایین‌تر تنزل رتبه خواهیم داشت. وجود انسان نیز در این قوس نزول تنزل می‌یابد تا به عالم ملک می‌رسد.
حال این انسان باید با قیام لله خودش را در قوس صعود قرار دهد. در قرآن کریم چکیده موعظه‌های حضرت رسول (ص) در یک کلام آمده است و به نوعی عصاره قرآن کریم در یک عبارت است که «قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُمْ بِوَاحِدَةٍ ۖ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَیٰ وَفُرَادَیٰ». هر کس به نوبه خودش باید در مسیر صعود و قیام لله قرار بگیرد؛ این خلاصه وحی و نبوت و ریشه همه انقلاب‌های درونی و بیرونی انسان و از جمله انقلاب اسلامی ایران است که حضرت امام (ره) با درک این معنای مترقی، سنگ بنای نهضت و رشد انسانیت در عصر حاضر را گذارد و همگان را به این معنا دعوت کرد و خود نیز اول نفر در این طریق گام برداشت.
حال که انسان دریافت باید دست به قیام لله بزند و باید با خرق حجب ظلمانی و نورانی و روحانی، به عوالم بالاتر که ملکوت و جبروت است دست یابد و سوق و سیر و سلوک الی الله کند. باید بداند این قوس صعود صیت پروازش برای انسانهای متفاوت بسته به ظرف و همت وجودی، متفاوت است. اما در مورد انسان کامل بیشترین صعود را می‌توان فرض کرد.
امام (ره) در این باره می‌فرماید: «این صورت طبیعی نازل‌ترین مرتبه انسان است؛ لکن از همین مرتبه نازل، حرکت به سوی کمال است. انسان، موجود متحرک است؛ از مرتبه طبیعت تا مرتبه غیب، تا فنا در الوهیت».(۲)
جایگاه خاصی که تنها مختص حضرت زهرا (س) است
حضرت زهرا (س)، بنا بر فرمایش حضرت امام (ره)، در این قیام لله و صعودش به عوالم بالا، بالاترین سیر و صعود را دارد که رسیدن به جایگاه انبیاء عظام و اولواالعزم باشد، که همان جایی است که حضرت روح امین مستقر است. این امر به تعبیر حضرت امام (ره) حتی برای ائمه اطهار (ع) نیز بدین صورت متصور نبوده و فقط برای انبیاء اولواالعزم (ع) هنگام نزول وحی متصور است.
ایشان در این خصوص می‌فرمایند: «برای صدیقه طاهره، این معانی حاصل است. از مرتبه طبیعت شروع کرده است، حرکت کرده است؛ حرکت معنوی؛ با قدرت الهی، با دست غیبی، با تربیت رسول الله (ص) مراحل را طی کرده است تا رسیده است به مرتبه‌ای که دست همه از او کوتاه است».(۳)
ایشان یک فضیلت را اشرف و افضل از همه فضائل حضرت زهرا (س) بر می‌شمرند. به گونه ای که حتی در مورد ائمه اطهار (ع) نیز به این صورت نبوده، و آن رفت و آمد مکرر حضرت جبرئیل به خانه و حضور حضرت زهرا (س)، در مدت ۷۵ روز حیاتشان بعد از رحلت پدر عظیم الشأنشان و عرض تعزیت به ایشان و نقل مسائل آتیه که بر ذریه‌شان می‌گذرد، است. این مطالب همه به کتابت امیرالمؤمنین (ع) می‌رسد.
امام (ره) این واقعه را به نقل از کافی شریف با سند معتبر از قول حضرت صادق (ع) بیان می‌کنند و می‌فرمایند: «... گمان ندارم که غیر از طبقه اول از انبیای عظام درباره کسی این طور وارد شده باشد....بعد از این هم بین کسی دیگر نشده است. حتی درباره ائمه هم من ندیده‌ام که وارد شده باشد، این طور که جبرئیل بر آن‌ها نازل شده باشد، فقط این است که برای حضرت زهرا (س) است».(۴)
امام (ره) نگاه عرفانی خود را در این مسأله اینچنین بیان می‌کنند که این آمدن جبرئیل مسأله ساده‌ای نیست و نیازمند تناسب میان روح حضرت زهرا (س) با جبرائیل امین است و مسأله بالاتر آنکه به نظر ایشان، این تنزل جبرئیل به واسطه روح اعظم خود حضرت زهرا (س) است، نه اینکه حق تعالی او را مأمور کند که برو و این مسائل را بگو.(۵)
در ادامه امام (ره) اشاره دارند که گویا از جمله مسائلی که جبرائیل به حضرت زهرا (س) از مسائل آتی گفته‌اند، درباره مسائل ایران و قیام مردم ایران ذیل حوادث زمان امام زمان (عج) باشد.
علی اخباری آزاد
پی‌نوشت‌ها:
۱- صحیفه امام، ج۷ ص ۳۳۸
۲- صحیفه امام، ج۷، ص۳۳۸
۳- صحیفه امام، ج۷، ص۳۳۸
۴- صحیفه امام، ج۲۰، ص۵
۵- صحیفه امام، ج۲۰، ص۵