به گزارش حلقه وصل، ماه گذشته یک خبرگزاری غربی به نقل از منابع آگاه مدعی شد که یک بازرس زن آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هنگام فعالیت در ایران برای مدت کوتاهی بازداشت شده است همچنین چندی پیش مایک پامپئو وزیر امور خارجه آمریکا طی سخنانی در یک نشست مطبوعاتی در واشنگتن اعلام کرد که معافیت‌های تحریمی مربوط به همکاری هسته‌ای با ایران در سایت فردو از تاریخ 15 دسامبر به بعد لغو خواهد شد. این مسائل در حالی رخ داد که جمهوری اسلامی ایران در راستای ایجاد توازن در اجرای برجام به کاهش تعهدات هسته‌ای خود پرداخته است.
برای شنیدن توضیحات رئیس سازمان انرژی اتمی در این رابطه به گفت‌وگو با او پرداختیم.
در ادامه مشروح گفت‌وگو با علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی را می‌خوانید:
لطفاً در رابطه با اهمیت راهبردی فردو نسبت به نطنز با توجه به لغو معافیت تحریمی این سایت از سوی آمریکا توضیح دهید.
صالحی: کشور به‌دلیل تهدیدهای مداوم غربی‌ها و آمریکا به حمله٬ سراغ فردو رفت. باتوجه به اینکه هنوز ابتدای راه بودیم برای صیانت از صنعت هسته‌ای و غنی‌سازی تصمیم گرفتیم تا جایی را انتخاب کنیم که به‌راحتی نتوانند آن را از کار بیندازند٬ بالاخره به این نتیجه رسیدیم که باید درون کوه سایتی را ایجاد کنیم تا بدنه کوه از این تأسیسات هسته‌ای محافظت کند. وجه تسمیه فردو هم به نام روستایی در اطراف قم بازمی‌گردد که حدود صد شهید داده و به‌افتخار همین شهدا این نام برای سایت جدید انتخاب شد.
در سایت فردو امکان نگهداشتن سه هزار سکوی ماشین با ابعاد خاص را داریم، که البته اگر بزرگ‌تر باشد دیگر جای سه هزار ماشین را نخواهیم داشت. زمانی که من در سازمان انرژی اتمی بودم و زیرساخت‌های فردو را تکمیل می‌کردیم، نظر این بود که فردو را به ماشین‌های نسل جدیدمان اختصاص دهیم که به‌صورت مرکز تحقیقاتی باشد مانند S8 در اصفهان. وقتی که ما سانتریفیوژهای جدید را رونمایی می‌کردیم در بالای زمین قرار داشت.
در همین زمان به‌جای آنکه زنجیره‌های شاهد ماشین‌های جدیدمان را داشته باشیم، آنها را در فردو قرار دهیم که اگر اتفاقی افتاد ماشین‌های جدیدمان در فردو آسیب نبیند و این زنجیره‌های شاهد حدود 164 تا 174 ماشین است، اگر 10 زنجیره شاهد داشته باشید می‌شود 1700 ماشین و اگر 20 زنجیره شاهد داشته باشم نزدیک به 3000 ماشین می‌شود. در حال حاضر هم در فردو نزدیک به 15 ماشین داریم و از این میزان تنها اگر بخواهیم 10 زنجیره شاهد درست کنیم 1700 تا 1800 ماشین می‌شود. قصد ما این بود که فردو را برای این اقدامات نگهداریم. اما بعد از اینکه من به وزارت خارجه رفتم٬ فردو را مانند نطنز تبدیل به محل نگهداری ماشین‌های قدیمی یعنی IR1 کردند که این ماشین‌ها اهمیت زیادی نداشت حتی در صورت از بین رفتن ما می‌توانستیم آن را دوباره بسازیم، ولی ماشین‌های نسل جدید را که با هزینه‌های سنگین درست می‌کنیم نمی‌خواهیم از بین بروند، ولی ما IR1 را بارها ساخته بودیم.
ما 2000 ماشین در فردو داشتیم که بعد از مذاکرات، آن را به 1044 عدد رساندیم، اروپایی‌ها خواستند که از این سایت بهره‌برداری نشود، ولی ما اعلام کردیم که این سایت را از دست نمی‌دهیم و 1044 ماشین نگهداشتیم. در حال حاضر نیز این میزان ماشین در این سایت وجود دارد و به‌دلیل بدعهدی اروپایی‌ها غنی‌سازی در این سایت به‌راه افتاده است و تا زمانی که آنها به تعهدات خود بازگردند همچنان غنی‌سازی را در فردو ادامه خواهیم داد.
مستندات حمل مواد مشکوک توسط بازرس آژانس را در اختیار داریم/ این تخلف را پیگیری خواهیم کرد
در رسانه‌های خارجی در رابطه با ماجرای بازرس متخلف آژانس فضاسازی علیه ایران انجام شد و گویا توضیحات مقامات ایرانی به‌اندازه خود گویاست که با هدف پرونده‌سازی علیه ایران مطرح شده است، لطفاً درباره این موضوع و اقدامات مقامات کشورمان در این باره توضیح دهید.
صالحی: بازرس‌ها به‌طور کلی از مصونیت دیپلماتیک برخوردار هستند، مصونیتی مانند آنچه سفرا در زمان مأموریت خود دارند و چنین موضوعاتی در قوانین بین‌المللی در نظر گرفته شده است، برای مثال اگر یک بازرس ایرانی که در آژانس انرژی اتمی مشغول به کار است در کشور دیگری با مسئله‌ای روبه‌رو شود، از مصونیت دیپلماتیک برخوردار خواهد بود.
البته بازرسان آژانس باید هنگام ورود به سایت‌های ایران چک شوند و چنین موضوعی در زمان بازدید از تأسیسات هسته‌ای در سراسر دنیا طبیعی بوده و این قانون تنها مربوط به ایران نمی‌شود. در این چک و کنترلی که انجام شد دستگاه‌ها تشخیص دادند که یکی از بازرس‌ها مواد مشکوکی را حمل می‌کند.
وقتی که از بازرس دراین‌باره سؤال کردند، پاسخ‌های او قانع کننده و قابل قبول نبود، علاوه بر این مسائل دیگری نیز پیش آمده که جزئیات آن را نمی‌توانم بگویم، در نهایت همه این وقایع مستندسازی، فیلمبرداری و صدابرداری شد، ولی به‌دلیل اینکه مصونیت دیپلماتیک داشت نمی‌توانستیم بازرس را نگهداریم، در نتیجه با کمال احترام و رعایت تعهداتی که نسبت به امور بین‌المللی به آنها متعهد شدیم٬ پروتکل‌های دیپلماتیک به‌طور کامل رعایت شد و بازرس نیز برگشت، اما ما به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعتراضی نوشته اعلام کردیم که این موضوع را پیگیری می‌کنیم.
خرابکاری‌ها برای توقف صنعت هسته‌ای ایران هیچ‌گاه محقق نشد
به‌دلیل اینکه در ایران مکانی را برای نگهداری دستگاه‌های معیوب داریم، خیلی از وسایل را از خارج خریداری می‌کنیم، ولی آنها در این وسایل خرابکاری می‌کنند تا در زمان استفاده از این دستگاه‌ها با مشکل مواجه شویم. ما در همین راستا یک نمایشگاهی از خرابکاری‌های صنعتی در سازمان انرژی اتمی داریم.
حتماً ماجرای نرم‌افزاری به‌نام استاکس‌نت را شنیده‌اید که از طریق آن در صدد ضربه زدن به تأسیسات هسته‌ای ما برآمدند و حتی به چند کارخانه پتروشیمی هم آسیب رساندند، اما به صنعت هسته‌ای آسیبی وارد نشد چراکه به‌موقع به ما هشدار داده شده بود. هرچند به‌دنبال متوقف کردن این صنعت در ایران بودند اما این خواسته آنها هیچ‌گاه محقق نشد و تنها توانستند آسیب بسیار مختصری به ما وارد کنند٬ زیرا قبل از اینکه به مشکلی تبدیل شود آن را خنثی کردیم و مشکلی پیش نیامد، در نتیجه نسبت به آسیب‌رسانی دشمن در خصوص صنعت هسته‌ای همیشه هوشیاریم.
آنها بدافزار استاکس‌نت را علیه ما به‌کار گرفتند خرابکاری‌های صنعتی را علیه ما انجام دادند، تجهیزات معیوب را به ما فروختند که در این رابطه هوشیار بودیم و اقدام اخیر بازرس آژانس را در این راستا می‌بینیم و از آژانس خواسته‌ایم تا تکلیف را در این باره مشخص و مسئله را پیگیری کند که این مسئله در حال پیگیری است٬ آپارو نماینده آژانس به ایران می‌آید و با کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی و همکاران دیگر در مورد مباحث مختلف از جمله مسئله بازرس متخلف گفت‌وگو می‌کنند.
با توجه به اینکه شهادت شهید احمدی روشن به موضوع ویروس استاکس‌نت مرتبط است در خصوص موارد مشابه چنین اقداماتی که پیش‌تر اتفاق افتاده توضیح دهید.
صالحی: ما در حال حاضر پیش‌بینی‌های لازم و مصون‌سازی‌ها را انجام می‌دهیم. درباره خرید تجهیزات معیوب هم ما تمهیدات لازم را در این باره انجام دادیم و آنها را قبل از نصب چک می‌کنیم. اتفاقاً آنها با فروختن تجهیزات معیوب به‌نوعی به ما کمک کردند و باعث افزایش تخصص ما در این حوزه شده‌اند.
چه تدابیری در گام پنجم در حوزه صنایع هسته‌ای در نظر گرفته شده است؟
صالحی: اگر بخواهم درباره گام‌های کاهش تعهدات برجامی مطلبی را به شما بگویم، هدف ما همان‌طور که آقای رئیس جمهور گفت حفظ برجام است٬ نمی‌خواستیم برجام به هم بخورد، آنها هستند که برجام را به هم می‌زنند، ما برای اینکه برجام از توازن برخوردار باشد در ظاهر محدودیت‌هایی را در این توافق پذیرفتیم که به‌ازای آن تحریم‌ها برداشته شود، آنها تحریم‌ها را لغو نکردند ما هم در حال کاهش محدودیت‌ها هستیم، ما در دو سه گام که برداشته شد جلوتر از موقعیت قبلی قرار گرفته‌ایم، در حال حاضر 15 ماشین سانتریفیوژ داریم و با قوت و قدرت به جلو حرکت می‌کنیم.
آیا سطح غنی‌سازی اورانیوم به قبل از توافق برجام برمی‌گردد؟
صالحی: بله در حال حاضر 5500 گرم در روز تولید می‌شود، در حالی که قبل از برجام این میزان 6000 گرم بوده است.
لطفاً درباره پیشران‌های هسته‌ای هم توضیحاتی را ارائه کنید و آخرین خبرها در این باره چیست؟
صالحی: این مسئله نیز به‌خوبی جلو می‌رود، ولی الآن نمی‌توانم چیزی را اعلام کنم، من عادت دارم که اول کاری را انجام می‌دهیم و وقتی که به‌طور کامل انجام شد آن را اعلام می‌کنیم، ولی مطمئن باشید که در پیشران‌های هسته‌ای کار به‌خوبی جلو می‌رود.