سهم صفر درصدی موکب‌های دولتی در اربعین

به گزارش حلقه وصل، حسن پلارک، رئیس کمیته هماهنگی و مشارکت های مردمی، اسکان و تغذیه ستاد اربعین به ارائه گزارش عملکرد این ستاد در ماموریت اربعین امسال پرداخت. همچنین پلارک از فعالیتهایی که برای بهتر برگزار شدن اربعین ۹۹ در حال انجام هستند، صحبت کرد.

در ادامه می‌توانید این گفت‌وگو را بخوانید.

سوال: چرا برخلاف هماهنگ‌تر شدن نهادهایی که در امر اربعین دخیل بودند، امسال آمار دقیقی از زمان فعالیت موکب‌ها و موارد این چنینی اعلام نشد؟

موکب‌ها و نحوه اداره و مدیریت بر تمامی آنها را تقریباً می توان به زمان جنگ تشبیه کرد، موکب‌های ما داوطلبانه می‌آیند و اعلام می‌کنند خدماتی را ارائه می‌دهند و ظرفیتی را اعلام می‌کنند و متعهد می‌شوند که موارد عنوان شده را انجام دهند.اما در موقع عمل یا موقع اجرا عملاً آن چیزی که بیان می‌کرد محقق نمی‌شود البته این به معنی کم کاری نیست، بعضا مشاهده شده که موکبی بیشتر از وعده ای که کرده بود خدمت رسانی کرده است.

سوال: چه میزان به پراکندگی موکب ها و استقرار آنها در شهرها مختلف نسبت به نیاز زائر اهمیت دادید؟

با توجه به تجربه‌ای که داریم می‌دانیم از دهم تا پانزدهم اوج جمعیت در نجف است. از پانزدهم تا هجدهم اوج جمعیت در جاده نجف-کربلا است. نوزدهم و بیستم تا بیست و سوم در کربلا است. بر همین اساس موکب را بر این تقسیم بندی جایگاه دادیم تا بتوانند خدمات ارائه دهند.

سوال: اگر موکبی اعلام کند خلاف توافق اولیه نمی تواند خدمت ارائه دهد راهکاری برای جایگزینی و یا برطرف کردن مشکل آن موکب دارید؟

یک‌سری از موکب‌ها از نظر جسمی توان خدمات ندارند و می گویند دیگر نمی توانند به فعالیت خود ادامه دهند، مثلاً خدام یک موکب ۱۵ شبانه‌روز کار کردند و نمی توانند ۳ روز بیشتر بعد از اربعین بمانند، اینها را نمی شود کاری کرد چراکه نیروی انسانی را نمی شود تامین کرد، ولی اگر بحث جیره بندی مواد غذایی و اینها باشد می تواند از طرق مختلفی جبران کرد.

سوال: چرا یک موکب باید به تعهداتش با شما پایبند باشد؟ اگر کمتر از توافقش با شما عمل کند چه مشکلی برایش پیش می آید؟

در ارزیابی‌ها موثر است. اینها را ارزیابی می‌کنیم و سال دیگر اگر ادعایی کنند دیگر آن را قبول نمی کنیم و یک تغییراتی در نوع خدمات‌دهی ایجاد می‌کنیم. اگر دیدیم موکب خیلی تغییر در تعهد داشت، مثلاً تعهد داشت روزانه ۵ هزار نفر را غذا بدهد ولی هزار نفر را غذا داد سال دیگر به موکب او پروانه نمی‌دهیم. به همین خاطر پروانه‌های ما یک ساله است. 

سوال: رصدهای شما به چه نحوی است که بفهمید این موکب‌دار به وظیفه خود عمل می‌کند یا خیر؟

تیم‌های نظارتی و ارزیابی داریم و هر روز آمار را کنترل می‌کند. مثلاً یک قرارگاه به همین منظور در کربلا، یکی در کاظمین، یکی در سامرا، یکی در نجف زدیم البته نجف را به دو قسمت تقسیم کردیم. نیمی را به نجف دادیم و نیمی هم به کربلا دادیم. یکی در مهران، یکی در شلمچه و چذابه داریم و امسال هم مرز خسروی یکی بود.

این قرارگاه را درست کردیم و نیروی داوطلب مردمی اعزام می‌کنیم، تیم‌ها می‌آیند و فرمت را تعریف می‌کنیم و اکیپ را با موتور سیکلت و دوچرخه اعزام می‌کنیم و در همه موکب‌ها سر می‌زنند و هم آمار موکب‌ها را کنترل می‌کنند و هم پخت و جیره‌ای که بار کردند ارزیابی می‌کنند. 

سوال: چه استان‌هایی بیشترین تعداد موکب‌ها را داشتند؟

امسال ۲ هزار و ۵۰۷ موکب داشته ایم که از این تعداد بالاترین موکب‌ها را استان خوزستان، تهران، ایلام، کرمانشاه و اصفهان داشته است و از منظر خدمات‌دهی در موضوع خواب اولین رتبه را تهران داشته است. یعنی امکاناتی که برای خواب زائرین ایجاد کردند بهتر بود، در موضوع تغذیه تهران اول بود، خوزستان دوم و اصفهان سوم بود. 

سوال: بر چه اساس به یک موکب پروانه فعالیت می دهید؟

ابتدا خوداظهاری موکب‌داران را می‌گیریم تا بدانیم چه چیزهایی دارند. بعد اگر موکب سابقه‌داری باشد و اولین بار نباشد ارزیابی‌های قبلی را ملاک قرار می‌دهیم و بر اساس ادعایی که داشته تطبیق می‌دهیم و با او بحث می‌کنیم و تعهدات خدماتی را برای او مصوب می‌کنیم که موکب ۱۵ روز این مقدار غذا بپزد و این مقدار خدمات خواب ایجاد کند. 

سوال: شما چه کاری برای موکبها انجام می‌دهید؟

ما چند کار اساسی انجام می‌دهیم. اقلام تنظیم بازار یا اقلام یارانه‌ای را به آنها سهمیه می‌دهیم و با گمرک مربوطه هماهنگ می‌کنیم که برای آنها اظهار صادراتی بزند و با گمرک کنترل مرزها هم هماهنگ می‌کنیم که گمرک مرزها با اظهاری از سوی گمرک استان‌ها شده، مجوز خروج را بدهند، همانطور که می دانید امسال صادرات برنج، گوشت، مرغ، پیاز و سیب زمینی ممنوع بود اما موکب داران با همان مجوز می توانستند این اقلام را از مرز خارج کنند.

البته نظارت بر مصرف این اقلام هم داشتیم، سهم موکب‌ها را در استان‌ها تقسیم کردیم و با توجه به جدول خدمات‌دهی بار را داخل عراق بردند و آنجا هم ناظرین کنترل کردند که آیا مواکب طبق این آمار پخت کردند یا خیر؟ حتی یک عده که مازاد آوردند اجازه ندادیم در بازار عراق بفروشند که مفسده ایجاد کنند و خود این فسادآور باشد. اینها را خودمان تحویل گرفتیم و گفتیم این مقدار طلب شما می‌شود که سال آینده به شما این عدد را خواهیم داد چون نذر بوده و پولی که از مردم گرفتیم و خواست زائر اربعین است و برای اربعین است و کار دیگری نمی‌توانید انجام دهید. 

سوال: نحوه نظارتتان بر مسائل امنیتی مواکب به چه صورت بوده است؟

در این موضوعات تیم داریم که کنترل می‌کنند. به هر حال با توجه به آلودگی که در عراق در این سال‌ها بود، هم از نظر حفاظتی که انفجارات و مواد شیمیایی است و هم از نظر حفاظت تغذیه‌ای و بهداشت تغذیه کنترل های بسیاری انجام شد.

البته هر موکب پیوست امنیتی، پیوست فرهنگی، پیوست بهداشتی و غیره پیوست‌هایی است که جزو وظایف موکب‌داران است که متعهد شده در هر یک از اینها کوتاهی داشته باشد، در ارزیابی عملکرد تاثیر داشته باشد.

سوال: امسال مورد امنیتی داشتید؟

خیر. هیچ موردی نداشتیم. نه از لحاظ بهداشتی و نه امنیتی موردی نداشتیم. این که هوا گرم بود و ما نگران بودیم، خوشبختانه اتفاقی رخ نداد چون متخصصین تغذیه توصیه می‌کنند که چطور پخت کنند و غذای مانده ارائه نکنند. 

سوال: یکی از مشکل مواکب تهیه یخ و دیر رسیدن یخ به آنها بود، این موضوع به چه دلیل بود؟

ما یخ را از همدان بار می‌کردیم و می‌آوردیم. کرمانشاه ظرفیت یخ را به مرزهای خودمان می‌داد و مرز چذابه و مهران بود، ایلام کلاً به مهران یخ می‌داد، اهواز به دو مرز خودش یخ می‌داد.

البته اینکه می گویم از ایران یخ ارسال می کردیم برای این بود که کارخانه های یخ سازی در عراق نتوانستند جوابگوی این حجم بالا باشند؛ سال آینده ان‌شاءالله اینها را توسعه می‌دهیم و سعی داریم تا کارخانه یخ در کربلا و نجف ایجاد کنیم.

سوال: ایران در عراق کارخانه بسته بندی آب و یا آب معدنی دارد؟

بله، در نجف و کربلا کارخانه بسته‌بندی آب داریم. اما دقت کنید فقط تصفیه و بسته‌بندی است و آب معدنی نیست. از شبکه می‌گیریم و تصفیه می‌کنیم و بسته‌بندی می‌شود و دپو می کنیم. امسال نزدیک ۲۵ میلیون جرعه آب لیوانی‌ بسته‌بندی کردیم و قبل از اربعین انبار کردیم که در اربعین توزیع کنیم.

سوال: امسال موکب‌ها نسبت به سال گذشته چند درصد افزایش داشته است؟

سال گذشته ۲ هزار و ۸ موکب داشتیم و امسال ۲ هزار و ۵۰۸ موکب داشتیم که ۵۰۰ موکب افزایش یافت. فکر کنم ۲۵ درصد می‌شود. رشد موکب‌ها حدوداً ۲۵ درصد بوده و در بحث تغذیه دقیقاً سال گذشته ۶۰ میلیون ۴۲۱ هزار پرس غذا بوده است و امسال ۱۰۷ میلیون پرس غذا بوده است. این آمار دقیق است.

سوال: در نجف و کربلا کارخانه بسته‌بندی آب داریم، البته فقط تصفیه و بسته‌بندی است و آب معدنی نیست یعنی آب را از شبکه می‌گیریم و تصفیه می‌کنیم، بسته‌بندی می‌شود و دپو می کنیمبرخی اظهار می‌کنند، خدمات‌دهی به موکب‌های پاکستانی خیلی ضعیف است. به عبارتی در خاک کشور دیگر مهمانداری می‌کنیم و مهمانان خود را رها می‌کنیم. مثلاً از زاهدان تا سمت کرمان تعداد معدودی موکب است یا از لب مرز تا زاهدان همینطور. برای این مسئله فکری داشتید؟ 

مطلبی که درباره پاکستانی‌ها بیان کردید تنها پاکستانی‌ها نیستند، ترکیه ای ها هستند، آذربایجانی ها هم هستند. اینکه می گویید فاصله موکب‌ها زیاد است این اشکال در مسیر درست است. البته امسال از فعالیتمان در بلوچستان قدری خودمان راضی نبودیم و به خودمان نمره خوبی نمی‌دهیم منظورم مرزهای شرقی منظور است. یعنی در واقع از میرجاوه تا مسیر کرمان به خودمان نمره خوبی نمی‌دهیم اما در مرزهای غربی نمره خوبی داریم.

حتماً در خدمات‌دهی در سال‌های آینده تجدیدنظر می‌کنیم. مثلاً به استان کرمان می‌گوییم یکی دو موکب را به جای این که کربلا و نجف ببرید می‌گوییم در این مسیر بمانند البته کار سختی است یک موکب را راضی کرد که به عراق نرود و در کشور خودش به زائران خدمات ارائه دهند اما می‌توان با فرهنگ‌سازی این مشکل را درست کرد.

سوال: چند درصد از امکاناتی که در اختیار موکب‌ها قرار می‌گیرد دولتی است و چند درصد مردمی است؟ همه مردمی است. 

سوال: یعنی دولت هیچ سهمی ندارد؟

هیچ سهمی ندارد، حتی دستگاه‌هایی که از دستگاه‌های دولتی کمک می‌کنند از کارمندان داوطلبانه هستند.

سوال: چه نهادی در ماموریت امسال از نظر شما وظیفه خود را با کاستی انجام داد؟

هلال احمر ضعیف‌تر از سایر کمیته‌ها عمل کرد. هر سال همین طور بوده و علت این است که گستره خدماتی هلال احمر اصلاً تطبیق با این تعداد جمعیت و پراکندگی در عراق ندارد، یعنی هلال احمر توان این را ندارد که بتواند خدمات درمانی در این شرایط ارائه دهد؛ علی رغم این که مشاهده کردید ۷ هزار تومان را هم امسال هنگام ثبت نام در سامانه سماح به اسم خدمات درمانی از زائران دریافت کردند که در واقع به حساب هلال احمر واریز می شد.

سوال: برای این که مراسم اربعین خوبی برگزار کنیم باید از چه تاریخی کار را شروع کنیم؟

از پایان اربعین سال قبل برای اربعین سال بعد باید شروع کرد. ما از الان با توجه به این که در اربعین سال بعد مسیر گرم‌تر است در حال فعالیت هستیم که آب‌ها خنک‌تر باشند و آب بیشتری ذخیره کنیم. در مورد یخ‌ها و اینکه چگونه دپوی بیشتری داشته باشیم در حال فعالیت هستیم یا حتی برای سایبان‌ کردن مسیرها هم در حال کار هستیم.