به گزارش حلقه وصل، حسن روحانی رئیس جمهوری ایران 14 آبان ماه و همزمان با پایان سومین فرصت 60 روزه ایران به طرفهای باقیمانده در برجام، گام چهارم کاهش تعهدات برجامی را اعلام کرد و گفت: سازمان انرژی اتمی از روز چهارشنبه 15 آبان ماه گام چهارم و جدید را بر میدارد.
وی این گام را در فردو خواند و افزود: طبق برجام بیش از هزار سانتریفیوژ (۱۰۴۴) در فردو داریم. در برجام قرار بود این سانتریفیوژها بچرخند، اما گاز به آنها تزریق نکنیم که بنده امروز در دستوری به سازمان انرژی اتمی میگویم که از فردا (چهارشنبه) گازدهی را در فردو آغاز کنیم و این گام ممکن است سر و صدا کند؛ همه اینها را میدانیم حساسیت آنها را میدانیم و حساسیت آنها را نسبت به فردو و سانتریفیوژها میدانیم.
رئیس جمهوری ایران با بیان اینکه این گام مثل گامهای دیگر قابل بازگشت و هر زمان به تعهدات کاملشان برگشتند ما هم به تعهداتمان بازمی گردیم؛ در عین حال گفت که این فعالیت جدید با نظارت آژانس خواهد بود و آژانس همچنان نظارت خواهد کرد
روحانی بیان کرد: اما هر وقت آنها به تعهداتش عمل کردند ما دو مرتبه گاز را قطع میکنیم، پس قابل بازگشت است، اما در عین حال نمیتوانیم یکجانبه تحمل کنید که ما به تعهداتمان کامل عمل کنیم و آنها بخواهند به تعهداتش عمل نکند.
رئیسجمهور اضافه کرد: ظرف ۲ ماه آینده فرصت مذاکره داریم و صحبت میکنیم و اگر راهحل درستی را یافتیم و پیدا کردیم و راه حل این است که تحریمها برداشته شود و به راحتی بتوانیم نفتمان را بفروشیم و از پولهای بانکمان استفاده کنیم و سایر تحریم هایی که در فلزات و بیمه انجام دادند بردارند و ما هم به شرایط گذشته برمیگردیم.
روز گذشته نیز کاظم غریبآبادی سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس از تحویل نامه ایران به این سازمان درباره گازدهی فردو خبر داد.
*غنی سازی اورانیوم تا 5 درصد و غنی سازی ایزوتوپهای پایدار
علیاکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی نیز دیروز در اظهاراتی با اشاره به ارسال این نامه، خاطرنشان کرد: روز چهارشنبه با حضور بازرسان آژانس، غنی سازی اورانیوم تا ۵ درصد و همچنین غنی سازی ایزوتوپهای پایدار در تاسیسات هستهای شهید علیمحمدی (فردو) آغاز میشود.
از سوی دیگر «بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز در اظهاراتی در این باره عنوان کرد: فردو بر اساس برجام تا به حال قرار بود که مواد هستهای نداشته باشد، ولی در حال انتقال مواد هستهای به فردو هستیم و این مورد امروز (سهشنبه) به آژانس اعلام شده و فردا (چهارشنبه) انتقال انجام و در موعد مقرر، مواد به ماشینهایی که تا به حال به صورت تحت خلاء میچرخیدند، تزریق میشود.
قرار است سخنگوی سازمان انرژی اتمی روز شنبه در نشستی خبری به تشریح جزییات گام چهارم کاهش تعهدات برجامی بپردازد.
در بند پنج برجام آمده است:« ایران بر اساس برنامه بلندمدت خود، برای 15 سال، فعالیتهای مرتبط با غنی سازی اورانیوم، از جمله تحقیق و توسعه تحت نظارت پادمانی خود را صرفا در تاسیسات غنی سازی نطنز انجام خواهد داد، سطح غنی سازی اورانیوم خود را تا سقف ۳.۶۷ درصد نگه خواهد داشت، و در فردو، از هرگونه غنی سازی اورانیوم و تحقیق و توسعه غنی سازی اورانیوم و از نگاهداری هرگونه مواد شکافت پذیر خودداری خواهد ورزید.»
بند ششم برجام نیز عنوان میکند: «ایران تاسیسات فردو را به یک مرکز هستهای، فیزیک و فناوری تبدیل خواهد کرد. همکاری بینالمللی از جمله به شکل سرمایهگذاریهای مشترک علمی در حوزههای تحقیقاتی مورد توافق ایجاد خواهد شد. 1044 ماشین IR-1 در قالب شش آبشار در یک بال در تاسیسات فردو باقی خواهد ماند. دو عدد از این آبشارها به همراه زیرساختهای مربوطه بدون اورانیوم به چرخش ادامه خواهد داد و از جمله از طریق اصلاح مقتضی زیرساختها، برای تولید ایزوتوپهای پایدار منتقل خواهد شد. چهار آبشار دیگر به همراه کلیه زیرساختهای مربوطه به صورت ساکن باقی خواهند ماند. کلیه سانتریفیوژهای دیگر و زیرساختهای مرتبط با غنی سازی جمع آوری و تحت نظارت مستمر آژانس به نحو مشخص شده در پیوست یک انبار خواهد شد.»
در شانزدهمین گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی که هشتم شهریور ماه سال جاری منتشر شد درباره فردو آمده بود: «در کارخانه غنی سازی سوخت فردو (FFEP) بیش از 1044 سانتریفیوژ 1-IR در یک بال (واحد 2) از تأسیسات مزبور قرار داده نشده است . در تاریخ 24 اوت 2019، آژانس راستی آزمایی کرد که تعداد 1020 سانتریفیوژ 1-IR در شش آبشار نصب هستند. در همان تاریخ آژانس راستی آزمایی کرد که ده سانتریفیوژ 1-IR در قالب طراحی موقعیت های 16 سانتریفیوژ 1-IR نصب شده بودند و یک سانتریفیوژ 1-IR در یک موقعیت جداگانه نصب شده بود به منظور انجام «تحقیق مقدماتی و فعالیتهای تحقیق و توسعه در ارتباط با تولید ایزوتوپهای پایدار».ایران در بازه زمانی گزارش هیچ گونه غنی سازی اورانیوم یا فعالیتهای تحقیق و توسعه مرتبط در این کارخانه انجام نداده و هیچ گونه مواد هستهای در کارخانه وجود نداشته است.» (اینجا بخوانید)
شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در یکمین سالگرد خروج آمریکا از برجام در 18 اردیبهشت ماه در بیانیه ای از کاهش تعهدات برجامی خبر داد و فرصتی 60 روزه به طرف های باقیمانده در برجام داد تا تعهداتشان در زمینه بانکی و نفتی را عملیاتی کنند که این فرصت دو بار دیگر هم تمدید شد و ایران در سه گام کاهش تعهدات برجامی برخی محدودیت ها در زمینه فعالیت هستهای که با برجام پذیرفته بود از جمله در زمینه میزان و سقف غنی سازی و میزان آب سنگین و همچنین در زمینه تحقیق و توسعه، متوقف کرد؛ ولی بعد از 180 روز عملا شاهد هیچ اقدامی از ناحیه طرف های باقیمانده نبودیم و بر همین اساس و همانگونه که ایران پیش از این اعلام کرده بود از امروز (چهارشنبه) وارد گام چهارم کاهش تعهدات برجامی میشود.