آیا برگزیت، انگلیس را به دامن آمریکا می‌اندازد؟

به گزارش حلقه وصل، در روند جدا شدن لندن از اروپا، یک برگزیت بدون توافق می تواند چرخش بسیار شدیدی را در ائتلاف های جهانی موجب شود و ضمن تقویت موضع واشنگتن، به آن کمک کند تا کارزار «فشار حداکثری» خود  دربرابر ایران را با دست بازتری به پیش ببرد. چنین اتفاقی می تواند چرخش کنایه آمیزی در وقایع برای پوپولیست های انگلیسی باشد که از برگزیت حمایت می کنند، با این وعده که این کار به مردم انگلیس اجازه خواهد داد تا خود سرنوشت خودشان را تعیین کنند.

اما برای عده ای در واشنگتن برگزیت فرصتی طلایی برای مذاکره با بریتانیایی است که دست اروپا را از بالای سر خود برداشته است. مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا در پاسخ به این سئوال که آیا با برگزیت روابط آمریکا را با انگلیس تقویت خواهد کرد یا نه، تایید کرده که قطعا چنین خواهد بود.

پمپئو روز پنج شنبه در برنامه هیو هویت گفت: «به نظر من همینطور است. ما روابط شفافی با انگلیس خواهیم داشت. دیگر اتحادیه اروپا به عنوان یک واسطه وجود نخواهد داشت که موانعی را بر سر راه ظرفیت ما برای انجام بسیاری کارهای خوب نه تنها در بخش اقتصادی، بلکه بخش امنیتی و همچنین بخش دیپلماتیک قرار می داد...من اطمینان دارم که این رابطه بسیار خاص همچنان به رشد خود ادامه خواهد داد.»

توجه داشته باشید که پمپئو هنگام فهرست تبعات مثبت برگزیت برای آمریکا، به طور خاص به «بخش امنیتی» اشاره می کند. این مسئله اکنون دارای اهمیت ویژه ای است، به این دلیل که دولت ترامپ ماه هاست که بر کشورهای اروپایی فشار آورده تا از توافق اتمی با ایران خارج شوند و تحریم ها را مجددا بر این کشور وضع کنند. هرچند تاکنون آنها نسبت به انجام این کار اکراه داشته اند. در ماه های اخیر ایالات متحده ادعا کرده که ایران مسئول حمله به نفتکش ها در خلیج عمان و تنگه هرمز و سرنگون کردن یک پهباد شناسایی آمریکایی بوده است. با اصرار واشنگتن نیروی دریایی سلطنتی انگلیس یک نفتکش ایرانی را هنگام ورود به مدیترانه توقیف کرد. سپس آمریکا برای جلوگیری از آزادسازی این شناور توسط بریتانیا دست به اقداماتی زد که ثمری نداشت.

بعد از آنکه دولت نخست وزیر وقت ترزا می دو مهلت تعیین شده برای مذاکره به منظور یک خروج با توافق از اتحادیه اروپا از دست داد، نخست وزیر بوریس جانسون با این وعده انتخاب شد که در اجرای نتیجه رفراندم ژوئن 2016 ، انگلیس را با توافق یا بی توافق از اتحادیه اروپا خارج می کند. تصمیم جانسون مبنی بر به تعلیق درآوردن پارلمان در روز چهارشنبه، ضرب الاجل فعلی برای خروج برگزیت در 31 اکتبر را به نظر اجتناب ناپذیر می کند، زیرا او به طرز موثری توانایی مخالفانش را برای وارونه کردن نتیجه رفراندوم از طریق قانونگذاری با به عقب بردن روند وقایع محدود کرده است.

طرفداران برگزیت مدت ها گفته اند که لندن بعد از آنکه اتحادیه اروپایی متشکل از 28 عضو را ترک کرد، آزادی بسیار بیشتری برای مذاکره بر سر پیمان های تجاری خود خواهد داشت. اما ممکن است آنها غافلگیر شوند، چرا که اگر بریتانیا بدون توافق اتحادیه اروپا را ترک کند، احتمالا خود را در برابر اهرم فشار آمریکا آسیب پذیرتر خواهد یافت. چرا که بدون یک توافق، بریتانیا نیاز دارد که به سرعت یک توافق تجاری را با ایالات متحده به انجام برساند. این توافق احتمالا  بریتانیا را به آمریکا وابسته تر می کند؛ مثلا واشنگتن ممکن است از بریتانیا بخواهد تا در برابر ایران موضع سرسخت تری اتخاد کند یا در تلاش های آمریکا برای فشار بر هوآوی غول فناوری چینی که یک تهدید امنیت ملی برای ایالات متحده تلقی می شود با آن همکاری کند.

هرچند هنوز روشن نیست که جانسون چگونه بر سر سیاست خارجی مذاکره خواهد کرد، ولی از هم اکنون نشانه هایی حاکی از این وجود دارد که لندن در خط واشنگتن قرار خواهد گرفت. در اوایل آگوست دولت جانسون پذیرفت تا در «عملیات محافظ» به آمریکا ملحق شود، ماموریتی که به گفته مارک اسپر وزیر دفاع آمریکا،  قرار است آزادی ناوبری را برای کشتی های تجاری و «بازدارندگی در برابر تحریکات» در تنگه هرمز تامین کند.

بن والاس وزیر دفاع بریتانیا به خبرنگاران گفته است: «بریتانیا مصمم است که کشتیرانی خود را در برابر تهدیدات غیرقانونی ایمن نگه دارد و به این دلیل ما امروز به ماموریت امنیت دریایی جدیدی در خلیج(فارس) می پیوندیم.» دولت بریتانیا در بیانیه ای گفت: «این ماموریت شاهد همکاری نیروی دریایی سلطنتی در کنار نیروی دریایی آمریکا برای همراهی کشتی های تجاری از تنگه هرمز خواهد بود» و افزود که این نیرو «نقش پیشتازی» در این عملیات خواهد داشت. علاوه بر این بریتانیا از دولت های دیگر نیز خواستار همکاری در این ماموریت شده که از آن با عنوان «یک مشکل واقعا بین المللی» نام برده است. در نشانه ای که شاید خبر از دردسر بدهد، این ماموریت پیشتر به امید تشویق مشارکت بیشتر از سوی دیگر کشورها «تغییرنام داده است.» تاکنون استرالیا و بحرین  حمایت خود را از این ماموریت اعلام کرده اند.

این احتمال که برگزیت لندن را مجبور خواهد کرد در سیاست خارجی به واشنگتن نزدیک شود، از سوی چندین دیپلمات اروپایی، سیاستمداران انگلیسی و کارشناسان سیاست خارجی که در هسته برگزیت و سیاست گذاری در مورد ایران قرار دارند، جدی تلقی شده است. بدون شک جان بولتون چهره بدنام طرفدار جنگ با ایران و مشاور امنیت ملی ترامپ با آگاهی از اینکه برگزیت چگونه اهرم های فشار واشنگتن را تقویت خواهد کرد، حمایت کامل دولت ترامپ را حتی از یک برگزیت بدون توافق اعلام کرده و افزوده است که «ما آماده پیش رفتن با هر سرعتی که بریتانیایی ها پیش بروند هستیم.» در حالی که پارلمان در تعطیلات به سر می برد، روزنه کوچکی وجود دارد که از طریق آن دولت جانسون می تواند در کاستن از تنش ها با ایران همکاری کند. بریتانیا می تواند تلاش کند که ایران سطح توافق شده غنی سازی اورانیوم خود را بیش از حد افزایش ندهد. این همان چیزی است که فرانسه و آلمان نیز خواستار آن هستند. اما اگر در گفتگوهای این کشور با اتحادیه اروپا شکستی جبران ناپذیر رخ دهد، بسیار محتمل تر است که بریتانیا خود را حتی عمیق تر از قبل اسیر «رابطه ای خاص» با ایالات متحده ببیند، با تمام الزاماتی که چنین رابطه ای در حوزه سیاست خارجی خواهد داشت.