واکنش‌ها به کشمکش رسانه‌ای دو آیت‌الله

حلقه وصل: شاید اقتضای عصر جدید و دوران حکمرانی رسانه‌هاست که دعوای طلبگی را از کنج حجره‌ها به رسانه‌های جمعی کشیده است. هر چه هست، افکارعمومی کشور با نامه‌های سرگشاده رجل سیاسی و کارگزاران ارشد نظام، نامأنوس نیست.

از روزهای منتهی به انتخابات سال ۸۸ تا امروز، هرچند وقت یک‌بار، نامه‌ای سرگشاده، اسبابِ کنش و واکنش‌های مختلف را به‌دنبال داشته است. با این حال، آنچه عصر یکشنبه ۲۷ آبان رخ داد، قدری با نامه‌های پیشین تفاوت داشت. این بار، نامه از طرف قاضی‌القضات سابق بود به قاضی‌القضات اسبق.

در قاب درگیری، دو شیخِ شناخته شده و دو مجتهد دوران‌دیده حوزه علمیه قم حضور داشتند؛ آیت‌الله صادق آملی لاریجانی و آیت‌الله محمّد یزدی؛ یکی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و دیگری رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، و البته هر دو، عضو فقهای شورای نگهبان.

ماجرا از یک روز قبل کلید خورد؛ جایی که یک کانال تلگرامی سخنانی را به نقل از آیت‌الله یزدی منتشر کرد که در آن با لحنی متفاوت، به‌طور مستقیم رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام مورد خطاب قرار گرفته بود. اگرچه روابط‌عمومی جامعه مدرسین همان روز اعلام کرد که تنها مرجع اخبار رئیس جامعه، پایگاه اطّلاع‌رسانی جامعه مدرسین است، امّا این برای خاموش شدن زمینه‌های انتشار یک نامه غافل‌گیر‌کننده در روز بعد، کافی نبود. نامه‌ای که عصر روز بعد بر روی پایگاه اطّلاع‌رسانی مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گرفت و در آن، علاوه بر پاسخ به اظهارات منتسب به آیت‌الله یزدی، با ادبیاتی متفاوت پای موضوعات دیگری را نیز به ماجرا باز کرده بود.

واکنش‌ها به ماجرا، در داخل حول محور شگفتی و نصیحت طرفین بود. موضع محمّد صادق کوشکی، عضو هیأت‌ علمی دانشگاه تهران را باید در این راستا دید. کوشکی با نهیب به طرفین ماجرا، ذوق‌زدگی دشمنان را متذکر شد.

عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان نیز بحث‌های داخلی جلسات شورای نگهبان را دعوای طلبگی عنوان کرد و آن را طبیعی دانست. اشاره او به بخش‌هایی از نامه آیت‌الله آملی درباره اختلاف نظرش با آیت‌الله یزدی در جلسات شورای نگهبان بود. کدخدایی در نهایت نهیبی نیز به دو طرف زد.

سیّد پویان حسین‌پور، فعّال رسانه‌ای، دعوای طلبگی را با ادبیات دیگری مورد اشاره قرار داد.

عزّت‌الله ضرغامی نیز با ورود به محتوای نامه آیت‌الله آملی، به شکلی کنایه‌وار، ریاست وی بر مجمع تشخیص مصلحت نظام را گوشزد کرد.

حسین شریعتمداری در سرمقاله روزنامه کیهان، با ذکر خاطره‌‌ای از میرزاجوادآقا ملکی تبریزی، اقدام این عالم بزرگ در جفت کردن کفش‌ یکی از علمایی که با او اختلاف داشته است را یادآور شد و نوشت: «انتشار اینگونه اخبار و سخنان و نامه‌ها حتی در صورت صحت نیز نتیجه‌ای جز دلگیری عموم مردم و شادی دشمنان به دنبال ندارد».

علی ربیعی، سخنگوی دولت نیز در نشست خبری خود گفت: «هرگونه مطلب و مجادله‌ای که روند باهم بودن و درکنار هم بودن برای عبور از مشکلات فعلی جامعه را بهم ریزد مناسب نیست و صرفاً آن را بیان نظرات شخصی فردی محترم تلقی می‌کنیم».

در این بین، برخی دیگر، از زاویه‌ای متفاوت و نگاهی کلّی‌تر به ماجرا ورود کردند و کشمکش علنی دو عالم را نشان‌دهنده وجود آزادی و دستاورد نظام یاد کردند.

علی علیزاده، کارشناس رسانه مقیم لندن از این افراد است که در مقایسه‌ای قابل توجه بین رجل دوران پهلوی و انقلاب اسلامی نوشت: «سرتاسر تاریخ پهلوی یک مورد مشابه همین دعوای لاریجانی- یزدی ندارد. هویدا، علم، امینی، زاهدی، منصور، حتی قوام و‌ فروغی. همه لال به قدرت آمدند و لال از قدرت رفتند. نوکران ‌بی‌صدای بی‌وجود کمتر از مترسک. این تضاد، تنش و حرکت، از سران نظام تا مردم عادی فقط محصول آن انقلاب درخشان است».

اختلاف فرزندان حوزه، پادرمیانی عالی‌ترین سطوح حوزه، یعنی مرجعیت را در پی داشت. آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید، در بیانیه‌ای خطاب به آیات یزدی و آملی لاریجانی نوشت: «برادران عزیز! تجربه نشان داده که این گونه درگیری ها هرگز نتیجه ای جز روشن شدن آتش فتنه و اختلاف در میان مردم ندارد. به همۀ شما احترام می‌گذاریم و متواضعانه تقاضا دارم این باب را به کلی مسدود کنید و به آبروی روحانیت و نظام کمک فرمایید...».

برخلاف فضای داخل کشور، واکنش‌ها در خارج، حول پررنگ کردن درگیری و زنده‌نگه داشتن اختلاف دو عضو شورای نگهبان بود. بی‌بی‌سی فارسی سعی کرد با انتشار گزارش‌های متعدد، به برجسته‌سازی موضوع بپردازد.

سایت رادیوفردا امّا گوی سبقت را از بی‌بی سی فارسی ربود و در فاصله‌ای کوتاه، حدود 5 محتوا را در قالب‌های مختلف رسانه‌ای تولید کرد.

در این میان، برخی در داخل نیز نتوانستند خوشحالی خود از واقعه پیش آمده را پنهان کنند.

با این همه، درحالی که بیش از یک روز از خبر داغ نامه آیت‌الله آملی لاریجانی به آیت‌الله یزدی سپری نمی‌شود، هیجان و تب رسانه‌ای ماجرا، فروکش کرده و در فاصله یک روز مانده به عید اخوت و برادری، واکنش‌ها به اختلاف دو آیت‌الله، حول دعوت به وحدت و کاهش اختلافات است.

منبع: فارس