نقش سودان در جنگ یمن

به گزارش حلقه وصل، ارتش سودان آن زمان در بیانیه ای، هدف از این مشارکت را به زعم خود «مسئولیت پذیری اسلامی برای پاسداری از سرزمین حرمین شریفین و دین و عقاید» خواند.

ائتلاف متجاوز به یمن در تاریخ 25 مارس 2015 (ششم فروردین 1394) حملات همه جانبه خود به این کشور را آغاز کرد و یمن را تحت محاصره زمینی و هوایی و دریایی قرار داد و با نیروهای ارتش و کمیته های مردمی یمن وارد جنگ شد.

مشارکت سودان در جنگ یمن درحالی انجام شد که اساسا ارتش و کمیته های مردمی یمن تهدیدی برای امنیت سودان یا منافع ملی آن به شمار نمی رفت و پیش از این نیز هیچ گروهی در یمن وجود نداشت که علیه سودان اقدام کند یا به این کشور حمله ای کرده باشد.

شهروندان سودانی نیز از جانب به قدرت رسیدن جنبش انصارالله در صنعا یا سایر بخش های یمن احساس نگرانی نمی کردند.

مشارکت نیروهای سودانی در یمن دستکم باعث اختلاف نظر در داخل این کشور شد. شمار زیادی از نیروهای سیاسی سودانی نظیر حزب الامه، کنگره سودان و جریان کمونیست و کنگره مردمی مخالفت خود را با شرکت سودان در این جنگ ابراز داشتند.

اما سعودی ها و اماراتی ها برای تامین نیروی زمینی به دنبال آوردن نیروهای خبره نظامی از منطقه دارفور و سایر مناطق سودان بودند.

با وجود اینکه تا چندی پیش شمار دقیق نیروها و مزدوران سودانی در یمن مشخص نبود، اما در آغاز مشارکت سودان در جنگ علیه یمن، برخی منابع شمار این نیروها و مزدوران را بین هشت تا 14 هزار نفر برآورد می کردند. خود عمر البشیر رئیس جمهور مخلوع سودان نیز در سال 2015 میلادی به طور تقریبی شمار نیروهای سودانی شرکت کننده در جنگ یمن را 10 هزار نفر تخمین زد.

اما سرلشکر محمد حمدان حمیدتی رئیس شورای نظامی انتقالی سودان که با سرنگونی رژیم البشیر روی کار آمد، در ژوئن گذشته برای اولین بار شمار دقیق نیروها و مزدوران سودانی در ائتلاف متجاوز به یمن را فاش کرد و گفت که این نیروها 30 هزار نفر هستند و سودان بیشترین مشارکت را از نظر تعداد نیرو در ائتلاف دارد.

به گفته برخی منابع، نوجوانان 13 تا 17 ساله در بین نیروها و مزدوران سودانی در یمن حضور دارند.

مشارکت سودان در ائتلاف متجاوز به یمن حول و حوش پول دور می زد و مزدوران سودانی به خاطر مشکلات شدید اقتصادی در داخل سودان و نیاز به کسب درآمد، در یمن می جنگند و این ائتلاف ماهیانه در مقابل مشارکت در نبرد تا 10 هزار دلار پول به هر نظامی و مزدور سودانی پرداخت می کند.

به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، 40 درصد این نیروها و مزدوران را نوجوانانی تشکیل می دهند که در مناطق مرزی عربستان آموزش دیده و به یگان های 500 و 700 تقسیم می شوند. هر نیروی مبتدیِ 14 ساله ماهیانه 480 دلار و هر افسر خبره "جنجوید" 530 دلار در ماه حقوق می گیرد. هر نیرو بعد از گذشت شش ماه از آغاز کار خود، 10 هزار دلار دریافت می کند.

عربستان برای هر نظامی سودانی کشته شده در یمن بین 16 تا 18.62 هزار دلار و برای هر افسر سودانی کشته شده 40 هزار دلار پرداخت می کند.

نکته جالب توجه این است که اکثر این نیروها و مزدوران سودانی نیز از گروه جنجاویدها هستند. اینها در اصل شبه نظامیانی هستند که رژیم عمر البشیر سالها از آنها به عنوان نیروهای همدست محلی خود علیه مردم منطقه دارفور این کشور و گروه های مسلحی که خواهان آزادی و برابری و توجه دولت سودان به این منطقه بودند، استفاده می‌کرد. جنجاویدها جنایت های جنگی، نسل کشی و جنایت های ضد بشری در دارفور مرتکب شدند و پرونده البشیر به خاطر همین جنایت ها در دادگاه کیفری بین المللی مطرح و حکم بازداشت وی صادر شد.

سیاست استفاده از نیروها و مزدوران خارجی به ویژه سودانی باعث شد که شمار کشته های سعودی ها و اماراتی ها در یمن در مقایسه با صدها سودانی که کشته شدند، تقریبا ناچیز باشد.

یک افسر سودانی با نام اختصاری "هـ.س" درباره ماموریت نیروهای سودانی در جنگ یمن به شبکه الجزیره گفت: نظامیان وابسته به ارتش سودان (مزدوران شبه نظامی) مامور پاسداری از مرزهای جنوبی عربستان به مدت یک سال می شوند، اما نیروهای واکنش سریع سودانی مامور نبرد شش ماهه در داخل یمن می شوند.

با آنکه شمار دقیق کشته های سودان در جنگ یمن فاش نشده است، اما یک منبع سودانی در سپتامبر سال 2018 میلادی برآورد کرد که 550 نظامی و افسر سودانی در یمن کشته شده اند. یک منبع دولتی سودان نیز در ماه ژوئن سال 2018 میلادی شمار کشته های سودانی را 850 نظامی و سرباز برآورد کرده بود.

این درحالی است که تنها عدد رسمی اعلام شده را تاکنون سرتیپ حمیدتی فرمانده نیروهای واکنش سریع وقت ارتش سودان در سپتامبر سال 2017 میلادی اعلام کرد و گفت: از آغاز جنگ تا این لحظه، 412 نیروی سودانی از جمله 14 افسر در جنگ یمن کشته شده اند.

تصمیم البشیر برای باقی ماندن سودان در ائتلاف متجاوز در کنار خشم مردمی ناشی از فساد و فقر و بیکاری از عواملی بود که پایان رژیم او را بعد از سه دهه حکمرانی در ماه آوریل گذشته رقم زد، اما مشارکت سودان در این جنگ همچنان منبع اختلاف برانگیز در جریان دوره شکننده انتقالی این کشور باقی ماند.

برخی تحلیلگران معتقدند که تصمیم شورای نظامی سودان برای تداوم مشارکت در ائتلاف متجاوز به یمن و تجاوزگری علیه این کشور بدین دلیل است که این امر باعث خواهد شد تا عربستان و امارات از این شورا و نظامیان حمایت بیشتری در برابر جامعه مدنی انجام دهند.

در حالی‌ که چندی پیش«وضاح الدبیش» سخنگوی نیروهای مشترک در جبهه ساحل غربی اعلام کرده بود که نیروهای سودانی شرکت کننده در این جبهه، از سه منطقه محل حضور خود عقب‌نشینی کرده اند، «عبدالفتاح البرهان» رئیس شورای نظامی انتقالی سودان در جدیدترین اظهار نظر خود اعلام کرد که نیروهای نظامی سودانی براساس توافق با ائتلاف متجاوز سعودی- اماراتی در یمن باقی خواهند ماند.

البرهان با ردّ گزارش‌ها مبنی بر این‌که نیروهای سودانی خلأ ناشی از عقب‌نشینی نیروهای اماراتی در یمن را پر می‌کنند، گفت: «امارات از یمن عقب‌نشینی نکرده است و طرح استقرار مجدد در حال اجرا شدن است.»

وی افزود که نیروهای سودانی از ساحل غربی یمن عقب‌نشینی نکرده‌اند.

تاکید بر ادامه حضور نیروهای سودانی در یمن درحالی صورت می گیرد که سرلشکر محمد بشیر عضو سابق ستاد فرماندهی ارتش سوریه در ژوئیه سال 2018 میلادی تصمیم مشارکت در جنگ یمن را «تهدیدی برای امنیت ملی سودان» از جنبه نظامی دانسته بود زیرا به گفته او، ماهیت کوهستانی و صعب العبور یمن نیاز به نیروها و تجهیزات خاص و آموزشی ویژه ای دارد.

وی اذعان کرده بود که جنگ یمن پایانی ندارد و ارزیابی درستی از میزان توان نیروهای ارتش و کمیته های مردمی یمن وجود نداشته است، زیرا ورود نیروهای سودانی در جنگ نه تنها باعث تامین امنیت در منطقه نشده بلکه برعکس، عربستان به هدف هر ساعته موشک های ارتش و کمیته های مردمی یمن تبدیل شده است.

این سرلشکر تصریح کرد: امنیت سودان اکنون از جانب ارتش و کمیته های مردمی یمن تهدید می شود، زیرا سودان را تهدید کرده اند که موشک های آنها می تواند این کشور را هدف قرار دهد. این امر می تواند بر تجارت دریایی سودان در دریای سرخ نیز تاثیر منفی بگذارد زیرا اکثر تجارت سودان با کشورهای جنوب شرق آسیا است.

وی گفت: جهان جنگ یمن را نقض حقوق بشر می داند و انتظار می رود که سودان کشوری بی طرف باشد و برای برقراری صلح و امنیت در کشورهای همجوار تلاش کند؛ به جای اینکه طرفی در تشدید درگیری داخلی در هر کشوری باشد.

ابوالقاسم برطم نماینده فراکسیون مستقل التغییر در پارلمان سودان نیز در ژوئن سال گذشته خواهان خروج سودان از جنگ علیه یمن شده بود.

دیگر نیروهای سودانی نیز سال گذشته میلادی خواهان بازگشت نیروهای سودانی از یمن در پی از بین رفتن ماهیت وجودی این نیروها و کشته شدن شماری از آنها شده بودند.

گروه «ائتلاف صف بندی ملی» از جمله این نیروها بودند که یادداشتی را به دولت و پارلمان درباره این درخواست دادند. پیش از این نیز حزب کنگره مردمی به رهبری علی الحاج همین خواسته را مطرح کرده بود.

در همین راستا، جنبش انصار الله یمن نیز خواهان بازنگری سودان در تصمیم خود در جنگ علیه یمن شده و کشته های ارتش سودان را «قربانی تصمیم خارطوم برای شرکت در ائتلاف» متجاوز دانسته است.

این جنبش تاکید کرده است که کشته و اسرای سودانی قربانیان ارتزاق رژیم سودان در جنگی ظالمانه و غیرقابل توجیه هستند.

جنبش انصارالله گفته است که رژیم سودان به خاطر موضع خصمانه خود علیه یمن جز ضرر و زیان چیز دیگری درو نخواهد کرد.

این جنبش بر احترام خود به ملت سودان تاکید کرد و در عین حال ابراز امیدواری کرده است که رژیم سودان از این موضع بیهوده خود دست بردارد.

جنبش انصار الله از مردم سودان که رژیم البشیر را سرنگون کردند، خواسته است تا برای خروج نیروهای سودانی از یمن فشار بیاورند.