پزشکی درفضا چگونه انجام می‌شود؟

به گزارش حلقه وصل به نقل از scientificamerican ، پزشکی در فضا به ویژه مطالعه و تحقیق برروی بیماری‌ها چند سالی است که درایستگاه فضایی بین المللی به وسیله فضانوردان انجام می‌شود.   کارشناسان علت انجام مطالعه‌های پزشکی و داروسازی درفضا را وجود وضعیت میکروگرانشی درون ایستگاه فضایی بین المللی می‌دانند که سبب می‌شود نتیجه‌های متفاوت و مطلوبی نسبت به زمین به دست آید.

بسیاری از شرکت‌های دارو سازی امیدوارهستند درآینده امکان پژوهش برروی محصول‌های آزمایشی خود را درون ایستگاه فضایی بین المللی به دست آورند.   از جمله اصلی‌ترین پژوهش‌های پزشکی که تاکنون در ایستگاه فضایی بین المللی انجام شده است می‌توان به مطالعه روی بیماری پارکینسون، سرطان و سلامت بدن فضانوردان اشاره کرد.   مطالعه‌های پزشکی در ایستگاه فضایی بین المللی به فضانوردان این امکان را می‌دهد تا به مطالعه درباره اثرگذاری فضا برسلامت جسم و روان فضانوردان بپردازند.  

با توجه به پروژه‌های فضایی در دست اجرا برای ارسال انسان به سیاره مریخ و کره ماه و به طور کلی ماموریت‌های طولانی مدت فضایی، بررسی اثرگذاری فضا برسلامت انسان‌ها اهمیت فراوان دارد.   مقام‌های ناسا اعلام کرده اند در آینده درنظر دارند از ایستگاه فضایی برای گردشگری فضایی و محیطی برای انجام آزمایش‌های فضایی به ویژه درحوزه پزشکی استفاده کنند.   زندگی در فضا سبب ایجاد دگرگونی‌های فراوان در سلامت جسمانی و روانی انسان‌ها می‌شود؛ بیشتر فضانوردان زمانی که به ایستگاه فضایی منتقل می‌شوند دگرگونی‌هایی درسلامت آنها روی می‌دهد.  

ازجمله اصلی‌ترین دگرگونی ها، مشکل در دستگاه گوارش است؛ فضانوردان تا چند روز اول پس از ورود به ایستگاه فضایی بین المللی نمی‌توانند به میزان کافی خوراک مصرف کنند و غذا درون معده آن‌ها شناور می‌ماند همچنین زمانی که فضانورد به حرکت در ایستگاه فضایی می‌پردازد حرکت بدن او کند است و حتی می‌تواند حرکت مغز درون جمجمه خود را احساس کند.   مشکل در دفع و مشکل در بلع خوراک‌ها هم از جمله دیگر مشکل‌های فضانوردان در جریان سفر به ایستگاه فضایی است.   به طور کلی سازگاری با محیط میکروگرانشی برای بیشتر فضانوردان حدود یک هفته به طول می‌انجامد و پس از آن به تدریج بدن به وضعیت جدید عادت می‌کند؛ نکته شگفت‌آور بازگشت سریع به وضعیت عادی بلافاصله پس از بازگشت فضانوردان به کره زمین است.   در روزهای اول ورود فضانوردان به ایستگاه فضایی بین المللی، به دلیل دگرگونی در سیستم ایمنی بدن، بسیاری از ویروس‌های نهفته درون بدن فضانوردان فعال می‌شوند و آن‌ها درمعرض ابتلا به انواع بیماری‌ها قرار می‌گیرد.   برای کاهش خطر ابتلا به انواع بیماری ها، فضانوردان روزانه میزان میکروب و باکتری‌های موجود در نمونه‌های بزاق، خون، ادرار و مدفوع خود را بررسی واندازه گیری می‌کنند تا درصورت نیاز دارو مصرف کنند.  

افزون بر دگرگونی‌های درون بدن انسان، زندگی درمحیط میکروگرانشی سبب پوکی و از دست رفتن تراکم استخوانی می‌شود. فضانوردان برای مقابله با تحلیل رفت بافت عضلات و استخوان‌های خود رژیم خوراکی ویژه‌ای دارند و روزانه ساعت‌ها به انجام ورزش‌های مخصوص می‌پردازند.   در ایستگاه فضایی بین المللی انواع وسایل و تجهیزات برای محافظت از بدن انسان وجود دارد. انواع عایق و پوشش‌های حرارتی و ضد اشعه به کاررفته درلباس و بدنه ایستگاه فضایی بین المللی سبب محافظت فضانوردان از آسیب‌های اشعه‌های کیهانی می‌شود، اما برای انجام سفرهای طولانی مدت فضایی و ارسال فضانوردان به سفرهایی، چون سفربه سیاره مریخ به دلیل بالا بودن میزان اشعه‌های کیهانی باید محافظت ویژه‌ای از فضانوردان شود.   یکی دیگر از آسیب‌های زندگی درفضا، آسیب به قدرت بینایی و اعصاب چشم است. ازجمله مشکل‌های شایع چشمی فضانوردان می‌تواند تورم عضب بینایی، دگرگونی در قدرت بینایی، سرگیجه، دوبینی، بالا رفتن فشارچشم و خشکی چشم را نام برد.   فضانوردانی که سابقه چندین بار سفر به ایستگاه فضایی بین المللی را دارند بسیارسریع‌تر از فضانوردانی که برای مرتبه اول به ایستگاه فضایی سفر می‌کنند با وضعیت میکروگرانشی سازگاری پیدا می‌کنند.   به گفته فضانوردان زندگی درفضا سبب ایجاد نوعی حافظه مجازی درمغز و ضمیرناخودآگاه می‌شود و پس از ورود دوباره به ایستگاه فضایی، حافظه به سرعت به یادآوری چگونگی زندگی در فضای میکروگرانشی می‌پردازد.   در فضا رشد سلولی متفاوت با وضعیت گرانشی موجود برروی کره زمین است. به همین دلیل دانشمندان می‌توانند به رشد سلول‌های بدن برای بازه زمانی طولانی بپردازند.   کارشناسان امیدوار هستند با ادامه پژوهش‌ها در فضا در آینده بتوانند راهکارهایی برای درمان بیماری هایی، چون سرطان، آلزایمر، پارکینسون و ام اس پیدا کنند.   منبع: scientificamerican