توصیه‌های استاد محسن قرائتی به خبرنگاران

حجت‌الاسلام والمسلمین استاد قرائتی، هفدهم مردادماه، روز خبرنگار را به خبرنگاران تبریک گفته و توصیه‌هایی را در این خصوص یادآور شد.

به گزارش حلقه وصل به نقل از روابط عمومی ستاد اقامه نماز کشور، متن این توصیه نامه به شرح ذیل است:

بسم الله الرحمن الرحیم

روز خبرنگار را به خبرنگاران تبریک می‌گویم. خداوند روح شهدای ایشان را شاد کند و ما را پاسدار خون آن‌ها قرار دهد.

در خبرنویسی و گزارش خبر اصولی را باید رعایت کرد؛ مثل واقع‌گویی، حق‌گویی، مستندگویی، مفیدگویی. در این بین اخباری هست که قبل از پخش باید تحلیل شوند. قرآن به چنین عملی انتقاد می‌کند و اشاره می‌کند که برخی افراد هر خبری را نشر می‌دهند. در حالی که قبل از هرچیز باید اخبار را به علمایی که در این امور استنباط می‌کنند بدهند تا حق و باطل را تشخیص دهد؛ و اگر صحیح بود پخش کنند. بنابر این نباید هر خبری نشر داده شود.

خبر باید با «ادبیات مودبانه» باشد. گاهی یک کلمه سرنوشت را عوض می‌کند. مثلا اگر بگوییم؛ «اسرائیل به لبنان حمله کرد.» این یک معنا دارد. اما اگر بگوییم؛ «اسرائیل متقابلا به لبنان حمله کرد!» این یعنی اول حزب الهی‌ها حمله کردند. تنها با یک کلمه قضاوت‌ها صد و هشتاد درجه تغییر می‌کند.

در بین اخبار نباید خبرهای فتنه‌انگیز باشد. یک بار کسی آمد از من پرسید: آقای قرائتی شما کدام یک از فرزندانت را دوست داری؟ گفتم: این سوال شما غلط است! اولا، پدر باید عادل باشد و بین فرزندانش فرق نگذارد. ثانیا بر فرض اگر پدری بین بچه‌هایش تبعیض قائل شد، این را نباید رسانه‌ای کند. اگر رسانه‌ای شد فتنه می‌شود. حسادت را تحریک می‌کند. چرا چنین سوالی می‌کنید؟

قرآن می‌فرماید: سوالات فتنه‌انگیز نپرسید. «لا تسألوا عن أشیاء إن تُبد لکم تسؤکم…» (آیه ۱۰۱ سوره مائده) از چیزهایی که اگر بر شما ظاهر شود ناراحت می‌شوید، سئوال نکنید.

اگر فاسقی خبری آورد، تحقیق کنید و بلافصل به حرف او گوش ندهید. از خبری که موجب دلهره است دوری کنید. قرآن از حاملان چنین اخباری به (الْمُرْ‌جِفُونَ) یاد می‌کند. یعنی کسانی که پخش کننده اخبار دلهره آور هستند. اخباری که ترس را برمی انگیزاند. «رجف» یعنی لرزید. ما در تعابیر، دو زلزله داریم. اول؛ زلزله‌ای که به زمین لرزه اطلاق می‌شود. « إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا » (آیه ۱ سوره زلزله)؛ یک زلزله‌ای هم داریم که درون دل مردم به لرزه می‌افتد. « وَالْمُرْجِفُونَ فِی الْمَدِینَهِ لَنُغْرِیَنَّکَ بِهِمْ…» (آیه ۶۰ سوره احزاب) قرآن می‌گوید این‌ها را بگیرید بکشید، با بدترین وجه هم بکشید.

بنابراین خبرنگاری کاری بسیار مقدس و حساس است و دقت بسیاری لازم دارد.

ان‌شالله که خبرنگاران مخاطب را در نظر بگیرند، در خبر امانت‌دار باشند، منبع علمی خبر را مد نظر داشته باشند. قرآن می‌فرماید: «مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ…» (آیه ۳۶ سوره اسراء) از آنچه به آن آگاهی نداری، پیروی مکن.

همین لب یک تکه گوشت بی‌استخوان است. بر همین یک مثقال گوشت واجب است؛ قَوْلًا سَدِیدًا (حرفش منطقی باشد)، قَوْلاً کَریماً (حرفش کریمانه باشد)، قَوْلًا لَّیِّنًا (حرفش نرم باشد)، قَوْلًا بَلِیغاً (حرفش رسا باشد).

به هر حال امیدوارم خداوند تقصیرات گذشته ما را ببخشاید و توفیق جبران، عنایت فرماید.

والسلام علیکم و رحمه الله