دستمزدهای تئاتر لاکچری عروس مردگان چرا پرداخت نشد؟

به گزارش حلقه وصل، در سال‌های گذشته بدعهدی کارگردانان و تهیه‌کنندگان تئاتر نسبت به عوامل نمایش خود، به یک اپیدمی بدل شده است، اپیدمی‌ای که به‌بهانه فروش ناکافی یا عدم‌استقبال و جبران نشدن سرمایه‌گذاری اولیه، موجبات شانه خالی کردن کارگردان و تهیه‌کننده برای پرداخت مطالبات گروه را فراهم می‌کند. در سال‌های اخیر کافی است بر سر سفره دل هنرمندان تئاتری بنشینید تا دریابید چگونه کارگردانان تعهد مالی خود را صرفاً نسبت به بازیگران چهره ادا می‌کنند و از پرداخت دستمزدهای خرد عوامل پشت‌صحنه یا بازیگران جوان‌تر طفره می‌روند، این در حالی است که عموماً هنرمندان تئاتری به‌سبب نداشتن قراردادهای مکتوب و ثبت‌شده دچار مشکل می‌شوند.

خانه تئاتر که به‌نحوی مسئولیت بررسی پرونده‌های شکایت را دنبال می‌کند در این سال‌ها به‌سبب نداشتن قدرت قضایی، صرفاً رویه کدخدامنشانه‌ای را پی گرفته است. عموم پرونده‌ها به‌سمت بخشش از سوی طرفین منجر شده است، این در حالی است که در صورت شکایت رسمی کارگردان و تهیه‌کننده تا اطلاع ثانوی از هرگونه فعالیت هنری معاف می‌شود. حتی شورای نظارت و ارزشیایی این توانایی را دارد که از دادن مجوز فعالیت به یک کارگردان یا تهیه‌کننده، به‌سبب تخلفات مالی سر باز زند، کما اینکه در یک سال گذشته نمونه‌های مستندی از این مسأله وجود دارد.

بیشتر شکایت‌ها و گلایه‌های مالی پیرامون نمایش‌هایی بوده که فروش اندکی داشته‌اند و ادعای چندانی در فروش بالا و استقبال گرم نداشته‌اند، به‌عبارتی آثاری بوده‌اند که در گیشه شکست خورده‌اند و عملاً ورشکسته هنری بوده‌اند. در این سال‌ها که تئاترهای عظیم بازارشان پررونق بوده است، اختلافات مالی میان تهیه‌کنندگان و عوامل این نمایش‌ها منتشر نشده است. به‌نظر می‌رسد که این نمایش‌ها به‌سبب ساختار عظیمشان،‌ از یک بدنه حسابرسی دقیق بهره می‌برند و عوامل همگی مجبور به امضای یک قرارداد رسمی هستند.

وضعیت پس از موفقیت چند نمایش بزرگ در سال‌های اخیر رو به یک افول گراییده است. نمایش «هفت شهر عشق» نیامده تعطیل می‌شود و خبرهایی مبنی بر مشکلات مالی نمایش شنیده می‌شود. در روزهای اخیر نیز خبرهایی مبنی بر عدم پرداخت دستمزدهای عوامل «عروس مردگان» دست به دست می‌شود که به‌خلاف تصور، گویا موفق به بازگشت مالی خود نشده است. این وضعیت منجر به بدهکاری تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار نمایش به بخشی از گروه نمایشی شده است و طبق معمول پیش از هر کس دیگری، این ستارگان نمایش هستند که دستمزد خود را دریافت کرده و شخصیت‌های غیرمشهور نمایش کماکان طلبکار باقی مانده‌اند.

چند روزی است که گفته‌های یکی از عوامل نمایش «عروس مردگان» مبنی بر بدعهدی گروه تهیه‌کنندگی این نمایش در فضای مجازی دست به دست می‌شود. این بازیگر که سابقه حضور در دو نمایش «بینوایان» و «اولیور تویست» را داشته و از آنان به‌عنوان آثاری خوش‌قول در تعهدات نام‌ می‌برد، در سومین تجربه موزیکال خود از عدم‌پرداخت مطالباتش گفته است. این بازیگر جوان ، با اشاره به قراردادش مدعی است هیچ یک از اقساطش توسط گروه تولید نمایش پرداخت نشده است و این قضیه برای بسیاری دیگر نیز رخ داده است؛ اما عمده گروه به‌واسطه رویه همیشگی تئاتری‌ها از هر گونه اعتراضی اجتناب کرده‌اند. این وضعیت بدعهدی زمانی جذاب‌تر می‌شود که کارگردان «عروس مردگان» اخیراً اقدام به برگزاری یک ورک‌شاپی کرده است که به‌ازای پرداخت 3میلیون تومان، وعده امکان اجرا در تالار وحدت در آن داده شده است.

صبا یاوری، هنرمند معترض به این وضعیت، شیوه برخورد گروه تولید با عوامل را به نوعی نظام برده‌داری تشبیه می‌کند که در آن به اسم حرفه‌ای‌گری حقوق عده‌ای پایمال می‌شود. او از دیگر جوانان هنرمند خواسته‌ است صدایش را به گوش دیگران برسانند و این مهم این روزها در فضای مجازی دست به دست می‌شود. خانم یاوری در استوری‌های اینستاگرامش تأکید کرده است این تصور وجود دارد تنها راه ورود به دنیای تئاتر رسیدن به چنین اجرایی و همکاری با گروه‌های بزرگ است. این هنرمند در گفتگو با تسنیم گفته است در تیم عواملی که طلبکار شده‌اند افرادی از 8 سال تا 30 سال حضور دارند و بیشتر آنان به‌امید حضور در پروژه بعدی گروه، از شکایت کردن امتناع ورزیدند.

این هنرمند گفته است به‌سبب اعتراض‌هایش از سوی کارگردان نمایش تهدید به شکایت شده است؛ اما پس از مدتی کارگردان از حرف خود عقب‌نشینی کرده است. جالب آنکه این بازیگر براساس قرارداد امضاشده میان خود و تهیه‌کننده نمایش خواهان احقاق حقوق خود شده است.

وضعیت صبا یاوری یک وضعیت پایا در این روزهاست، وضعیتی که در آن گروهی بدون توجه به تعهدات مالی و اخلاقی خود، از دادن حقوق اولیه عواملش طفره می‌رود. این رویه هرچند مختص یک نمایش نیست؛ اما هرچه ابعاد یک نمایش وسیع‌تر می‌شود، شرایط بدعهدی نیز وخیم‌تر می‌شود. طبق آنچه در قرارداد درج شده است دستمزدها می‌بایست پس از پرداخت اولیه سرمایه‌گذار توسط تهیه‌کننده پرداخت می‌شده است؛ اما طبق گفته‌های تهیه‌کننده نمایش، سرمایه‌گذار نمایش «عروس مردگان» از دادن دستمزدها طفره رفته است.

با وجود این، باید دید اداره کل هنرهای نمایشی حاضر است بدون جلب نظر شاکیان، به عوامل تولید و کارگردان نمایش «عروس مردگان»، امیدرضا سپهری مجوز اجرایی در وحدت دهد یا خیر، اتفاقی که می‌تواند در بلندمدت منجر به دقت بیشتر بر سر قراردادهای مالی و به سرانجام رسیدن آنها از سوی گروه تولید شود.