سوزان رایس: ترامپ باید پیشنهاد ظریف را بررسی کند

ظریف دو هفته پیش از سفر به نیویورک، گفت تهران حاضر است تصویب پروتکل الحاقی پادمان‌های آژانس را همین حالا انجام دهد. در مقابل، آمریکا نیز باید تمام تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران را «لغو» کند. این دو گام متقابل، بر اساس برجام باید در سال ۲۰۲۳ انجام شود، اما به گفته ظریف، ایران حاضر است طرح «بیشتر در برابر بیشتر» را اجرایی کند.

رایس که هفته گذشته در نشستی به میزبانی اندیشکده «اسپن» صحبت می‌کرد، با انتقاد از «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا به دلیل آمریکا از توافق هسته‌ای، در مورد پیشنهاد ظریف گفت: «قابل توجه است که ایرانی‌ها از طریق محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه، برای اولین بار دارند پیشنهادی را مطرح می‌کنند. چه فکر کنیم که این کافی است یا نه، یا اینکه فکر کنیم این اصلا پیشنهادی هست یا نه، در هر صورت این یک گشایش است و هوشمندانه است که آن را بررسی کنیم.»

این مقام دولت اوباما، افزود: «این به آن معنی نیست که ما آن را بپذیریم یا نپذیریم. این یک وضعیت باینری (انتخاب بین دو گزینه) نیست. اما درها را بازمی‌کند و روزنه‌ای می‌گشاید تا بررسی کنیم که چه کاری می‌توان انجام داد که دستکم ما را به محدودیت‌هایی که در توافق وجود دارد بازگرداند و اگر امکان داشت بتوانیم به سمت فراتر از آن حرکت کنیم.»

او افزود: «اما الان در بدترین وضعیت قرار داریم. ما رفتار ایران در دیگر مسائل مورد نگرانی مانند برنامه موشکی آن‌ها، حمایت این کشور از تروریسم و رفتار حقوق بشری آن‌ها را ارتقاء نداده‌ایم و در عین حال محدودیت‌های مربوط به توافق هسته‌ای را نیز از دست داده‌ایم.»

«ابزارهای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران از دست رفت»

رایس در همین نشست، پیش از پرداختن به پیشنهاد ظریف، از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای نیز انتقاد کرده و گفته بود که ترامپ این اقدام را «به خاطر اشتیاق به لغو اقدامات اوباما» انجام داد.

وی گفت: «او بدون داشتن هرگونه گزینه جایگزینی، از توافق با ایران خارج شد. او حالا می‌گوید که هدفش از ممانعت از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است. در حالی که توافق هسته‌ای، دوستش داشته باشید یا نه، به طور کامل و بدون هرگونه نقضی، از سوی ایران رعایت شده بود، آن هم نه فقط برای دوره‌ای که ما در آن حضور داشتیم، بلکه به مدت یک سال پس از آنکه ما این توافق را نقض کردیم، از آن خارج شدیم و تحریم‌ها را احیا کردیم.»

وی افزود: «حالا، به جز استفاده از نیروی نظامی که آن هم به اندازه کافی مؤثر نیست، هیچ ابزاری برای ممانعت از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای نداریم - اگر آن‌ها تصمیم بگیرند که به این سو پیش روند. ما زمانی که در این توافق بودیم، چنین ظرفیتی داشتیم. متحدان ما همراهمان بودند و از اقدامات ما حمایت می‌کردند.»

او ادامه داد: «اما حالا هر لحظه ممکن است سرزده‌ترین نظام بازرسی را که تاکنون ایجاد شده، از دست بدهیم. ایران به مرور در حال آزمودن این است که چه تعداد از راه‌ها و گام‌ها را می‌تواند برای خروج از برجام را بدون واکنش ما، طی کند. آنچه ترامپ انجام داد، احتمال درگیری را به میزان قابل توجهی افزایش داد.»

او در مورد امتیازاتی که ماندن در برجام برای واشنگتن به همراه داشت، گفت: «در حالی که اگر ترامپ در توافق مانده بود و با اروپایی‌ها برای توسعه محدودیت‌های آن برای [مدت] فراتر از دوره زمانی آن کار می‌کرد و به صورت جداگانه - اما به همان میزان مهم - به نگرانی‌های متعدد دیگری که در قبال رفتار ایران فراتر از مسئله هسته‌ای داریم، می‌پرداخت، در وضعیت به مراتب بهتری قرار می‌داشتیم. اما الان، با افزایش شدید ریسک و احتمال درگیری برنامه‌ریزی‌شده یا تصادفی، روبرو هستیم. و راهی هم برای کاهش تنش وجود ندارد. و به نظر نمی‌رسد که این دولت در حال بررسی راهی برای بازگشت به توافق باشد.»

وی سپس به ترامپ توصیه کرد که پیشنهاد ظریف را مورد بررسی قرار دهد.

جمهوری اسلامی ایران اردیبهشت ماه امسال، در سالگرد خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای، اعلام کرد که در واکنش به عدم تحقق وعده‌های کشورهای اروپایی برای جبران آثار تحریم‌های واشنگتن، گام‌هایی را برای کاهش تعهد به توافق هسته‌ای، برمی‌دارد. تعلیق تعهد به سقف ذخایر اورانیوم با غنای پایین و ذخایر آب سنگین گام نخست و افزایش سطح غنی‌سازی به ۴.۵ درصد، گام دومی بود که ایران در این راستا برداشته است.