تعبیر «حاج قاسم» از «حاج شعبان» و شیشه عطر

به گزارش حلقه وصل، سردار شعبان نصیری که از یادگاران هشت سال دفاع مقدس بود، سابقه حضور طولانی در جبهه مقاومت را نیز داشت. ابتدا به سوریه رفت و در دفاع از حرم و جهاد با تکفیری‌ها نقش مؤثر و برجسته‌ای ایفا کرد. این فرمانده جهادی در عراق نیز به دفاع از حرم اهل بیت (ع) پرداخت و با داعشی‌ها نبرد کرد. سرانجام در شب اول ماه رمضان سال ۱۳۹۶ در جریان عملیات آزادسازی موصل از اشغال تکفیری‌ها به شهادت رسید. آیین بزرگداشت دومین سالگرد شهادت این شهید مدافع حرم ۲۸ خردادماه امسال در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی برگزار و طی آن از کتاب مجموعه خاطرات این شهید رونمایی شد. کتاب «برایم حافظ بگیر» نوشته زینب سوداچی روایت زندگی سراسر اخلاص و جهاد این فرمانده گمنام است و حاصل گفتگو با بیش از ۱۰۰ نفر از همرزمان، دوستان و نزدیکانش از جمله سرلشکر حاج قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس و ابومهدی المهندس فرمانده حشدالشعبی عراق. این کتاب در ۳۴۴ صفحه از سوی انتشارات شهید کاظمی منتشر شده است. خبرنگار ما با نویسنده این کتاب گفتگو کرده است که در ادامه می‌خوانید.

آشنایی شما با شهید نصیری چگونه شکل گرفت؟ دهه ۷۰ که من دانش‌آموز دوره دبیرستان مدارس شاهد بودم ایشان به مدرسه ما آمد. شهید نصیری در رسیدگی به امور فرهنگی فرزندان شهدا اهتمام ویژه‌ای داشت و برای همین هم به مدارس شاهد می‌رفت. در این کار جمعی از فرزندان شهدا نیز با وی همکاری می‌کردند. آن حضور در مدرسه زمینه‌ساز آشنایی من با ایشان بود. در امور تربیتی و فرهنگی تحت تأثیر شهید قرار گرفتم و می‌توانم بگویم در این زمینه حق استادی بر گردن من دارد. تأثیر زیادی بر زندگی من داشت و مسیر درست زندگی را به من نشان داد. مدتی بعد هم با فرزند ایشان ازدواج کردم و عروس این خانواده شدم.

این کتاب اولین تجربه شما در نویسندگی بود یا تجربه دیگری هم داشتید؟ اولین تجربه جدی من است. پس از شهادت شهید نصیری سه کتاب با عنوان‌های «کریمانه»، «دلیرانه» و «رایحه» را کار کردم. البته من اعتقاد زیادی به کار تیمی دارم. همه کارهایی که تا به حال انجام داده‌ام نتیجه کار تیمی بوده است.

خودتان سراغ این سوژه رفتید یا صرف نسبت فامیلی یا همان رابطه استاد شاگردی شما را به اینجا رساند؟ اولین چیزی که باعث شد سراغ این کار بروم فرمایشات و تأکیدات رهبر عزیزمان مبنی بر بیان سبک زندگی شهدا و الگوپذیری جامعه از زندگی آن‌ها بود. من این شهید را از نزدیک درک کرده بودم و با توجه به شخصیت منحصربه‌فردی که در ایشان می‌دیدم، بر خود واجب دانستم شهید نصیری را به دیگران معرفی کنم. با توجه به اینکه حاج شعبان از شهدای معاصر است، شناخت ابعاد مختلف و ویژگی‌های شخصیتی ایشان این امید را در دل ایجاد می‌کند که پس می‌شود در شرایط امروزی هم اینقدر خوب بود. وقتی آرزوی خوب بودن ولو در شرایط بد در دل ایجاد شود، آن وقت کتابی همچون «برایم حافظ بگیر» می‌تواند چراغ راه باشد. به قول حاج قاسم سلیمانی شهید نصیری مثل شیشه عطری است که باید درِ آن برداشته شود تا عطرش در جامعه منتشر شود. این شهید به دلیل تواضع بالایی که داشت تا پیش از شهادت شناخته نشد و حالا وظیفه ماست که او را به عنوان الگویی ناب معرفی کنیم. خواندن این کتاب را به همه مردم سرزمینم مخصوصاً جوان‌ها توصیه می‌کنم. این کتاب حاوی دستورات عملی، ساده و کاربردی در جهت رسیدن به تکامل است. قالب کتاب، طوری انتخاب شده است که هر کس هرجای آن را باز کند، حتی اگر فقط دو صفحه‌اش را بخواند، نکته‌ای بیاموزد. چیزی که بتواند به سادگی آن را در زندگی شخصی‌اش به کار بندد و ثمراتش را ببیند.

این کتاب ماحصل همکلامی با چه کسانی است؟ این کتاب مختص گفته‌ها و برداشت‌های یک نفر نیست. یکی از محاسن کتاب این است که نزدیک به ۱۰۰ نفر دریافت خود را از شخصیت شهید روایت کرده‌اند؛ افرادی با سن و جایگاه و حتی دیدگاه متفاوت و جالب اینکه در برخی مواقع، حتی کلماتی که در مورد این شهید به کار می‌بردند هم مشابه بود. شاید اگر یک نفر مطالب را بیان کند، باورپذیری آن سخت باشد، ولی وقتی ۱۰۰ نفر درباره موضوعاتی متفق‌القول باشند، انسان آن را راحت‌تر می‌پذیرد.

سبک نگارش کتاب چگونه است؟ من سبک روایی را انتخاب کردم. تلاشم بر این بود که در بیانات مصاحبه شوندگان تا حد امکان دخل و تصرفی که منجر به تغییر محتوا شود، صورت نگیرد. این کارم را سخت‌تر می‌کرد. ویرایش متون با دقت نظر فوق‌العاده‌ای در چندین مرحله انجام شد. در کار داستانی نویسنده ملزم نیست سیر حقیقی و واقعی را به صورت کامل حفظ کند و اجازه دخل و تصرف دارد. به همین دلیل، البته با توجه به جایگاهی که ایشان داشت بنا به ضرورت‌های امنیتی شاید مواردی از محتوای مصاحبه‌ها حذف شده باشد، ولی با اطمینان می‌توانم بگویم محتوای خاطرات صددرصد حقیقی و بدون کوچک‌ترین بزرگنمایی است.

تدوین کتاب چقدر زمان برد؟‌ نمی‌توانم بگویم این کتاب ماحصل چند ساعت مصاحبه است، چون برای این کار، یک تیم وقت گذاشته و دو سال تمام برای این پروژه زمان صرف شده است. این کتاب روایتی است داستانی از زندگی سراسر اخلاص و جهاد این فرمانده گمنام که در آن با بیش از ۱۰۰ نفر از همرزمان، دوستان و نزدیکانش مصاحبه شده است. این کتاب در ۳۴۴ صفحه توسط انتشارات شهید کاظمی منتشر شده است.

چرا نام «برایم حافظ بگیر» را انتخاب کردید؟ پیشنهاد خودتان بود؟ شهید حاج شعبان نصیری به اشعار حافظ علاقه‌مند بود. در دورهمی‌ها گاهی برای افراد فامیل به حافظ تفألی می‌زد و خاطره ماندگار آخرین مرتبه‌ای که برای من تفألی ازحافظ گرفتند موجب نامگذاری این کتاب شد.

به عنوان نویسنده کتاب و با توجه به آشنایی ویژه شما با این شهید فکر می‌کنید چه عواملی در شکل‌گیری شخصیت دینی و انقلابی ایشان بیشترین نقش را داشته است؟ به نظرم انقلاب اسلامی و شخص حضرت امام (ره) بیشترین اثر را در شکل‌گیری شخصیت دینی و انقلابی این بزرگوار داشتند. سردار حاج شعبان نصیری که از یادگاران هشت سال دفاع مقدس بود در قرارگاه فوق سری نصرت نیز حضور مؤثری داشت و فعالیت‌های گوناگونی را در کنار فرماندهان این قرارگاه از جمله سردار محمد باقری و سردار شهید علی هاشمی انجام داد. ایشان پس از مدتی به لشکر ۹ بدر رفت. مدتی در این لشکر به فرماندهی شهید اسماعیل دقایقی فعالیت کرد و با شهادت این سردار در عملیات کربلای ۵ در جایگاه رئیس ستاد این لشکر به فرماندهی حاج محمدرضا نقدی مشغول فعالیت شد. حاج شعبان نصیری با آغاز درگیری‌های سوریه و عراق راهی دمشق، حلب، کربلا و سامرا شد. ایشان حضور مؤثری در سوریه داشت و رفاقت و نزدیکی‌اش با فرمانده دلاور نیروی قدس سپاه، سردار حاج قاسم سلیمانی باعث شده بود از مشورت‌های او در عرصه‌های مختلف استفاده کند تا اینکه در منطقه عمومی تل‌عفر در غرب موصل و در شب اول ماه مبارک رمضان ۱۴۳۸ (حدود ساعت ۷ عصر جمعه ۵ خرداد ۱۳۹۶) همراه جمعی از دوستانش طی عملیات آزادسازی «موصل» در کمین تله انفجاری داعش افتاد و به شهادت رسید.

مطالعه این کتاب برای نسل‌های جوان کشور را چقدر ضروری می‌دانید؟ این کتاب سبک زندگی انسان منحصربه‌فردی است که توجه زیادی به جوان‌ها داشت. نسلی که جامعه عصر ظهور را تشکیل می‌دهد و تربیت نسل به عهده آن‌ها خواهد بود، در کانون توجه ایشان قرار داشت، لذا خواندن کتاب برای همه جوان‌ها جالب و تأثیرگذار است. بعد از دوسال کار شبانه‌روزی برای این شهید به این نکته رسیدم که به قول خود شهید باید مراقب باشیم هدر نرویم و برای اصلاح جامعه و رسیدن به اهداف متعالی اول باید از خودمان شروع کنیم. همانطور که حضرت آقا فرمود گفتن از سبک زندگی شهدا نیاز جامعه امروز است در زمانی که فاصله‌های طبقاتی هر روز بیشتر می‌شود و زیاده‌خواهی عده‌ای موجب تضعیف گروه‌های مستضعف جامعه شده، ساده‌زیستی و سبک زندگی شهدا کمک‌کننده است. وقتی بسیاری دنبال پست، مقام و شهرت رفتند، زندگی کسی که سال‌ها برای این مملکت زحمت می‌کشد و جان فدا می‌کند، ولی حاضر نمی‌شود دنبال گرفتن درجه برود و به قول حاج قاسم سلیمانی اصرار بر گمنامی دارد تلنگری خواهد بود که اگر خوب به آن پرداخته شود، نتایج مؤثری در پی خواهد داشت.

چقدر برای نوشتن کتاب‌های دیگر در این زمینه انگیزه دارید؟ دوست دارم باز هم برای شهدا بنویسم. کارهای بیشتری برای شهید نصیری در برنامه‌های تیم ما قرار دارد که ان‌شاءالله اگر خود شهید نظر کند کارهای خوبی خواهد شد. وسعت زندگی شهدایی، چون سردار شعبان نصیری در قالب یک کتاب نمی‌گنجد. ایشان فعالیت‌های فرهنگی بسیاری در کارنامه خود داشت. به همین دلیل ما تنها به بازگویی بخشی از زندگی این سردار اکتفا کردیم. این کتاب قطره کوچکی از زندگی شهید نصیری است و برای شناساندن ایشان کار زیادی در پیش داریم.

یادم می‎آید یک‎بار در مصاحبه‎ای گفت: «چرا شهدا را آدم‎هایی بزرگ و دست‏نیافتنی معرفی می‎کنید. من که چیز غیرمعمولی در آن‌ها ندیدم. باور کنید آن‌ها آدم‎های معمولی‎ای بودند.» خودش هم همین‎طور بود. خیلی معمولی. مانند بقیه‎ آدم‎ها ناراحت می‎شد، خوشحال می‎شد، جواب تلفنش را اگر نمی‏دادی دلخور می‎شد و قهر می‎کرد، جوک می‎گفت، مسافرت می‎رفت، محبت می‎کرد، عشق می‌ورزید، می‎گفت و می‎خندید، فال حافظ می‎گرفت و ... حاج شعبان درست می‎گفت، شهدا را نباید موجودات عجیب و غریب جلوه دهیم. همه‎ ما قابلیت شهید شدن را داریم، فقط اگر در دریای مواج آرزوهای دنیایی غرق نشویم. ما هم می‎توانیم هیچ‎وقت نمیریم! جاودان شویم با شهادت، اگر مشغول بازی نشویم. به قول حاج شعبان: «آدم‎ها همانطوری که زندگی می‎کنند می‎میرند، درست مثل دقایقی که شهید زندگی کرد و شهید مرد.» درست مثل خودش! ما هم می‌توانیم شهید شویم، اگر بخوانیم حاج شعبان را... بفهمیم حاج شعبان را...

همانطور که پیشتر گفتید شهید تأثیر زیادی در زندگی شما و شناخت صحیح مسیر زندگی‌تان داشت. به نظرتان با نگارش این کتاب حق شاگردی را ادا کردید؟ من تا ادای حق شاگردی نسبت به استاد عزیزم شهید حاج شعبان نصیری فاصله زیادی دارم حتی اگر تمام عمر مثل دو سال گذشته وقت بگذارم و کار کنم. امیدوارم مزد زحماتی را که شهید سال‌ها نسبت به من و آینده‌ام کشیدند با نوشتن از زندگی‌شان و شناساندن ایشان به نسل جوان و مخاطبان بدهم. این امر برای من یک آرزوی دست نیافتنی شده است که شاید خیلی با تحقق آن فاصله داشته باشم. من این کتاب را به محضر حضرت صاحب‌الزمان (عج) و رهبر عزیزم تقدیم می‌کنم. امیدوارم با نگارش و تدوین این کتاب، قدم مؤثری در فضای جامعه امروز به حد توان خود در عرصه ترویج سبک زندگی شهدا برداشته باشم.

فکر می‌کنید ادبیات چقدر می‌تواند در این فضای جامعه تأثیرگذار باشد؟ همه با هم باید برای کار تلاش کنیم، البته عملکرد فعالان فرهنگی در وضعیت کنونی جامعه تأثیرگذار است. باید برای مطالعه و کتابخوانی از روش‌های خلاقانه استفاده و در این زمینه فرهنگ‌سازی شود. شیوه نگارش کتاب هم خیلی مهم است. کتاب باید با توجه به نیاز و سلیقه مخاطب به شیوه‌های جذاب تألیف شود.

منبع: روزنامه جوان