شکست سیاست اسکورت نفتکش‌ها

به گزارش حلقه وصل، یک روز پس از آزادی خدمه نفتکش حامل نفت ایران توسط حکومت محلی جبل‌الطارق، وزیر خارجه بریتانیا هم از تسهیل روند آزادی این نفتکش خبر داد. جرمی هانت البته آزادی نفتکش «گریس یک» را مشروط به نرفتن آن به پالایشگاهی در سوریه کرده؛ موضوعی که پیش از این توسط مقامات کشورمان بر آن تصریح شده بود.

 ۱۱ روز پیش نیروی دریایی انگلیس در اقدامی غیرقانونی و برخلاف مقررات بین‌المللی، نفتکش «گریس یک» را که حامل نفت ایران بود، در تنگه جبل‌الطارق توقیف کرد. «فابیان پیکاردو» رئیس منطقه جبل‌الطارق در این‌باره اعلام کرد نفتکش مذکور مظنون به حمل نفت‌خام برای سوریه بود که توقیف شد. وی اعلام کرد این اقدام در ساعات اولیه روز پنجشنبه توسط پلیس جبل‌الطارق و نهادهای گمرکی و با کمک نیروی دریایی انگلیس انجام شده است. دولت جبل‌الطارق نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد بر اساس شواهد، نفتکش «گریس یک» حامل نفت ایران برای تحویل به یک پالایشگاه در سوریه بوده است. بهانه این اقدام نقض تحریم‌های اتحادیه اروپایی علیه دولت سوریه عنوان شد. ادعای توقیف این نفتکش به‌خاطر نقض تحریم‌های اتحادیه اروپایی علیه سوریه اما در شرایطی مطرح می‌شود که «جوزف بورل» سرپرست وزارت خارجه اسپانیا همان روز توقیف این نفتکش اعلام کرده بود توقیف این نفتکش در جبل‌الطارق بر اساس خواست آمریکا از انگلیس انجام شده است.  در طول ۱۱ روز گذشته روابط ایران با کشورهای اروپایی و بویژه انگلیس متاثر از توقیف این نفتکش بود. در ایران علاوه بر برخی مقامات ارشد نظامی که انگلیس را به اقدام متقابل تهدید کردند، حسن روحانی، رئیس‌جمهور نیز این اقدام انگلیس را احمقانه توصیف کرد و البته به آنها هشدار داد «به انگلیسی‌ها گوشزد می‌کنم شما آغازگر ناامنی در دریاها هستید و تبعات آن را بعداً درک خواهید کرد». همچنین برخی کارشناسان نیز این اقدام ضدایرانی انگلیس را نشانه‌ای از همراهی حداکثری اروپایی‌ها با سیاست‌های ضدایرانی آمریکا از جمله سیاست به صفر رساندن صادرات و فروش نفت ایران برشمرده و تاکید کردند توقیف نفتکش حامل نفت ایران در تنگه جبل‌الطارق توسط نیروی دریایی انگلیس نشان داد نه‌تنها ادعای شکاف میان اروپا و آمریکا بی‌اساس بوده و انگلیس عملا مجری سیاست آمریکا درباره به صفر رساندن فروش نفت ایران شده است، بلکه انتظار از کشورهای اروپایی برای خرید نفت از ایران در قالب سامانه موسوم به اینستکس نیز رویاپردازی است. با همه اینها به نظر می‌رسد از ۲ روز پیش شاهد تحولات جدید پیرامون نفتکش «گریس یک» هستیم. روز شنبه پلیس جبل‌الطارق از آزادی هر ۴ خدمه ایرانی نفتکش «گریس یک» خبر داد. طبق این گزارش پلیس جبل‌الطارق اعلام کرد هر ۴ خدمه ایرانی نفتکش «گریس یک» را با قرار وثیقه و بدون طرح اتهام آزاد کرده است.

عصر روز شنبه نیز محمدجواد ظریف با همتای انگلیسی خود به‌صورت تلفنی گفت‌وگو کرد. ظریف در این گفت‌وگو تاکید کرد ایران به صادرات نفت خود در هر شرایطی ادامه خواهد داد. به گزارش اداره کل دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه، عصر روز شنبه جرمی هانت وزیر خارجه انگلیس در تماسی تلفنی با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه با تاکید بر حق ایران بر صادرات نفت خود و با ابراز نگرانی از افزایش تنش‌ها در منطقه، ابراز امیدواری کرد نتایج بررسی‌های حقوقی و قضایی در جبل‌الطارق موجب رهاسازی هر چه زودتر نفتکش «گریس یک» که حامل نفت ایران بود، شود. در این گفت‌وگوی تلفنی، وزیر امور خارجه کشورمان با تاکید بر غیرقانونی بودن تحریم‌های نفتی آمریکا، گفت: جمهوری اسلامی ایران به صادرات نفت خود در هر شرایطی ادامه خواهد داد. ظریف همچنین با اشاره به مقصد قانونی نفتکش «گریس یک» در شرق مدیترانه افزود: اتحادیه اروپایی که همواره مخالف اعمال فراسرزمینی تحریم‌های آمریکا بوده است، نمی‌تواند خود به چنین اقدامی مبادرت ورزد و دولت انگلیس باید سریعا نسبت به پایان توقیف غیرقانونی نفتکش مزبور، تمهیدات لازم را به عمل آورد.   نکته جالب توجه در این گفت‌وگو شرطی بود که وزیر خارجه انگلیس برای آزادی نفتکش حامل نفت ایران اعلام کرد. جرمی هانت گفت اگر مطمئن شویم که مقصد نفتکش حامل نفت ایران سوریه نیست، آزادی آن را تسهیل می‌کنیم. وزیر خارجه انگلیس در پیامی توئیتری تصریح کرد: «هم‌اکنون با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران تلفنی صحبت کردم. گفت‌وگوی سازنده‌ای بود. به او اطمینان دادم نگرانی اصلی ما مقصد نفتکش «گریس یک» است و نه مبدأ محموله نفتی آن. اگر انگلیس مطمئن شود که مقصد این نفتکش سوریه نیست، پس از طی روند دادگاه در جبل‌الطارق، روند آزادی آن را تسهیل خواهد کرد».

خواست انگلیس برای دادن تضمین توسط ایران مبنی بر اینکه مقصد نفتکش «گریس یک» سوریه نبوده و نیست، بیشتر به ادعایی برای خالی نبودن عریضه شباهت دارد، چرا که پیش از این مقامات کشورمان به کرات اعلام کرده بودند مقصد این نفتکش سوریه نیست. از جمله عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه هفته گذشته درباره توقیف نفتکش حامل نفت ایران توسط نیروی دریایی انگلیس گفته بود: «این نفتکش حامل نفت ایران بود؛ یک سوپرتانکر است با ۲ میلیون بشکه ظرفیت و به‌خاطر ظرفیت بالا امکان عبورش از کانال سوئز نبوده و لذا از جبل‌الطارق به مقصد خود عازم شده است. برخلاف ادعای انگلیس مقصد آن سوریه نبوده، کما اینکه بندری که از سوریه نام بردند اصولا ظرفیت پذیرش چنین سوپرتانکری را ندارد، هدف جای دیگری بوده و از آبراه بین‌المللی در جبل‌الطارق عبور می‌کرده و هیچ قانونی به دولت انگلیس این اجازه را نمی‌دهد که این نفتکش را متوقف کند و از نظر ما این راهزنی دریایی است و خواستار آزادسازی سریع این نفتکش هستیم».

به نظر می‌رسد با توجه به احتمال بالای آزادی نفتکش حامل نفت ایران توسط انگلیس، این کشور تلاش دارد این اقدام را همراه با طرح خواسته‌ای بی‌ربط و فاقد موضوعیت یعنی نرفتن نفتکش مذکور به سوریه انجام دهد و به این ترتیب پس از آزادی گریس یک مدعی شود به شرط انگلیس توسط ایران عمل شده است! چنانکه زنگنه، وزیر نفت روز گذشته و در جلسه فراکسیون مستقلان ولایی گفت: یک انسجام خوبی در کشور میان دستگاه‌ها برای پیگیری این موضوع ایجاد شده و رایزنی‌های خوبی هم آغاز شده است، امیدوار هستیم ظرف چند روز آینده خبرهای خوبی در این‌باره شنیده شود. گفتنی است مقامات و رسانه‌های انگلیس طی ۱۰ روز گذشته و پس از توقیف نفتکش ایرانی، به‌صورت گسترده بر روی اسکورت کشتی‌های خود در خلیج‌فارس مانور می‌دادند. حالا و با مواضع جدی جرمی هانت که در واقع زمینه‌سازی برای آزادی نفتکش ایرانی است، مشخص شده که انگلیسی‌ها از تاکید قاطع مقامات ایرانی مبنی بر پاسخ کشورمان به اقدام اخیر انگلیس دچار هراس شده و البته مشخص شده که انگلیسی‌ها بر خلاف مانور رسانه‌ای اخیر، اعتماد چندانی به اسکورت کشتی‌های خود در خلیج‌فارس ندارند.

گفتنی است دیروز و در ادامه واکنش‌های مقامات ایرانی به توقیف نفتکش حامل نفت ایران توسط انگلیس، سفیر ایران در لندن نیز تاکید کرد: اگر نفتکش و محموله نفت آن آزاد نشود، اقدام انگلیس بی‌جواب نمی‌ماند. به گزارش مهر، بعیدی‌نژاد، سفیر ایران در لندن با اشاره به توقیف نفتکش حامل نفت‌خام ایران توسط نیروی دریایی انگلیس در تنگه جبل‌الطارق در صفحه توئیترش با بیان اینکه «انگلیس با اشتباه محاسبه در توقیف غیرقانونی نفتکش، نباید دوباره اشتباه محاسباتی‌اش را تکرار کند»، تاکید کرد: «کشتی قانون و هنجاری را نقض نکرده، اما انگلیس با دزدی دریایی غیرقانونی آن را توقیف کرد؛ مطمئناً چنین اقدامی بی‌جواب نمی‌ماند. وی یادآور شد: «اگر نفتکش و محموله نفت آن آزاد نشود، اقدام انگلیس بی‌جواب نمی‌ماند».

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در این‌باره گفت: منتظریم اگر دیپلمات‌ها نتوانستند کاری کنند، قطعا برابر وعده سرلشکر باقری، اقدام مقابله‌به‌مثل را بیش از آنچه انگلیسی‌ها فکر می‌کنند، انجام دهیم. جواد کریمی‌قدوسی در گفت‌وگو با خانه ‌ملت اظهار داشت: اینکه گفته می‌شود انگلیس نفتکش را برای مبادله با «نازنین زاغری» توقیف کرده، نشان می‌دهد این پیر استعمار چنین تحلیل می‌کند تا برای آزادی یک زندانی که شهروند ایران است و مرتکب جاسوسی شده، یک کشتی نفتکش را آن سر دنیا توقیف کند. وی افزود: در حالی که گلوی تجارت انگلیس و انرژی این کشور در خلیج‌فارس، دست نیروی دریایی سپاه در آب‌های ساحلی است، چگونه می‌خواهد چنین مبادله‌ای را انجام دهد؟ اگر انگلیس چنین برنامه‌ای داشته باشد، قطعا به نتیجه نمی‌رسد. کریمی‌قدوسی ادامه داد: اصلا آقای ظریف نباید این مساله را مطرح می‌کرد.

از جمله نکات قابل توجه درباره تماس تلفنی محمدجواد ظریف با همتای انگلیسی خود، رایزنی دوباره وزیر خارجه انگلیس برای آزادی یک جاسوس دوتابعیتی بود. بر پایه خبری که وزارت امور خارجه منتشر کرده، در این گفت‌وگو ظریف درباره نازنین زاغری و دیگر افراد دوتابعیتی که به دلیل جرائم امنیتی در ایران دستگیر شده‌اند، خطاب به همتای انگلیسی خود گفت: «دستگیری و محاکمه این افراد بر اساس روال‌های کاملا قانونی صورت گرفته است و از دولت انگلیس انتظار می‌رود به اجرای قانون و استقلال قوه‌قضائیه در جمهوری اسلامی ایران احترام بگذارد». بدیهی است این توضیحات ظریف در پاسخ به خواسته جرمی هانت برای آزادی نازنین زاغری مطرح شده است، هرچند اظهارات هانت در این‌باره منتشر نشده است. درخواست مقامات انگلیس برای آزادی زاغری، جاسوس دوتابعیتی که از فروردین‌ماه سال ۹۵ و به جرم تلاش برای براندازی در زندان است، بی‌سابقه نیست. طی ۳ سال گذشته کمتر دیدار حضوری یا مذاکرات تلفنی میان مقامات ایرانی و انگلیسی انجام شده که طی آن طرف انگلیسی خواسته آزادی زاغری را مطرح نکرده باشد. این خواسته حتی در جریان دیدار نخست‌وزیر سابق انگلیس با حسن روحانی در حاشیه اجلاس سازمان ملل در نیویورک نیز مطرح شده بود! این حجم از تلاش گسترده دیپلماتیک که با پیوست عملیات رسانه‌ای و تبلیغاتی گسترده انگلیسی‌ها در حمایت از یک جاسوس محکوم و زندانی صورت می‌گیرد، در حالی است که دستگاه دیپلماسی ظریف طی یک سال گذشته برای آزادی یک کارمند خود در اروپا (و نه یک جاسوس) کمترین تحرک را از خود بروز داده است به گونه‌ای که بازداشت اسدالله اسدی، دیپلمات دارای مصونیت ایرانی مستقر در اتریش، که از تیرماه سال گذشته شروع شده بود کماکان ادامه دارد و گشایشی در پرونده او ایجاد نشده است. در این راستا با توجه به نوع حمایت‌های مقامات انگلیسی از یک جاسوس، رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه کشورمان تاکنون و در مذاکرات حضوری و تلفنی خود با مقامات ارشد آلمانی نامی از اسدی نیاورده‌اند، بلکه وزارت امور خارجه سال گذشته و در حاشیه سفر یکی از مقامات رده پایین وزارت خارجه آلمان، در تهران به بازداشت این دیپلمات مظلوم اعتراض کرده بود!

منبع : وطن امروز