به گزارش حلقه وصل به نقل از پایگاه اطلاع رسانی سازمان انرژی اتمی، اولین نشست کارگاه منطقه ای معماری امنیت هسته ای که از روز شنبه ۱۵ تیر با همکاری آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای و با حضور بهروز کمالوندی، سخنگو و معاون اموربین‌الملل، حقوقی و مجلس، حسن قرائی، معاون حفاظت و امنیت و سه تن از مدیران و متخصصین آژانس در حوزه امنیت هسته‌ای در برج میلاد آغاز بکار کرد، روز چهارشنبه ۱۹ تیرماه با نشست اختتامیه به کار خود پایان داد.
در مراسم اختتامیه کمالوندی با اشاره به ابعاد مختلف "پادمان، امنیت و ایمنی" و ضرورت آگاهی افکار عمومی حتی برای کشورهای غیر هسته ای، اظهار داشت: آژانس بین المللی انرژی اتمی دو وظیفه اصلی بر عهده دارد. یکی از این وظایف در چارچوب NPT است. کشورهایی که عضو این معاهده شدند، با نیت جلوگیری از تکثیر سلاح های هسته ای و استفاده صلح آمیز از این علوم و فناوری به عضویت در آمده اند. ما چالش هایی در این رابطه داریم که عمدتاً سیاسی بوده و به خاطر تعریفی است که هر کدام از قدرت ها از این مسئله می دهند.
وی تاکید کرد: اولین موضوع ما مسئله خلع سلاح است که در ماده ۶ NPT آمده و متاسفانه به فراموشی سپرده شده است. شاید بتوان بهترین نوع امنیت از نظر اهمیت و گستردگی که در امنیت هسته ای موثر است، را خلع سلاح برشمرد. ما شب را با وحشت امکان استفاده از این سلاح به صبح می رسانیم. خیلی واضح کشورمان را تهدید می کنند.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: آمریکایی ها سلاح های تاکتیکی هسته ای را آزمایش می کنند. هیچ قواعد و مقرراتی را قبول ندارند. عضو کنوانسیون های منع جامع آزمایشات هسته ای هم نیستند. در عین حال تهدید می کنند. پس اگر بخواهیم امنیت را در سطح جهان گسترش دهیم، بهترین اقدام جدی گرفتن ماده ۶ NPT که به خلع سلاح هسته ای می پردازد، است.
نگران قاچاق مواد هسته ای هستیم
وی افزود: ما نگران قاچاق مواد هسته ای هستیم. هر چند ما می توانیم از خودمان دفاع کنیم اما نگران این ضعف در دنیا هستیم که تروریست های فردی و گروهی و یا تروریست های دولتی مثل اسرائیل از آن استفاده کنند. آنها علناً ما را تهدید می کنند و هیچ ترسی ندارند. متاسفانه ساختار دنیا به نحوی است که قدرت های دنیا تهدیدات آنها را نادیده می گیرند. در این تهدیدات آنها خرابکاری صنعتی انجام دادند و تعدادی از همکاران ما که از بهترین ها و انسان هایی شایسته بودند و کسانی نبودند که درباره بمب هسته ای کار کنند را به شهادت رساندند.
کمالوندی با بیان اینکه بحث های حوزه امنیت هسته ای، عدم تکثیر و خلع سلاح از روند خوبی برخوردار هستند، گفت: جایگزینی مواد هسته ای با غنای سطح پایین با مواد با غنای سطح بالا، به خاطر خطرات بالقوه ای که در سطح دنیا دارد، اقدام خوبی است. جایگزینی سوخت ۲۰ درصد در راکتور تحقیقاتی تهران که زمانی با سوخت ۹۳ درصد کار می کرد و یا تغییر نوع سوخت راکتور تحقیقاتی خنداب اراک از اورانیوم طبیعی به ترکیبی از اورانیوم طبیعی و غنی شده حدود ۶/۳ درصد در بازطراحی در همین راستا صورت گرفته است. در حال حاضر راکتورهای صفر قدرت را در دنیا جمع آوری می کنند. چون از آب سنگین استفاده می کند و بحث پلوتونیوم آن مطرح است. جمع آوری پلوتونیوم، کم کردن مواد هسته ای و توجه به حمل و نقل مواد هسته ای کارهای خوبی هستند که باید انجام بشوند. حسابرسی مواد هسته ای و پادمان بسیار مهم هستند. اگر حساب مواد هسته ای را نداشته باشیم، ممکن است از جای دیگری سر در بیاورد و مشکل ایجاد کند.
خطر تروریسم هسته ای را واقعاً باید جدی گرفت
وی تاکید کرد: خطر تروریسم هسته ای را واقعاً باید جدی گرفت. این خطر بالقوه ای است که روز بروز افزایش پیدا می کند. در این زمینه باید کار کنیم و ورودی ها را مسدود کنیم. آژانس پایگاه اطلاعاتی ITDB ایجاد نموده است که اگر ماده هسته ای مفقود شود، کشورها با همکاری یکدیگر اطلاعات مربوط به آن را در این پایگاه به اشتراک می گذارند. توصیه ها و رهنمود ها هم اشکالی ندارد در بلند مدت الزام آور شوند. اما نه مثل مورد NPT که از طرفی بر عدم تکثیر تاکید دارند و از طرف دیگر خلع سلاح را رها کرده اند. این همان استاندارد دوگانه است. در همین حال نمی شود به سمتی برویم که مواد هسته ای با غنای سطح پایین را جایگزین مواد با غنای سطح بالا کنیم و دستورالعمل ها (guideline ) در این رابطه الزام آور شوند. این خوب است اما نه اینکه برای برخی الزام آور شود و برای برخی نه.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: رژیم صهیونیستی حدود ۴۰۰ کلاهک هسته ای دارد. اینکه آنها اذعان نمی کنند دلیل بر این نیست که وجود ندارد. جمهوری اسلامی با این استانداردهای دوگانه مشکل دارد. ما در دنیا درگیر این مسئله هستیم که عده ای تلاش می کنند جا بیندازند که کشوری حقی دارد، ما هم حقی داریم اما حق او بیشتر است. یا از ما می خواهند فعلاً حق مان را اعمال نکنیم. جمهوری اسلامی با این مسئله مشکل دارد.
وی گفت: نحوه سازوکار صندوق امنیت هسته ای و مسائلی مثل آموزش ها و امنیت هسته ای آژانس بین المللی انرژی اتمی ایرادهایی دارد که باید برطرف شود. مادامی که موضوعات سیاسی نباشند و به صورت فنی و جهانشمول دیده شوند، خیلی از مسائل و مشکلات می تواند برای همه حل شود. عقلا و دانشمندان خطرات عمده جهانی مثل تغییرات آب و هوایی را می بینند و تذکر می دهند و قواعدی را ارائه می کنند که مقداری شرایط را بهتر می کند. در این میان ابرقدرتی مثل آمریکا تعهدات خود را در این زمینه ها نادیده می گیرد. امروز چهارشنبه ساعت ۱۴:۳۰ پنج کشور برای ما جلسه اضطراری شورای حکام را برگزار می کنند. چرا این جلسه برگزار می شود؟ جلسه اضطراری شورای حکام یعنی وجود خطری جهانی و مشکلی که بوجود آمده است.
ایران نقض پادمانی و پروتکل الحاقی انجام نداده است
کمالوندی افزود: ایران از سقف ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده و غنای ۶۷/۳ عبور کرده است. هیچ نقض پادمانی و پروتکل الحاقی اتفاق نیفتاده است. جالب است همین کشوری که فراخوان داده است و اعلام کرده این تعهد برجامی ایران انجام نمی شود، خودش از برجام بیرون آمده و آن را نقض کرده است. این جوک سیاسی است.
وی با بیان اینکه خوشبختانه جامعه ایران یک جامعه پخته است و خوب مسائل بین المللی را می فهمد، گفت: این پیام را به آژانس برسانید که حرف های جمهوری اسلامی ایران در چارچوب خیرخواهانه است. حرفی اضافه بر حقوقمان نمی زنیم. وقتی در غنی سازی بالای ۶۷/۳ می رویم، نتانیاهو می گوید اینها دنبال بمب هستند. یا ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده ۳۱۰ کیلو می شود می گویند به بمب نزدیکتر شده اند. متاسفانه این فضای سیاسی بین المللی است.
کمالوندی اضافه کرد: خوشبختانه جلسه شورای حکام را پیش بینی می کنیم که اتفاق خاصی نمی افتد. در شورای حکام مسائل پادمانی و پروتکلی باید بررسی شود. جمهوری اسلامی ایران نه پادمان و نه پروتکل را نقض نکرده است. تعهد برجامی هم داوطلبانه است. رابطه ما با طرف های برجامی مکانیزم خاص خودش را دارد و در این مکانیزم رسیدگی می شود.
وی تاکید کرد: امنیت موضوعی پیوسته و جدانشدنی است که همه باید درگیر آن باشند و مدیریت کلان داشته باشد. مدیریت کلان امنیت هسته ای قانوناً بر عهده سازمان انرژی اتمی ایران است. هر چند این اختلاف نظر وجود دارد که مثلاً در حادثه هسته ای چه کسی مسئول اصلی باید باشد. تجربیات زیادی در دنیا وجود دارد که می تواند برای ما راهنمای خوبی باشد. به عنوان مثال در اسپانیا دیدم کارهای زیادی در حوزه ایمنی و امنیت هسته ای انجام می دهند. طبیعی است که از آنها بیاموزیم. همانطور که حضور دوستانی از آژانس با کوله باری از تجربه در این کارگاه مغتنم است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی با ابراز امیدواری نسبت به اینکه برگزاری چنین کارگاه هایی باعث برکت برای کشور بشود، گفت: در حوزه امنیت هسته ای کارهای زیادی داریم که انجام بدهیم. از جمله لازم است کارگاه هایی را در سطح ملی برگزار کنیم تا مسائل پیش گفته، دستورالعمل ها (Guidelines) و نحوه همکاری ها را مورد بحث و بررسی قرار بدهیم تا انشاء الله باعث ارتقاء امنیت هسته ای بشود. این جلسه در ارتباط با آشکارسازی( Detection )بود. پیشگیری و پاسخ ( Prevention و Response )هم بخش های دیگر این موضوع هستند. آشکارسازی بر اساس اطلاعات و تجهیزات کار می کند. ما هم اکنون به تجهیزات نیاز داریم. متاسفانه حتی جلوی ورود رادیودارو را هم می گیرند. ما اگر به خارج اتکاء داشتیم، الان بیماران زیادی در کشور مشکل داشتند. کار آنها کاری غیر انسانی است. ما به تجهیزاتی نیاز داریم تا آشکارسازی کنیم ببینیم آیا قاچاق یا جاسازی شده است یا خیر. با علم و اطلاع و نه تعارف می گویم خوشبختانه نیروهای باهوشی در کشور داریم که از عهده رفع نیازها بر می آیند. به راحتی می توانیم این تجهیزات را بسازیم اما زمان بر است.
وی افزود: سوخت ۲۰ درصد را به ما ندادند، آن را تولید کردیم. از این بالاتر که نیست. اگر سوخت ۲۰ درصد را تولید نمی کردیم، چه اتفاقی برای مردم می افتاد. یک میلیون بیمار داریم که نمی توانیم نسبت به آنها بی تفاوت باشیم.
کمالوندی در پایان گفت: از آژانس می خواهیم به ما از طریق انتقال تجربیات و تهیه تجهیزات مدد برساند. این اقدامات منجر به ارتقاء امنیت هسته ای در کشورمان و نیز موجب توجه بیشتر به بیماران که آژانس وظیفه دارد همه نوع همکاری داشته باشد، خواهد شد.