جزئیات مبادله جیسون رضاییان

به گزارش حلقه وصل، این روزها سریال «گاندو» از شبکه سوم سیما در حال پخش است؛ داستان پاسداران گمنامی که هیبت سرویس جاسوسی سیا را با انهدام شبکه جاسوسی آن فروریختند. این کار بزرگی بود که با رصد شبکه پیچیده و گران‌قیمت جاسوسی آمریکا به نتیجه نشست و توانستند خائنان به کشور و مردم را شناسایی کنند؛ هرچند کار این سربازان گمنام پایان ندارد و همواره درصدد شکار گاندوهای جدید هستند.

سریالی که پرونده جاسوسی امنیتی واقعی را به‌نمایش کشیده، در مدت زمان پخش خود توانسته علاوه‌بر اینکه دنبال‌کنندگان بسیاری به‌دست آورد، واقعیت‌های کمترگفته‌شده‌ای را به مخاطبان خود نشان دهد. آقای مجتبی امینی، تهیه‌کننده «گاندو» درباره محتوای سریال گفته بود: «سه قسمت پایانی سریال گاندو اوج حساسیت و جذابیت سریال است و در آن بزرگ‌ترین سرمایه کشور، یعنی امنیت را به‌رخ می‌کشد؛ قسمت‌هایی که مربوط به لحظه دستگیری جیسون رضاییان و تبادل او با آمریکایی‌ها در فرودگاه مهرآباد است».

جیسون رضاییان، امیر میرزایی‌حکمتی و سعید عابدینی که به جرم جاسوسی در ایران زندانی بودند، پس از ۱۸ ماه مذاکره پنهانی برت مک‌گورک، دستیاور ویژه رییس‌جمهوری آمریکا، ۲۶دی۱۳۹۴ آزاد شدند. مک‌گورک ۲۷دی‌ در فرودگاه سوئیس منتظر پروازی بود که باید این زندانیان را از ایران خارج می‌کرد. جیسون آن‌قدر برای رییس‌جمهوری آمریکا اهمیت داشت که اوباما در اسفند۹۴ (یک ماه پس از آزادی جیسون) شخصا با او دیدار و جیسون و همسرش را به مهمانی ویژه خبرنگاران دعوت کرد که اردیبهشت۹۵ در کاخ‌سفید برگزار می‌شد.

جیسون رضاییان، روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست که سال‌ها درباره روابط ایران و آمریکا نوشته بود، خود حالا به بخشی از داستان تبدیل شده است. او مهره ارزشمندی برای کاخ‌سفید بود که تیر۹۳ به اتهام جاسوسی در ایران دستگیر شد و ۱۸ ماه بعد، در دی‌۹۴ یک پای مبادله تاریخی ایران و آمریکا شده است.

 اهمیت این شخص برای اوباما، رییس‌جمهوری آمریکا و دوستان دموکراتش چنان بود که تقریبا در تمامی مذاکرات هسته‌ای، جان کری، وزیر خارجه آمریکا، نامی از او پیش کشیده بود. وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا، نیز در یکی از مذاکرات گفته بود درصورتی‌ که جیسون در تبادل قرار نگیرد، کل مذاکرات ملغی خواهد شد.

برگردیم به بامداد شنبه ‌۲۶دی۱۳۹۴، روزی که یک فروند جت ایرفورس سوئیسی روی باند فرودگاه مهرآباد به انتظار نشسته بود تا چهار محکوم امنیتی را از ایران منتقل کند. جیسون ساعت دو بعدازظهر با همسر خود یگانه صالحی که او هم مقطع کوتاهی در ایران بازداشت شده بود، تماس می‌گیرد و به او اطلاع می‌دهد عازم فرودگاه است. این تماس آغاز ۲۵ ساعت پرالتهاب در فرودگاه مهرآباد است.  همزمان با استرداد زندانیان، قرار است ۱,۷میلیارد دلار پول نقد بار هواپیمایی در فرودگاه سوئیس شده و به ایران انتقال داده شود. محور بعدی معامله، آزادی ۲۱ تاجر ایرانی زندانی در آمریکاست که به اتهام دورزدن تحریم‌ها زندانی شده‌اند.

جوانی لاغراندام مسوولیت انتقال زندانیان آمریکایی به فرودگاه و تبادل آن‌ها را به‌عهده دارد. هیبت جوان، استخوان‌بندی قرص، صورت استخوانی، ریش‌های تنک و اقتدار در رفتارش، او را شبیه شهید حسن باقری، از فرماندهان جوان دفاع‌مقدس، کرده است.

پاسدار جوان دستوری ویژه دارد: تا پول‌ها به ایران منتقل نشده، قرار بر آزادی زندانیان نیست. هنوز روز اجرای برجام اعلام نشده، تحریم‌های دلاری لغو نشده و احتمال کارشکنی و بهانه‌گیری آمریکایی‌ها بعد از آزادی زندانیانشان وجود دارد.

همزمان در وین، وزیران خارجه ایران و آمریکا به‌علاوه فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، درباره اجرای برجام مذاکره می‌کنند. یگانه صالحی، همسر جیسون رضاییان و مری رضاییان، مادر جیسون، بعد از تماس دو بعدازظهر، خود را به فرودگاه رسانده‌اند. همان زمان که همسر جیسون عازم فرودگاه است، دادستان عمومی و انقلاب تهران، آقای عباس جعفری‌دولت‌آبادی، به رسانه‌ها می‌گوید طبق مصوبه شورای امنیت، چهار زندانی ایرانی-آمریکایی آزاد شدند. خبر به بیرون درز می‌کند. این خبر در وین به مذاکرات اعلام «روز اجرای» برجام شوک وارد می‌کند، شاید هم کمکی به روند مذاکرات. هنوز جیسون در فرودگاه تحت حفاظت است. جیسون برای آمریکا مهم‌تر از بقیه زندانیان است، حتی از امیر میرزایی‌حکمتی، جاسوس دیگر آمریکایی‌ها که آذر۹۰ حین ورود به ایران، برای اجرای عملیات پیچیده جاسوسی دستگیر شده بود.

سفیر سوئیس در تهران خود را به مهرآباد رسانده و برنامه‌هایی دارد. جولیو هاس خود را به کنار جیسون رضاییان می‌کشاند و از او می‌خواهد همسر و مادر خودش را هم از ایران خارج کند. جیسون تابعیت آمریکایی دارد و خروجش از ایران و ورودش به آمریکا آسان است؛ اما همسر او تابعیت ایرانی دارد و خروج او پیچیدگی‌های خاص خودش را دارد. اساسا حضور یگانه صالحی و مری رضاییان در برنامه پروازی جت ایرفورس سوئیسی نیست. جولیو هاس، سفیر سوئیس، با یگانه صالحی و مری رضاییان صحبت و آن‌ها را مجاب می‌کند حتما با پرواز سوئیسی از ایران خارج شوند.

انتظار محکومان امنیتی آمریکا برای پرواز طولانی شده است. انگار در سوئیس مشکلی برای بارگیری پول‌ها رخ داده است. روز به پایان رسیده و پروازی انجام نشده است. «در کاخ‌سفید چه می‌گذرد؟» این سوالی است که از ذهن زندانیان مستقر در فرودگاه مهرآباد عبور می‌کند. مقام‌های ایران بعد از بررسی جوانب موضوع اجازه خروج یگانه صالحی را هم به وی داده‌اند. او به منزل خود می‌رود تا آماده پرواز شود. ساعت ۵ صبح روز بعد (۲۷دی‌)، جیسون رضاییان به پاویون فرودگاه مهرآباد منتقل می‌شود. همسر جیسون حوالی ظهر، دوباره به فرودگاه برمی‌گردد؛ اما هنوز از پرواز خبری نیست، درواقع، هنوز از انتقال پول‌های ایران خبری نیست. جوان همچنان گوش‌به‌زنگ شنیدن خبر بارگیری هواپیمایی است که در فرودگاه سوئیس نشسته است.

بامداد، ظریف و موگرینی بیانیه اجرای برجام را قرائت کرده‌اند و برجام وارد مرحله اجرا شده است

اوباما سخنرانی خود را درباره برجام انجام داده و از آزادی جیسون رضاییان به‌عنوان پیروزی یاد کرده است. 

جان کری، وزیر خارجه آمریکا  نیز همزمان اعلام کرده است آمریکا ۴۰۰میلیون دلار بدهی و ۱,۳ میلیارد دلار سود این پول را پرداخته است. این پول بخشی از همان پولی است که ۳۵ سال پیش باید طبق بیانیه الجزایر به ایران بازگردانده می‌شد. پاسدار جوانی که مسوولیت حفاظت از جیسون و بقیه زندانیان را برعهده دارد، پشت تلفن خواسته می‌شود. از او خواسته می‌شود زندانیان را سوار جت ایرفورس سوئیسی کند. اجازه نمی‌دهد و تضمین می‌خواهد. دستور یک کلام است: مبادله وقتی انجام می‌شود که خبر پرواز هواپیمای حامل پول‌ها از فرودگاه سوئیس مخابره شود. فشار فایده‌ای ندارد. حرف، یک حرف است.

خبر به جوان مخابره می‌شود: هواپیما بارگیری کرده و آماده پرواز است. پروازها در مهرآباد و فرودگاه سوئیس همزمان انجام خواهد شد. جیسون و همراهانش ساعت ۱۳:۳۰ روز ۲۷دی به‌سمت هواپیما هدایت می‌شوند. جیسون رضاییان، یگانه صالحی، همسرش، مری رضاییان، مادر جیسون، امیر میرزایی‌حکمتی و سعید عابدینی سوار جت سوئیسی می‌شوند. نصرت‌الله خسروی در ایران می‌ماند. سفیر سوئیس پای پرواز ایستاده و آخرین نظارت‌ها را بر پرواز انجام می‌دهد. هواپیمای حامل پول‌ها در باند فرودگاه سوئیس به‌حرکت درآمده است. جت سوئیسی در مهرآباد اجازه حرکت دریافت می‌کند. هواپیما از فرودگاه سوئیس تیک‌آف می‌کند. ایرفورس سوئیسی در مهرآباد ساعت ۱۵ روز ۲۷دی۹۴ با ۶ مسافر تیک‌آف می‌کند.

منبع:صبح‌نو